Rusça fiilimsilerin öğretim sorunları ve çözüm önerileri

Yıl 2023, Sayı: 35, 1423 - 1455, 21.08.2023

Faruk Serhan Öztürk

https://doi.org/10.29000/rumelide.1346638

Öz

Bu çalışmada Rusça fiilimsilerin yapısal özellikleriyle anadili Türkçe olan lisans öğrencilerine öğretiminde yaşanan sorunlar incelenmiştir. Çalışmamızda öncelikle Rusça fiilimsilerin yapı özellikleri ortaya konmuştur. Daha sonra çalışmamıza konu olan üniversitelerde, Rusça fiilimsilerin öğretim durumu, öğretim programları ve okutulan ders kitapları çerçevesinde araştırılmıştır. Öğrencilerin Rusça fiilimsileri yazma becerilerinde kullanırken yaptıkları hataların niteliği ortaya konmuştur. Yapılan hataların Rusça fiilimsilerin yapı özellikleriyle ilgili olduğu ortaya çıkmıştır. Hataların okutulan ders kitapları ve öğretim programları ile olan ilişkisi incelenmiş, öğrenci hatalarını ilgilendiren kısımların ders kitapları ve öğretim programlarında yeterince üzerinde durulmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca ilgili üniversitelerde Rusça fiilimsiler konusunu öğreten öğretim üyelerine görüş anketi uygulanmıştır. Öğretim üyeleri öğrencilerin Rusça fiilimsileri öğrenirken özelikle hangi durum ve konularda sorunlar yaşadıklarını bildirmişlerdir. Yaşanan sorunların bir kısmının Rusça fiilimsilerin çatı (etken-edilgen) durumuyla ilgili olduğu, bir kısmının Türkçe düşünme sistemini Rusçaya adapte etme eğiliminden kaynaklandığı, bir kısmının ise öğretim programı ve ders kitaplarındaki eksikliklerden kaynaklandığı anlaşılmıştır. Öğrencilerin daha çok Rusça fiilimsilerin etken ve edilgenlik durumlarında hata yaptıkları, sıfat-fiil ve zarf-fiil arasındaki ayırımı tam yapamadıkları anlaşılmıştır. Hataları ilgilendiren hususlara ders kitapları ve öğretim programlarında da daha fazla yer verilmesi, alıştırmaların zarf-fiil ve sıfat-fiil arasındaki işlevsel ve yapısal farkları ayırt etmeye yönelik olması ve alıştırmaların sayı bakımından yeterli olması gibi Rusça fiilimsilerin öğretimini etkin kılacak öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Rusça fiilimsiler, Rusça fiilimsi öğretimi, Rusça sıfat-fiil, Rusça zarf-fiil, Rusça fiilimsi yapısı

Kaynakça

• Dietrich, A. P. (2004). Rusça dilbilgisi. İstanbul. Multilingual.
• Gordeeva, O. O., & Rezanova, Z. İ. (2009). Russkiy yazık. Tomsk. İzdatelstvo Tomskogo politehniçeskogo universiteta.
• Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Köksal, N. A. (2004). Adım adım Rusça. Ankara. Kurmay.
• Laskareva, E. R. (2009). Çistaya grammatika. Sankt-Peterburg. Zlatoust.
• Lekant, P. A., Dibrova, E. İ., Kasatkin, L. L., & Klobukov, E. V. (2007). Sovremennıy russkiy yazık. Moskva. Drofa.
• RussianNationalCorpus. (2023, Haziran 10). Russkaya Klassika. https://ruscorpora.ru/results? search=CoYBEmsKaRJnChUKA2xleBIOCgzRh9C40YLQsNGC0YwKCgoEZm9ybRICCgAKEwoFZ3JhbW0SCgoIKHBhcnRjcCkKCQoDc2VtEgIKAAoVCgdzZW0tbW9kEgoKCHNlbXxzZW14CgsKBWZsYWdzEgIKACoQCggIAhAKGDIgCiAAQAV4ATICCBU6AQEwAQ==
• SSCB Bilimler Akademisi. (1960). Grammatika russkogo yazıka. Moskva. Akademiya nauk.
• Şanskiy, N. M. & Tihonov, A. N. (1987). Sovremennıy russkiy yazık v treh çastiyah çast dva. Moskva. Prosveşeniye.
• Şanskiy, N. M., Gorşkova, K. V., & Galkina, E. M. (1958). Sovremennıy russkiy yazık. Moskva. Gosudarstvennoe uçebno-pedagogiçeskoe izdatel’stvo ministerstva prosveşeniya.
• Şelyakin, M. A. (2006). Spravoçnik po russkoy grammatike. Moskva. Drofa.
• Vinogradov, V. V. (1952). Sovremennıy Russkiy Yazık Morfologiya. İzdatel’stvo Moskovskogo Universiteta.
• Vinogradov, V. V. (1986) Russkiy Yazık (Grammatiçeskoe uçeniye o slove). Moskva. Vışaya şkola.
• Vohmina, L. L., Osipova, İ. A. (2013). Russkiy klass B1. Ankara. Nüans Publishing.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara. Seçkin yayıncılık.
• Yolcu, M. (2002). Dil: İşlevi, Çeşitleri ve Alanları Bağlamında Kavramsal Bir İnceleme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2(4), 67-96
• Zalevskaya, A. A. (1971). Ob issledovanii interverbal’nıh svyazey. Sbornik dokladov i soobşeniy lingvistiçeskogo obşevstva. Kalinin gosudarstvennıy universitet. 2 (90), 335.