Hızlı ve yavaş tempolarda icra edilen belirli Klasik Türk Müziği usullerinin insan otonom sistemi üzerindeki etkileri

Yıl 2023, Sayı: 34, 863 - 897, 22.06.2023

Emre Yuvacı

https://doi.org/10.29000/rumelide.1317107

Öz

Bu çalışma Türk müziğindeki belirli aksak usullerin, fizyolojik olarak otonom sinir sistemi üzerinde, psikolojik olarak enerjik ve gerilimli hissetme düzeyleri üzerindeki etkilerini değerlendirmeyi amaçlamıştır. Çalışma 27 (%50) kadın ve 27 (%50) erkek olmak üzere toplam 54 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların genel yaş ortalamaları 34.88 (S = 6.34, ranj = 21-48) olarak tespit edilmiştir. Çalışmada kullanılan usuller 7/8 Devr-i Hindi, 7/8 Devr-i Turan, 9/8 Aksak, 9/8 Oynak, 10/8 Aksak Semai, 10/8 Leng-Fahte olarak belirlenmiştir. Bu usullerin hızlı ve yavaş türevleri katılımcılara dinletilerek uygulanmıştır. Usullerin tempo değerleri yavaş türevleri için 90 BPM, hızlı türevleri için 125 BPM olarak belirlenmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler Kalp Hızı Değişkenliği (KHD) göstergelerinin (kalp hızı, LF, HF, LF/HF) uygulama öncesi, sırasında ve sonrasındaki bulguları açısından karşılaştırılmıştır. Psikolojik testlerden elde edilen verilere göre usullerin enerjik ve gerilimli hissettirme düzeyleri arasında belirgin farklılaşmalar gözlenmiştir. Fizyolojik ölçümlerde çok belirgin farklılıklar oluşmamakla birlikte usullerin sempatik ve parasempatik sinir sitemi aktivasyon düzeyinde belirli etkileri olduğu gözlenmiştir. Özellikle usül içinde ne kadar çok vuruş varsa usulün algılanması o derece olumsuz değerlendirilmiştir. Psikolojik ve fizyolojik ölçümlerin sonuçları genel olarak tutarlık göstermiştir. Usullerin melodisiz yalın hallerinin etkilerini değerlendirmeye yönelik elde edilen veriler çalışmanın melodi eşliğinde yapılması halinde daha farklı sonuçlar elde edilebileceğini düşündürmektedir. Çalışmada hem psikolojik hem fizyolojik olarak pozitif etki oluşturduğu gözlenen usuller üzerine yapılacak yeni araştırmalar sonrasında daha kapsamlı verilerin elde edilmesi alan yazına ve müzikle terapi uygulamalarına önemli katkılar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Usul, Aksak Usul, Türk Müziği, Otonom Sinir Sistemi

Kaynakça

• Boşnak M. & Kurt A. H. & Yaman S.(2017). Beynimizin müzik fizyolojisi. KSU Medical Journal,12(1).
• Fraisse P. (1982). Rhythm and tempo. Psychology of Music Cognition and Perception, 2017, 140-180.
• Field A. (2013). Perceived Price Fairness in Pay-What-You-Want: A Multi-Country Study, American Journal of Industrial and Business Management, 2017.
• Ghasemi A. & Zahediasl S. (2012). Best Practice Recommendations for Using Structural Equation Modelling in Psychological Research, Psychology, 2017, 486-489.
• Kındap-Tepe Y. & Erdal B. (2020). Duygu durumları profili ölçeğinin yetişkin örnekleminde psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(69).
• Linn S. H. & Huang Y. C. & Chien C.Y. (2008). A study of the relatıonshıp between two musıcal rhythm characterıstıcs and heart rate varıabılıty (Hrv). International Conference on BioMedical Engineering and Informatics, 27-30.5, 1-25.
• Öztürk O. M.(2022). Müzik Eğitimi Yayınları. Türk Müziğinin Temeli Olarak Halk Müziği Teorisi ve Uygulaması – 1
• Perez S. & Diez J. & Dome M. N. & Delvenne A. A. & Braidot N. & Cardinalli D. P. & Vigo D. E. (2014). Effects of different "relaxing" music styles on the autonomic nervous system. Noise and Health A Quarterly Inter-Diciplinary International Journal, 16(72), 279-284.
• Silver E. & Costa D. (1997). A Property of Symmetric Distributions and a Related Order Statistic Result, The American Statistician, 2012, 52-53
• Spielberger, C. D. (1972). Review of profile of mood states [Review of the book Profile of mood states, by D. M. McNair, M. Lorr & L. F. Droppleman]. Professional Psychology, 3(4), 387–388.
• Thayer R. E. (1989). Oxford University Press. The Biopsychology of Mood and Arousal
• Tabachnick B. & Fidell L. (2013). Development and Piloting the MMMM Ecological Interactive Open Systems Model: A Prospective One-Year Treatment Outcome of Children of Tortured Refugees, Psychology, 6(10).