Çevirmenin görünürlüğü bağlamında Türkçede Hamlet

Yıl 2023, Sayı: 35, 1565 - 1575, 21.08.2023

Feyza Akgün

https://doi.org/10.29000/rumelide.1346640

Öz

Çevirmen Bülent Bozkurt, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi İngiliz Filolojisi mezunudur. Shakespeare üzerine doktora da yapan Bozkurt bu bağlamda Shakespeare’i eserleri ve sanatı bağlamında bütüncül olarak da inceleyen bir isimdir. Nitekim çeşitli yıllarda yaptığı çevirilerin yanında Park Honan’dan Shakespeare: Bir Yaşam adlı incelemeyi de çevirmiştir. Hamlet’in bir diğer önemli çevirmeni Orhan Burian Cambridge Üniversitesi İngiliz Edebiyatı Bölümünden mezun olmuştur. Akademik hayatını DTCF’de sürdüren Burian eleştirmen ve denemeci kimlikleriyle de Türk edebiyatında yer edinmiştir. Bu çalışmada her iki çevirmenin farklı tarihlerde yaptıkları Hamlet çevirileri ele alınacak ve “çevirmenin görünürlüğü” kavramı bağlamında karşılaştırmalı olarak değerlendirilecektir. Görünürlük kavramını ilk kez ortaya atan kuramcı olan Venuti, bununla çeviri metnin aslına sadık olup olmadığını sınar. Çevirmenin görünür olduğu bir aktarım kaynak dil ve kültüre yakınken görünmez olduğu bir metin ise erek dilin okuyucusuna aşina bir bağlam sunar. Bu durum metnin akıcılığına doğrudan etki eden bir faktördür. Yabancılaştırıcı çeviri metnin akıcılığını bozarken, yerlileştirici çeviri stratejisine uygun bir aktarım ise metnin akıcılığına katkı sağlar. Bu çalışmada iki çeviriden örneklerle söz konusu kavramlar irdelenecek ve çeviri bilimi açısından sonuçlara ulaşılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çeviribilim, Lawrence Venuti, çevirmenin görünürlüğü, Hamlet

Kaynakça

• Abdal, G. (2021). Çeviride Distopya/Distopyanın Çevirisi: Swastika Geceleri Örneği, Kültür Araştırmaları Dergisi, (8), 186-216.
• Araboğlu, A. (2019). Halide Edib‘in ―Hamlet‖i: İngiliz Edebiyatı Seminer Mesaisinden Shakespeare Külliyatı, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18 (3), 990-1003, Submission Date: 30.11.2018, Acceptance Date:01.07.2019. Araştırma Makalesi.
• Çalışkan, N., Karadağ, E., (2005). Dramada Beden Dili. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6(2), 103-113.
• Çoruk, F.J.G; Güler, S. B.; Kayalı, Y. (2016), “Çevı̇rı̇de Kültürel Aktarım Sorunu: Karamazov Kardeşler Örneğı̇”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 9, S. 42.
• KARA, Sergül Vural (2010).*“Tarihsel Değerlendirmeler Işığında Türkiye’de Çeviri Etkinliği” Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, Haziran, ss. 94-101.
• Mahdipour, A., Abbasi, P. (2018). “More than kin and less than kind”: Hamlet and His (Linguistic) Problems”. Kata, 20 (1), s. 1-8.
• Odacıoğlu, Mehmet Cem (2020) Çeviri Teknolojileri Bağlamında Çevirmenin Görünürlüğü, Çeviride Teknoloji: Süreç ve Uygulama 1, Grafiker Yayınları.
• Paker, S. (1988). Türkçede İlk Hamlet Çevirileri. Metis Çeviri. 2(20) (G. Özkan, Çev.) İstanbul: Gümüş Matbaası.
• Şengel, D. (2008), “Shakespeare’den Türkçeye İlk Çevı̇rı̇ (1881): Mehmed Nâdı̇r Ve Hamlet’ten Üç Pasaj, Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: X, Sayı 1, Haziran 2008 .
• Shakespeare, W. (2007). Hamlet. Remzi Kitabevi.
• Shakespeare, W. (1995). Hamlet.Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Venuti, L. (2008), The Translator’s Invisibility, A History of Translation, Second Edition, Routledge.
• https://www.merriam-webster.com/dictionary
• https://sozluk.gov.tr