XX. Yüzyıldan bilinmeyen bir Rifâî şair: Mustafa Mutlu (Mutlu Dede) hayatı, tarikatı, eserleri ve şiirleri

Yıl 2023, Sayı: 34, 645 - 673, 22.06.2023

Salih Yılmaz

https://doi.org/10.29000/rumelide.1316213

Öz

Tasavvufî düşüncenin öğretildiği ve tasavvufî terbiyenin verildiği mekânlar olan tekkeler, asırlarca aynı zamanda birer kültür ve irfan ocağı olarak faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. Bilhassa şiir ve musikiyle iç içe olan tarikatların tekkelerinde pek çok şair ve musikişinas yetişmiştir. 1925 yılında tekkelerin kapatılmasıyla tekkelerin bu faaliyetleri sona ermişse de bazı tarikat mensupları tekkede gördükleri terbiyeyi ve geleneği sürdürme çabası içerisinde olmuşlardır. 1888-1974 yılları arasında yaşamış, dolayısıyla ömrünün yarısını Osmanlı döneminde, kalan yarısını Cumhuriyet döneminde geçirmiş, Rifâiyye tarikatına mensup Mustafa Mutlu (Mutlu Dede) bunlardan biridir. Onun tanınmış sûfî şairlerin seçme şiirlerini ihtiva eden defterlerinde bulunan Mutlu mahlasıyla yazdığı şiirleri tasavvuf şiiri geleneğini yakın dönemde devam ettirmesi bakımından ilgi çekicidir. Bu çalışmada Mutlu Dede’nin hayatı, tarikatı, eserleri ve şiirleri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mutlu Dede, sûfî şairler, sûfî şiir, Rifâiyye

Kaynakça

• El- Aclûnî, İ. b. M. (t.y.). Keşfü'l-hafâ ve müzilü'l-ilbas amma iştehere mine'l-ehâdîs ala elsineti’n-nas. Halep: Mektebetü't-Türasi'l-İslâmî.
• Erguner, S. (1995). Erguner, Süleyman, İslam Ansiklopedisi (Cit 11, s. 301). içinde TDV.
• Ferîdî. (2019). Tercüme-i Dîvân-ı Hâfız. (Haz. E. Yakut). Erişim tarihi: 18.04.2023, http://ekitap.yek.gov.tr/urun/tercume-i-divan-i-hafiz--takim-2-cilt-_699.aspx.
• Mutlu, M. (1969). 1. Defter (Salih Yılmaz Kitaplığı, fotokopi nüsha).
• Mutlu, M. (1970). 2. Defter (Salih Yılmaz Kitaplığı, fotokopi nüsha).
• Mutlu, M. (1971) 3. Defter (Salih Yılmaz Kitaplığı, fotokopi nüsha).
• Mutlu, M. (1974) 4. Defter (Salih Yılmaz Kitaplığı, fotokopi nüsha).
• Tahralı, M. (2008). Rifâiyye. İslam Ansiklopedisi (Cilt 35, s. 99-103). içinde TDV.
• Topuzoğlu, T. R. (2007). Ozak, Muzaffer. İslam Ansiklopedisi (Cilt 34, s. 16-17). içinde TDV.
• Uludağ, S. (2016). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı.
• Yazır, M. H. (2013). Kur’an-ı Kerim Meali. İstanbul: Okyanus Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2021). “Anadolu Sahasındaki Bazı Mutasavvıf Şairlerin Vezne Bakışı ve Şiirlerindeki Vezin Problemleri”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25, 620-636.
• Yılmaz, S. “Tasavvuf Şiirinde Bir Nazım Türü: Meşrepname”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 33, 698-711.
• Youtube.com. (2017). Erişim tarihi 17.04.2023, https://www.youtube.com/watch?v=SD43imv9D8w.