Mısırlı Yazar Hâlid el Hamîsî’nin “Tâksî Havâdîsi’l Meşâvîr” romanında sosyolojik tespitler ve siyaset

Yıl 2023, Sayı: Ö13, 1086 - 1100, 23.10.2023

Ercan Baran

https://doi.org/10.29000/rumelide.1379314

Öz

İnsanlar doğduklarından bu yana sorunlarla yüzyüze gelmiş ve çözüm üretmişlerdir. Yani bu ne kadar sorun varsa o kadar çözüm üretilebilir demektir. Modern zamanların Mısır devletinde yaşayan halklar içinde sorunlar bitmek bilmemiştir. Bu sorunları gündeme getirmek amacıyla Hâlid el Hamîsî gibi yazarlar da kurgu anlatılar yazmışlardır. Toplumsal sorunları en iyi öğrenmenin yolu gözlem gücüdür. Gözlem gücü ise halkla sürekli iç içe olan insanlarla iletişim kurmaktan geçer. Bir toplumda halkla en iyi iletişim kuran meslek grupları taksiciler (şoförler), din adamları, berberler, fırıncılar, öğretmenler olarak ele alınabilir. Bu grupları öne çıkarmamızın nedeni halkla daima iç içe olmalarındandır. Bu gruplardan taksicileri ele alırsak taksiciler her gün sokaklarda ve caddelerde olduklarından ve birbirinden farklı birçok insanla karşılaştıklarından zengin bir toplumsal birikim sahibidirler. Bazı taksicilerin yaptıkları siyasi analizlerin derinliği dünyayı yerinden oynatan nice siyaset eleştirmenlerinde bulunmaz. Mısır’da taksicilerin çoğunluğu toplumun ekonomik açıdan yıpranmış bir kesimine mensuptur. Bundan dolayı yazar Hâlid el Hamîsî’de 2007 yılında “Tâksî Havâdîsi’l Meşâvîr” adlı bu kitabıyla 58 taksicinin monologlarını içeren bir kurgu anlatı meydana getirmiştir. Müellif bu anlatısında Mısır’ı ve halkını 80.000 taksi şoförünü 58 taksicinin gözünden anlatıyor. Anlatıcı-deha bu anlatısını fasih Arapça ile değil Mısır lehçesiyle anlatmayı tercih etse de çok okunan ve satanlar listesine girmiştir. Bu romanın 25 Ocak 2011 Devrimini ön görmüş romanlardan biri olması da ayrıca romana değer kazandıran bir faktör olmuştur. Roman olarak yazılan bu kitap diyaloglardan oluştuğu için roman olup olmadığı konusunda tartışılabilirliği de içinde muhafaza etmektedir. Yazar özellikle Taksi adlı bu romanında Mübarek rejiminin siyasi adaletsizliklerini kınayan Kahireli taksi şoförlerine ses veriyor.

Anahtar Kelimeler

Hâlid el Hamîsî, Siyaset, Mısır, Taksiciler

Kaynakça

• Baran, E. (2022). Yâsemîna Hadrâ՚’nın “Kaddafi’nin Son Gecesi” Adlı Romanı Üzerine Genel Değerlendirmeler. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları.
• Baran, E. (2022). Necip Mahfûz’un Yevm Makteli’z-Zaʻîm Romanında Siyaset. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları.
• Baran, E. (2022). Yâsemîne Hadrâ'nın “Sunûnûvât Kâbûl” Adlı Romanında Afganistan Taliban’ı, Duvar Yayınları, İzmir (2022).
• Baran, E. (2022). Faslı Yazar Tâhir Bin Cellûn'dan “Tıflu’l Rimâl” Adlı Romanında Toplumsal Geleneklerin Sorgulanması, Duvar Yayınları, İzmir (2022).
• Baran, E. (2022). Tâhir Bin Cellûn'dan Hapishane Anlatısı (Tilke’l Atemetu’l/Utmetu’l Bâhira), Duvar Yayınları, İzmir (2022).
• Baran, E. (2022). Filistin Göç Edebiyatı (Radvâ ՙÂşûr'un Et-Tantûriyye Adlı Romanı). Ankara: 2. Uluslararası Göç Sempozyumu Olgusu.
• Baran, E. (2022). Çağdaş Arap Edebiyatında Zindan Edebiyatı (Sun‘ullah İbrâhîm’in Tilke’r-Râ’iha İsimli Romanı) . Asya Studies, 6 (20).
• Baran, E. (2022). Faslı Yazar Tâhir Bin Cellûn'dan Rüşvet Üzerine Sarsıcı Bir Kurgu (Bay Ahlakın Çöküşü).Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi,11(3),447-456. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ssrj/issue/72477/1174233
• el Hamîsî, K. (2006). Tâksî Havâdîsi’l Meşâvîr. Kahire: Darû’ş Şurûk.
• Alkhamissi՚, K. (2018). Taksi. (Çev: Kazım Ürün). İstanbul: Mevsimler Kitap.
• Hadrâ՚, Y. (2013). es-Sadme. (Çev: Nehle Beydûn). Beyrut: Darû’l Fârâbî.
• Hadrâ՚, Y. (2016). Saldırı. (Çev: Nevra Gürsoy). İstanbul: Destek Yayınları.
• Kulin, Ayşe. (2021). Taksiii. Ankara: Say Yayınları.