Türkçe ders kitabındaki metin, soru ve etkinliklerin öğrenci ve öğretmen görüşleri açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 34, 240 - 272, 22.06.2023

Bilge Nur Doğan Güldenoğlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.1317599

Cited By: 2

Öz

Türkçe öğretimi süreçlerinde geçmişten günümüze ders kitabının başat bir kaynak olarak görüldüğü bilinmektedir. Bu nedenle ders kitapları çeşitli özellikler açısından incelenmekte ve önemi nedeniyle ders kitabının etkin kullanıcıları olan öğrenci ve öğretmenlerin görüşleri öne çıkmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı, 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’ndaki metinler, sorular ve etkinliklere ilişkin öğrenci ve öğretmenlerin görüşlerinin belirlenmesidir. Bu çalışma, betimsel bir araştırma olup nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinin kullanıldığı bir durum çalışmasıdır. Ankara ilindeki üç farklı sosyo-ekonomik düzeyde yer alan üç ortaokulun beşinci sınıfında öğrenim gören 21 öğrenci ve burada görev yapan 11 Türkçe öğretmeniyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Veriler, içerik çözümlemesi yöntemiyle tümevarımsal bir yaklaşım izlenerek çözümlenmiş, kategori ve alt kategoriler eşliğinde sunulmuştur. Çözümlemeler sonucunda ders kitabındaki metinlerin bazı öğrenciler tarafından sevildiği ve bilgilendirici metinlerin daha ilgi çekici bulunduğu belirlenirken bazı öğretmenlerin de yazınsal türlerdeki çeşitliliği olumladıkları görülmüştür. Ancak benzer sıklıklardaki diğer öğrenci ve öğretmen görüşlerinde ise metinlerin ilgi çekici olmadığı, öğrencilerin gelişim düzeylerine ve gereksinimlerine seslenmediği, yabancı kökenli sözcüklerin metinlerde sıklıkla yer aldığı ve metinlerin uzunluklarının uygun olmadığı yönündeki belirlemelerine ulaşılmıştır. Soru ve etkinliklere ilişkin sonuçlarda ise olumlu görüşlerin de belirlenmiş olmasına karşın genel olarak öğrenci ve öğretmenlerin soru ve etkinliklerin niteliğinin yeterli düzeyde olmadığına yönelik görüş belirttikleri görülmüştür. Özellikle öğrenciler soru ve etkinliklerde anlaşılmayan ifadelerin yer aldığını, bunların işlevsel bulunmadığını belirtmişlerdir. Bu bağlamda öğrenci ve öğretmenlerin belirlenen tüm görüşlerinin dikkatle incelenmesinin gerektiği düşünülürken bu olumlu ve olumsuz görüşlerden ders kitaplarının yenilenme çalışmaları sürecinde yararlanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, Türkçe ders kitabı, nitel araştırma, öğrenci ve öğretmenlerin görüşleri.

Kaynakça

• Açık Önkaş, N. & Günay, E. (2015). Ders Kitabı İnceleme Ölçütlerine Göre Türkçe Ders Kitaplarının Karşılaştırılması. International Journal of Languages Education and Teaching, 3(3), 365-378.
• Akar, C. & Z. Batur (2007). Yeni İlköğretim Programına Göre Hazırlanan İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Türkçe Kitaplarına İlişkin Öğretmen Görüşleri. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildirileri. Eskişehir Anadolu Üniversitesi, 219-221.
• Akın, E. & Çeçen, M. A. (2015). Çoklu Ortama Dayalı Türkçe Öğretimine ve Çoklu Ortam Araçlarına Yönelik öğrenci Görüşleri. Turkish Studies,10(7), 51-72.
• Akyol, H. (2008). Ders Kitaplarındaki Metin Yapıları ve Öğretim Açısından Analizleri. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildirileri Kitabı. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Arı, G. (2011). Türkçe (6,7,8. Sınıf) Ders Kitaplarındaki Okuma ve Dinleme/ İzleme Metinleri ile Yazma Görevleri Arasındaki Tür Uyumu. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3), 489-511.
• Aslan, C. (2006). Türkçe Ders Kitaplarında ‘Türkçe Olmayan Sözcükler’ in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. AÜ TÖMER Dil Dergisi, 133, 7-19.
• Aslan, C. (2007a). Türkçe Ders Kitaplarında Metin Sonu Sorularının İncelenmesi. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
• Aslan, C. (2007b). Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuğun Okuduğunu Anlama ve Yazılı Anlatım Becerilerine Etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 15-29.
• Aslan, C. (2010). Düşünme Becerilerini Geliştirici Dil ve Edebiyat Öğretimi Ortamları -Bir Eğitim Durumu Örneği-. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24), 127- 152.
• Aslan, C. (2011a). A Study of the Questions Asked by Mother Tongue Teachers in Examinations in Terms of Developing High Level Thinking Skills (Anadili Öğretmenlerinin Sınavlarda Sordukları Soruların Üst Düzey Düşünme Becerilerini Geliştirmesi Bakımından İncelenmesi). (Eds.: G. L. Uzun and Ü. Bozkurt) Theoretical and Applied Researches on Turkish Language Teaching (Türkçenin Eğitimi – Öğretiminde Kuramsal ve Uygulamalı Araştırmalar), Essen: Die Blaue Eule, 431-444.
• Aslan, C. (2011b). Sanatsal Bir Uyaran Olarak Kısa Filmlerin Dil ve Edebiyat Öğretimi Ortamlarında Kullanılması -Bir Kısa Film ve Etkinlik Önerileri-. Prof. Dr. Cahit Kavcar Türkçe Eğitimi Çalıştayı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını, No:319, 193-204.
• Aslan, C. (2013). Duyarlık ve Düşünceyi Geliştirmede Çocuk/Gençlik Edebiyatı. Çoluk Çocuk Anne Baba Eğitimci Dergisi, 29-32.
• Aslan, C. (2014). Türkiye’de Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Duyarlı Konuların (Sensitive Issues) Ele Alınışı Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım. Eleştirel Pedagoji, 6(32).
• Aslan, C. (2016). Özerk Benlikli Birey Yetiştirme Sürecinde Çağdaş Dil ve Edebiyat Öğretimi Ortamlarının Önemi. İlköğretim Online, 15(3), 723-741.
• Aslan, C. (2017). Türkçe-Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aslan, C. & Doğu, Y. (2015). Öğrencilerin Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlere İlişkin Görüşleri. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17(67), 1-30.
• Aslan, C. & Karaman-Kepenekci, Y. (2008). Human Rights Education: A Comparison of Mother Tongue Textbooks in Turkey and France. Mediterranean Journal of Educational Studies, 13(1), 101-124.
• Aslan, C., Doğan Güldenoğlu, B. N. & Altuntaş, İ. (2018). Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Sanatlarıyla İlgili Soru ve Etkinlikler Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies, 13(28), 47-66.
• Aytan, T. & Güneş, G. (2017). 2017 Türkçe Öğretim Programına Göre Hazırlanan 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Temaları ve Türleri Üzerine Bir Değerlendirme. Kesit Akademi Dergisi, 3(11), 256-275.
• Aytaş, G. (2001). Türkçe Ders Kitaplarının Yazımında Metin Seçimi ve Metin Altı Sorularının Hazırlanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar. Türk Yurdu Dergisi (Türkçeye Saygı Özel Sayısı), 21, 162-163.
• Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Baş, B. (2003). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Türleri Üzerine Bir İnceleme. TÜBAR, 13, 257-265.
• Baş, B. & İnan-Yıldız, F. (2015). 2. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Okunabilirlik Açısından İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 52-61.
• Bozkurt, Ü., Uzun, G.L. & Lee, Y. (2015). Korece ve Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının Karşılaştırılması: PISA 2009 Sonuçlarına Dönük Bir Tartışma. International Journal of Language Academy, 3(4), 295-313.
• Canlı, S. (2015). Türkçe Ders Kitaplarına Seçilecek Metinlerin Belirlenmesinde Çocuğa Görelik İlkesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 98-123.
• Ceyhan, E. & Yiğit, B. (2005). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Coşkun, E. & Taş, S. (2008). Ders Kitaplarına Metin Seçimi Açısından Türkçe Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 59-74.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (Çev. Ed.: M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, P. (2009). 6., 7., 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Öykülerin ‘Çocuğa Görelikler’ Açısından İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuzmayıs Üniversitesi, Samsun.
• Çakır, P. (2013). Türkçe Ders Kitaplarındaki Öykülerin Çocuğa Görelik İlkesi Açısından İncelenmesi. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(1), 1171-1180.
• Çalık, T. (2001). Türkçe Ders Kitaplarının Biçim ve Tasarımı. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu: Türkçe 1-8. (Ed.: L. Küçükahmet) (s. 1-14). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çeçen, M.A. & Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 173, 39-49.
• Çetinkaya-Edizer, Z., Dilidüzgün, Ş., Ak-Başoğul, D., Karagöz, M. & Yücelşen, N. (2018). Türkçe Öğretiminde Üstbilişsel Okuma Stratejileri ile Okuma Yöntem-Tekniklerinin Metin Türüne Göre Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(29), 479-511.
• Çiçek, M. & Alcellat, N. (2014). İlköğretim Türkçe Dersi Kitaplarındaki Türkçe Yanlışları ve Eksiklikler Üzerine Bir İnceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(4), 120-134.
• Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. & Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Açısından Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 206–219.
• Demir, M. & Girmen, S. (2010). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Türkçe Öğretimi Kongresi Kitabı. İstanbul: MEB Devlet Kitapları Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü.
• Demirel, M. (1996). Türkçe Öğretiminde Bilgilendirici Metin Türünün ve Okuduğunu Kavrama Becerisinin Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Öğrenme Düzeyine Etkisi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 245-254.
• Demirel, Ö. (1996). Türkçe Ders Kitaplarının İncelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 149.
• Demirel, Ö. & Kıroğlu, K. (2008). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Dilidüzgün, S. (2000). Çocuk Kitaplarında Yazınsal Nitelik. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu (Yay. Haz.: S. Sever). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 159-165.
• Dilidüzgün, S. (2004). Okuma Öğretimi Hedefleri Bağlamında Türkçe Ders Kitaplarındaki Çocuk Edebiyatı Ürünleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 43-55.
• Dilidüzgün, S. (2012). Edebiyat Öğretimi ve Okur Yetiştirme Sorunu. 5. Uluslararası Türkçenin Eğitimi Öğretimi Kurultayı Bildirileri (s.1-9). Mersin: Mersin Üniversitesi ve TÜBİTAK Yayını.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş Çocuk Yazını -Yazın Eğitimine Atılan İlk Adım-. İzmir: TUDEM.
• Dilidüzgün, S. & Aydın Gönül, D. (2017). Türkçe Ders Kitaplarındaki Yazınsal Metinleri Okuma Anlama Etkinliklerinin Eleştirel Okuma Ölçütlerini Karşılama Yeterliliği. Türkçe Eğitimi Güncel Araştırmaları (Ed.: H. Ülper). Ankara: Pegem Akademi.
• Dilidüzgün, S. & Cihan Uz, N. (2003). Çocuk Kitaplarında Şiddet-Ama Hangi Şiddet. Çocuk Edebiyatına ve Hekimliğine Yansıyan Şiddet Sempozyumu Bildirileri içinde (99-14). Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları, 84.
• Dilidüzgün, Ş. (2009). Yapılandırmacı Yaklaşımla Hazırlanan İlköğretim Türkçe Öğretim Programı ve Ders Kitaplarında Metin-Odaklı Görevlerin Yeri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 274-290.
• Dilidüzgün, Ş. (2010a). Türkçe Derslerinde Metin Etkinliklerinin Okuma-Anlama Kazanımlarını Gerçekleştirme Yeterliği-Bir Öykü Örneği. İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 13-31.
• Dilidüzgün, Ş. (2010b). İlköğretim Türkçe Derslerinde Aktif Öğrenme Bağlamında Yaratıcı Metin Çalışmaları. İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 19-38.
• Dilidüzgün, Ş. (2013). Ortaokul Türkçe Derslerinde Oku(ma)dan Özet Yaz(ma)ya. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), 47-68.
• Dilidüzgün, Ş. (2014). Türkçe Öğretiminde Haber Metinleri - Metin Yapısı Bağlamında Etkinlik Oluşturma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3), 89-100.
• Dilidüzgün, Ş. (2015). Yapılandırmacı Yaklaşım Öncesi ve Sonrası Türkçe Ders Kitaplarının Yazın Eğitimi Bağlamında Karşılaştırılması. Türkçenin Eğitimi-Öğretimine Yönelik Çalışmalar (Ed.: M.V. Coşkun vd.). Ankara: Pegem Akademi, 313-323.
• Dilidüzgün, Ş. (2017). Eleştirel Düşünme Standartlarını Temel Alan Okuma-Anlama Etkinliklerinin Eleştirel Okuma Becerisine Etkisi. Türkçe Eğitimi Güncel Araştırmaları (Ed.: H. Ülper). Ankara: Pegem Akademi.
• Dilidüzgün, Ş., Çetinkaya Edizer, Z., Ak Başoğul, D. & Karagöz, M. (2019). Türkçe Öğretiminde Metin Türüne Uygun Okuma Eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 165-185.
• Dilidüzgün, Ş., Karagöz, M. & Genç, Ş. (2016). Türkçe Ders Kitaplarında Yazınsal Metinleri Okuma Anlama Etkinliklerinin Öğrenciler Üzerindeki Şiddet Etkisi. Journal of World of Turks (ZfWT), 8(3), 115-137.
• Epçaçan, C. & Okçu, V. (2010). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 187.
• Eroğlu, D. & Kuzu, T. (2014). Türkçe Ders Kitaplarındaki Dilbilgisi Kazanımlarının ve Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 1(1), 72-80.
• Esen, Y. (2003). Okul Bilgisi ve Ders Kitapları. Ders Kitaplarında İnsan Hakları: İnsan Haklarına Duyarlı Ders Kitapları İçin (Ed.: M. T. Bağlı ve Y. Esen). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Evren, Z. (2008). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Edebî Metinlerin Çocuk Edebiyatı Ölçütlerine Göre Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Gün, M. (2012). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Okuma Metinlerinde Karşılaşılan Sorunlar. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 4, 1-21.
• Güneş, F. (2015). Türkçe Öğretimi Yaklaşımlar ve Modeller. Ankara: PegemA Yayınları.

• Güneş, F. (2017). Türkçe Öğretiminde Etkinlik Yaklaşımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 48-64.
• Güneyli, A. (2010). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Sözcüksel Görünümü. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri. (Ed.: H. Ülper). (s. 157-189). Ankara: Pegem Akademi.
• Güneyli, A. & Aslan, C. (2009). Evaluation of Turkish Prospective Teachers’ Attitudes Towards Teaching Profession (Near East University case). Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 313–319.
• Harmer, J. (2007). The Practice of English language teaching. Pearson Education Limited.
• Hayran, Z. (2010). Çok Uyaranlı Eğitim Ortamlarının Öğrencilerin Kavram Gelişimine Etkisi. Eğitim ve Bilim, 35(158), 128-142.
• İşeri, K. (2007). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitabının İlköğretim Türkçe Programının Amaçlarına Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Dil Dergisi, 136, 58-74.
• İşeri, K. (2010a). Türkçe Ders Kitaplarında Resimler. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri. (Ed.: H. Ülper). (s. 81-89). Ankara: Pegem Akademi.
• İşeri, K. (2010b). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Metinsellik Özellikleri. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri. (Ed.: H. Ülper). (s. 91-114). Ankara: Pegem Akademi.
• Johnson, B. & Christensen, L. (2014). Eğitim Araştırmaları-Nicel, Nitel ve Karma Yaklaşımlar. (Çev. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Karadağ, Ö. (2013). Okuma Kültürüne Katkıları Bakımından Türkçe Ders Kitaplarının Resimlemeleri (İllüstrasyonları). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(2), 84-93.
• Karadağ, Ö. (2019). Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Özetleme Etkinlikleri Üzerine Bir Değerlendirme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 469-485.
• Karadağ, Ö. & Kurudayıoğlu, M. (2010). 2005 Türkçe Programına Göre Hazırlanmış İlköğretim Birinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarının Kelime Hazinesi. TÜBAR, 27, 423-436.
• Karakuş, N. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin dil ve anlatım yönünden incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7(18), 567-593.

• Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim. Ankara: Engin Yayınevi.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. & Sever, S. (2005). Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri İçin Türkçe Öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. & Aksoy, Ö. (2003). Yazılı ve Sözlü Anlatım. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kolaç, E. (2003). İlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Dayalı Olarak Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 105-137.
• Kolaç, E. (2009). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Tür Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6, 1.
• Konuk, S. (2018). 2017 Türkçe Dersi Öğretim Programında Yer Alan Alışılmamış Metin Türlerini Tanıyalım. Cumhuriyet International Journal of Education, 7(4), 428-452.
• Kurt, B. (2018). Eski ve Yeni Türkçe Ders Kitaplarının Şekil, Tür, İçerik ve Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir Karşılaştırma. II. Uluslararası Türklerin Dünyası Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Ankara: Türklerin Dünyası Enstitüsü Yayınları.
• Kuzu, T. (2004). Etkileşimsel Model’e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 55-77.

• Kuzu, T. (2013). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Altı Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisindeki Hatırlama ve Anlama Bilişsel Düzeyleri Açısından İncelenmesi. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 37(1), 58-76.
• Küçük, E. E. (2005). İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıflarda Okutulan Türkçe Kitaplarındaki Düz Yazı Metinlerinin Çocuğa Görelik İlkesine ve Metinlerin İçerdiği Eğitsel İletilere Göre İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Lüle Mert, E. (2011). 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Metinsellik Ölçütlerine Uygunlukları. Dil Dergisi, 153, 7-23.
• Lüle-Mert, E. (2012). İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Öykülerin Çocuk Yazınının Temel İlkeleri Bağlamında İncelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 73-93.
• Lüle-Mert, E. (2013). Türkiye’de Kullanılan Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlikleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 87-98.
• Lüle-Mert, E. (2014). 8. Sınıf Türkçe Ders ve Çalışma Kitaplarının Üst Düzey Bilişsel Becerileri Geliştirme Yeterliliği. (Editörler: K. İşeri, G. Çetinkaya, T. Çelik, S. Demirgüneş, T. Daşöz ve Y. Gençer) Türkçe Eğitiminde Kuramsal ve Uygulamalı Çalışmalar (s. 145-158). Ankara: Pegem Yayınları.
• McGrath, I. (2013). Teaching Materials and the Roles of EFL/ESL Teachers: Practice and Theory. Bloomsbury.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (Çev. Ed.: S. Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Oğuzkan, F. (1993). Eğitim Terim Sözlüğü. Ankara: Emel Matbaacılık.
• Oğuzkan, F. (2013). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Okur, A. (2010). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Türsel Özellikleri. (Ed.: H. Ülper), Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri. (s. 115-140). Ankara: Pegem Akademi.
• Oraliş, M. & Özil, Ş. (1992). Metindilbilimsel Yaklaşımla Yazınsal Bir Metni Çözümleme Denemesi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 3, 37-51.
• Oryaşın, U. (2020). Türkçe Ders Kitaplarındaki Etkinliklerin Bütüncül Bir Anlayışla İncelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. İstanbul: MEB Yayınları.
• Öz, M. F. (2001). Uygulamalı Türkçe Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özbay, M. (2002). İlköğretim Okulları Türkçe Ders Kitaplarındaki Anlama Sorularının Öğrencilerin Düşünme Becerilerine Katkısı. Türk Dili, 609, 536-546.
• Özbay, M. (2003a). Öğretmen Görüşlerine Göre Ankara Merkez İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi. Ankara: Gölge Ofset Matbaacılık.
• Özbay, M. (2003b). Türkçe Öğretiminde Hedef-Araç İlişkisinin Ders Kitabı Örneğinde Değerlendirilmesi. TÜBAR, 13, 59-69.
• Özbay, M. (2006). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Öncü Kitap Basımevi.
• Özdemir, E. (1990). Anadili Öğretimi, Yabancı Dille Öğretim. Çağdaş Türk Dili, Ağustos – Eylül Özel Sayısı.
• Özmen, R. (2001). Türkçe Ders Kitabının Dört Temel Beceri Açısından İncelenmesi: Okuma Becerisi. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu: Türkçe 1-8. (Ed.: L. Küçükahmet). (s. 17-60). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (Ed. Çev.: M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Payza, T. (2015). Ortaokul 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Peköz, B. N. (2010). Teaching Language Skills. Ankara: Anı Yayıncılık.

• Peköz, B. N. (2015). Second Language Reading Textbooks: Do They Offer What They Should Offer?. Language Forum, 41(1-2), 194-206.

• Peköz, B. N. (2018). İlköğretim (1-5) Türkçe Kitaplarında Ortak Sorunlar ve Uygulamalı Öneriler. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 2(1), 79-91.
• Pilav, S. & Oğuz, M. M. (2013). Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metin Türleri Üzerine Bir Araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 16-30.
• Saltık, O. (2018). Okuma Kültürü Edindirme Sürecinde Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Niteliği Üzerine Öğretmen Görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 281-296.
• Sanlı, H. (2006). İlköğretim 6. ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Bilişsel Beceri ve Duyuşsal Özellikleri Kazandırma Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Sever, S. (1996). Demokratik Kültür Bilinci Edinimi Sürecinde Dil ve Edebiyat Öğretimi. AÜ TÖMER Dil Dergisi, 46, 29-34.
• Sever, S. (2002). Öğretim Dili Olarak Türkçenin Sorunları ve Öğretmen-Öğrenme Sürecindeki Etkili Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34(1), 15-18.
• Sever, S. (2004a). Anadili Öğretiminin Temel Bir Aracı: Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitapları. Disiplinlerarası Bakışla Türkiye’de Çocuk ‘ 4. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi’ Bildiriler Kitabı. Ankara: AÜ Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları No:11, 223-236.
• Sever, S. (2004b). 2004 Öğretim Programında Türkçe Öğretimi Anlayışı. Eğitimde Yansımalar: VIII Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 177-192). Ankara: Sim Matbaası.
• Sever, S. (2004c). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sever, S. (2006a). Türkçe Öğretiminin Çözülemeyen Sorunları. Varlık, 1189, 8-16.
• Sever, S. (2006b). Çocukla Yazınsal İletişim. Çocuk ve İlkgençlik Edebiyatı Kurultayı Bildirileri (s. 21-35). İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayını.
• Sever, S. (2007a). Okuma Kültürü Edinme Sürecinde Türkçe Öğretiminin Sorumluluğu. Milli Eğitim Bakanlığı Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı. Ankara: MEB, 108-126.
• Sever, S. (2007b). Türkçe Öğretiminde, Sanatsal Bir Uyaran Olarak Karikatürün Kullanılması. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. Eskişehir: Nobel Yayınları, 222-229.
• Sever, S. (2007c). Çocuk Edebiyatı Öğretimi Nasıl Olmalıdır? II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri (s. 41-56). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Sever, S. (2008a). Eğitimde ve Bilimde Türkçe Eğitimi. Türkiye Cumhuriyetinin Kuruluşunun 100’üncü Yılında Eğitim Kurultayı Bildirileri (s. 435-471). Malatya: İnönü Üniversitesi Matbaası.
• Sever, S. (2008b). Türkiye'deki Bilimsel, Sanatsal Nitelikli Çocuk Edebiyatı Etkinliklerine İlişkin Genel Bir Değerlendirme. Çocuk ve Okuma Kültürü Sempozyumu Bildirileri (s. 15-27). Ankara: Eğitim Sen Yayınları.
• Sever, S. (2011). Dil ve Edebiyat Öğretiminde Kısa Film ve Karikatür. Prof. Dr. Cahit Kavcar Türkçe Eğitimi Çalıştayı. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayını, 169-191.
• Sever, S. (2013). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2015). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem.
• Sever, S. (2019). Sanatsal Uyaranlarla Dil Öğretimi. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. & Aslan, C. (2009). Eleştirel Düşünme Becerisini Kazandırma Bağlamında Çocuk Edebiyatı Yapıtlarının İşlevi Üzerine Bir Çözümleme. Türkiye’de Çocuk Yetiştirme, Yaklaşımlar, Yöntemler, Sorunlar, Çözümler. VI. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri. (Yay. Haz.: M. Artar). Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları: 17, 231-250.
• Sever, S., Kaya, Z. & Aslan, C. (2011). Etkinliklerle Türkçe Öğretimi. İzmir: Tudem Yayınları.
• Solak, M. & Yaylı, D. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarının Türler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 444- 453.

• Somuncu, S. (2008). İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Edebî Metinlerin Temel Evrensel Değerleri İçermesi Bakımından İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Subaşı, M. & Okumuş, K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Şahin, D. & Bayramoğlu, C. D. (2016). 2015 Türkçe Öğretim Programının Metin Tür ve Tema Seçimi Bakımından Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 11(3), 2095-2130.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Temizyürek, F. & Delican, B. (2016). İlkokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 842-856.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24(24), 543-559.
• Uygun, M. & Katrancı, M. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Türkçe Derslerinde Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 255-270.
• Uz Erşahin, I. (2009). Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Çocuk Edebiyatı Metinlerinin Çağdaş Çocuk Edebiyatı İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi ve Eğitsel Öneriler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Ülper, H. (2010). Türkçe Ders Kitaplarındaki Etkinlikler. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri. (Ed.: H. Ülper). (s. 55-80). Ankara: Pegem Akademi.
• Ülper, H. & Yalınkılıç, K. (2010). Son İki Türkçe Programına Göre Hazırlanan Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının Nicel ve Nitel Görünümü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 449-461.
• Ünalan, Ş. (2001). Türkçe Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yalınkılıç, K. (2010). Bir Öğretim Aracı Olarak Ders Kitabı. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri. (Ed.: H. Ülper). (s. 1-20). Ankara: Pegem Akademi.
• Yapıcı, M. (2004). İlköğretim Birinci Kademe Ders Kitaplarının Öğrenci Düzeyine Uygunluğu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 121-130.
• Yazıcı Okuyan, H. (2012). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Bir Kültür Aktarımı Aracı Olarak Kalıp Sözlerin Kullanımı Üzerine Bir İnceleme . Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(162), 31-46.
• Yıldırım, D. (2011). 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Öykülerin Çocukların Duyuşsal Gelişimlerine Uygunluğu. Türkçe Öğretimi Üzerine Çalışmalar. (Hazırlayanlar: V. Doğan Günay, Ö. Fidan, B. Çetin, F. Yıldız). Dokuz Eylül Üniversitesi DEDAM, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 165-175.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. & Korkmaz, C. (2016). İlköğretim 1-5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 33-46.
• Yılmaz, M. & Korkmaz, C. (2017). 1-5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İçerik Açısından Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 111-130.
• Yücelşen, N. (2014). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan “Düzenlenmiş” ve “Kısaltılmış” Yazınsal metinlerin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe Ders Kitaplarındaki Masalların Kelime-Cümle Uzunlukları ve Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir Değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.