Süreç ve çaba modelleri açısından Fransızca-Türkçe dil çifti üzerinde bir ardıl çeviri incelemesi

Yıl 2023, Sayı: 35, 1518 - 1530, 21.08.2023

Aşkın Çokövün Gökçe Deniz Kavaz

https://doi.org/10.29000/rumelide.1342158

Öz

Sözlü çeviri zihinsel ve bilişsel çabanın öne çıktığı karmaşık bir süreçtir. Geçmişten günümüze değin sözlü çeviri olgusal boyutta açıklanmaya ve çeviri sürecinin aktif eylemi olan çevirmenin zihinsel fonksiyonları araştırmacılar tarafından aydınlatılmaya çalışılmıştır. Zihinsel bir eylem olarak değerlendirilen sözlü çeviri, çevirmenin çevirisini gerçekleştirirken sarf ettiği çaba ve enerjinin incelenmesinde önemli veriler sunmaktadır. Bu çalışmada da sözlü çevirinin bir türü olan ardıl çevirinin gerçekleşmesine ve geliştirilmesine etki eden temel faktörler açıklanmaya çalışılacaktır. Bu çalışmada sözlü çeviri alanındaki “Süreç Modeli” ve “Çaba Modeli” odak alınarak, ardıl çeviri sürecinde karşılaşılan zorluklara ve ardıl çevirinin sınırlılıklarına yönelik bir gözlem gerçekleştirilecektir. Seleskovitch’in (1984) “süreç modeli”, ardıl çeviri sürecini tasvir etmeyi; Gile’in (1985) “çaba modeli” ise ardıl çeviri işleyişini gözlemlemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma, ardıl çevirinin incelenmesinde bir araştırma modeli örneği sunarak, çevirmen adaylarının yetiştirilmesine katkı sağlayacak bilgiler edinmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

ardıl çeviri, süreç modeli, çaba modeli, sözlü çeviri, çeviribilim

Kaynakça

• Diriker, E. (2005). Konferans çevirmenliği güncel uygulamalar ve araştırmalar. İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Durukan, E. (2017). Ardıl çeviri eğitiminde not almanın önemi ve not alma duyarlılığının pekiştirilmesi, Diyalog 1, ss. 102-112.
• Gile, D. (1995). Regards sur la recherche en interprétation de conférence. Lille: Presses Universitaires de Lille.
• Gile, D. (1988). Le partage de l’attention et le “modèle d’effort” en interprétation simultanée. https://www.researchgate.net/publication/279668240_Le_partage_de_l'attention_et_le_modeled'effort_eninterpretation_simultanee adresinden 18.10.2019 tarihinde alınmıştır.
• Guidere, M. (2011). Introduction à la traductologie. Penser la traduction: hier, aujourd’hui, demain. Bruxelles: de boeck.
• Lederer, M. (1994). La traduction aujourd’hui. Le modèle interprétatif. Paris: Hachette.
• Seleskovitch, D. ve Lederer, M. (2002). Pédagogie raisonnée de l’interprétation. Paris: Didier Erudition.
• Seleskovitch, D. ve Lederer, M. (1984). Interprèter pour traduire. Paris: Didier Erudition.
• Xiaohong, C. Le processus de l’interprétation consécutive et le développement de la compétence interprétative. Etudes empiriques, observations d’étudiants et d’interprètes de français. 12.03.2016 tarihinde https://gerflint.fr/Base/Chine1/Cai.pdf adresinden alınmıştır.