Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi dil ihtiyaç analizi: Kafkas Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÖMER) örneği

Yıl 2024, Sayı: Ö14, 44 - 58, 21.03.2024

Bahattin Şimşek , Kürşad Çağrı Bozkırlı

https://doi.org/10.29000/rumelide.1454358

Öz

İhtiyaç bir durumun, eşyanın, varlığın başka bir duruma, eşyaya, varlığa gereksinim duyması olarak tanımlanabilir. İhtiyaç analizi ise bu ihtiyaçların tam olarak ne olduğunun belirlenmesine yarayan analiz türüdür. Her alanda olduğu gibi dil eğitiminde de öncelikle ihtiyaçların belirlenmesi gerekir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde de ihtiyaç analizleri yapılmaktadır. Bu çalışmada da öğrencilerin sınıf içerisindeki Türkçe öğrenim sürecine ilişkin ihtiyaçları, öğrenme sebepleri, öğretimden beklentileri ve görüşleri incelenmiştir. Nicel şekilde desenlenen bu araştırmada tekil tarama (ilişkisiz) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kafkas Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezinde (TÖMER) Türkçe öğrenen 35 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada veriler Yıldız (2004) tarafından geliştirilen anketin bir bölümü ile toplanmıştır. Toplanan verilerin istatistiksel analizinde SPSS 21.0 programı kullanılmıştır. Sonuç olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin dil bilgisi etkinliklerine sınıf içerisinde daha çok ihtiyaç duydukları görülmüştür. Dil bilgisi etkinliklerinin sınıf içerisinde gerçekleşme düzeyinin de ihtiyaçla doğru orantılı olduğu ve konuşma, yazma ve dinleme becerilerine yönelik etkinliklere de öğrencilerin sınıf içerisinde ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir. Bu ihtiyaçlara yönelik olarak öğretmenlerin sınıf içerisinde etkinlikler yaptıkları ve çalışma materyalleri kullandıkları sonucuna da ulaşılmıştır. Öğrencilerin Türkçeyi eğitim hayatlarında başarılı olmak için öğrendikleri; bunun yanında ihtiyaçların göz önünde bulundurularak hazırlandığı öğretim programları ve buna bağlı olarak gerçekleştirilen etkinliklerin de dil öğretiminin başarısını olumlu yönde etkilediği genel sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İhtiyaç analizi, yabancılara Türkçe öğretimi, Kafkas Üniversitesi, TÖMER

Kaynakça

• Akarçay, A., & Direkci, B. (2022). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Dil İhtiyaçlarının Belirlenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(2), 284-300. https://doi.org/10.52974/jena.1219476.
• Akyel, S. A. ve Ozek, Y. (2010). A language needs analysis research at an English medium university in Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences. 2, 969-975.
• Ayrancı, B., Yiğit Karazeybek, P., & Aydemir, M. (2023). Yabancılara Türkçe öğretiminde yaratıcı drama yönteminin Türkçe temel dil becerilerine etkisinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 93, 46-67. https://doi.org/10.17753/sosekev.1228837.
• Başkan, Ö. (2006). Yabancı dil öğretimi ilkeler ve çözümler. İstanbul: Multilingual.
• Berwick, R. (1989). Needs assessment in language programming: from theory to practice. In R. K. Johnson (ed.), The second language curriculum, Cambridge University.
• Boylu, E. & Çangal, Ö. (2014). The language needs analysis in teaching Turkish to foreigners: an example of Iran. International Journal of Language Academy. 2(4), 127-151.
• Büyükikiz, K. K., & Hasırcı, S. (2013). Türkçe Öğrenen Yabancı Öğrencilerin Konuşma Becerisine Yönelik Görüşleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(4), 897-912.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi
• Çalışkan, N. ve Çangal, Ö. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde dil ihtiyaç analizi: Bosna-Hersek örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 310-334.
• Demirel, Ö. (2011). Yabancı dil öğretimi dil pasaportu dil biyografisi dil dosyası. Ankara: Pegem Akademi.
• Ertan K. (2017).Yabancı Dil Öğretimi/Öğreniminde Görsel ve İşitsel Araçları Kullanmanın Önemi. The Journal of Academic Social Science 5(43), 213-224.
• Gani, B. N. ve Kuruoğlu, G. (2021). Mültecilerin Dil Sorunu: İzmir’de Yaşayan Suriyeli Mülteci Çocukların Türkçe İfade Edici Dil Becerilerinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4), 95-108. https://doi.org/10.16953/deusosbil.1055618.
• Iwai, T., Kondo, K., Limm, S. J. D., Ray, E. G., Shimizu, H., ve Brown, J. D. (1999). Japanese language needs analysis. Available at: https://scholarspace.manoa.hawaii.edu/items/3ec697bc-0289-4f72-892f-8e5d8598012d.
• İnan, K. (2022). Kişinev örneğinde Moldova’da Türkçe öğrenenlerin dil ihtiyaç analizi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (29), 113-132. DOI:10.29000/rumelide.1164857.
• Kaewpet, C. (2009). A framework for investigating learner needs: needs analysis extended to curriculum development. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 6(2), 209-220.
• Kan, M., Sülüşoğlu, B., & Demirel, Ö. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı İle İlgili Okutman ve Öğrenci Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 29-42.
• Karababa, C. ve Karagül, S. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlere Yönelik Gereksinim Çözümlemesi. Eğitim ve Bilim, 38(170). 361-371.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. (15. baskı). Nobel Yayınları
• Koçer, Ö. (2013). Program geliştirmenin ilk basamağı: yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ihtiyaç ve durum analizi. Eğitim ve Bilim, 38(169), 159-174.
• Maden, S. & İşcan, A. (2011). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi amaç ve sorunlar (Hindistan örneği). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5). 23-37.
• Melanlıoglu D. & Demir Atalay, T. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Yazma Öz Yeterliklerinde Yaratıcı Yazma Uygulamalarının Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(3), 697-721.
• Mithat E. (2020).Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Yazma Etkinliklerinin İncelenmesi: Bir Ders Kitabı Analizi. International Journal of Language Academy, 8(5), 65-75.
• Sayar, E. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenme Nedenlerine Yönelik Bir İhtiyaç Analizi: Cibuti Örneği. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi(5), 95-108.
• Selvi, E. Z. (2010). Eğitimde ihtiyaç analizi: Kültür ve Turizm Bakanlığı örneği. Uzmanlık Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Serpen, M. N., & Üstten, A. U. (2023). Dönüt verme uygulamalarının yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde yazma becerisine etkisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (34), 69-87. DOI:10.29000/rumelide.1316132.
• Songhori, M. H. (2008). Introduction to needs analysis. English for Specific Purposes World, 7(4), 1-25.
• Şimşek B. (2020), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Türkçedeki Görevli Dil Ögelerini Kullanma Durumlarının İncelenmesi, (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şimşek, B., & Bakır, S. (2016). Uluslararası Öğrenci Hareketliliği ve Atatürk Üniversitesinin Uluslararasılaşma Süreci. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(55). 509-542. https://doi.org/10.14222/Turkiyat1541
• Tok, M., & Yıgın, M. (2013). Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçe öğrenme nedenlerine ilişkin bir durum çalışması. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 8, 132-147.
• Tunagür, M., & Kardaş, M. N. (2021). Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğrenme yaşantıları (amaçları ve süreçte yaşadıkları sorunlar) üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1) , 120-136. Türk Dil Kurumu (2012). Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu.
• Yağmur Şahin, E., İşcan, A., Kana, F., & Koçer, Ö. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin ihtiyaç algıları: Betimsel bir durum çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies. 6(4), 1185-1198.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, Ü. (2004). Evaluation of the Turkish language teaching program for foreigners at Minsk state linguistic university in Belarus: A case study. Yayımlanmamış doktora tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi.