Necip Fazıl Kısakürek’in “Sakarya Türküsü” Adlı Şiirinde Geçen Kelime Gruplarının Morfolojik Açıdan İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 39, 1 - 14, 21.04.2024

Fatma Koç

https://doi.org/10.29000/rumelide.1469383

Öz

Necip Fazıl, Türk edebiyatında çok sayıda eser veren ve eserlerinde farklı temaları ele alan değerli şairlerdendir. Şair ve fikir adamı olan Fazıl, sahip olduğu fikirler noktasında birtakım değişiklikler yaşamıştır. Yazdığı eserler fikirlerini içermekle birlikte yol gösterici bir niteliğe sahiptir. Arvasi ile tanıştıktan sonraki süreçte hayatında bir dönüm noktası yaşamış ve eserlerinde tasavvufȋ konulara yönelmiştir. Şiir, tiyatro, makale, deneme olmak üzere edebiyatın farklı türlerinde eserler vermiştir. Çok yönlü olan şair aynı zamanda bir sanatkȃrdır. Şairin yazmış olduğu “Sakarya Türküsü” adlı şiir millȋ duyguları dile getiren ve vatan sevgisini vurgulayan bir özelliğe sahiptir. Şair, Ankara’dan dönüş yolculuğu sırasında Sakarya nehrinin akışından esinlenerek bu şiiri yazmıştır. Kelime grupları, dil bilgisinin temelini oluşturan yapılardan biridir. Söz konusu yapılar içerisindeki dizilim ve görünümler, tümcenin hem yapı hem de anlam olarak sahip olduğu konumu etkilemektedir. Çalışmanın merkezini oluşturan şiirde, dil ve duygu bağlantısı kontrollü bir şekilde yer almakta ve niteleyici sözler bakımından zengin bir yere sahip olmaktadır. Şairin şiirde yansıttığı dil ile duygu arasındaki ilişki, kelime gruplarında da kendini hissettirmiş ve bunun neticesinde şairin vermek istediği mesaj daha da netleşmiştir. Dolayısıyla kelime gruplarının yapısı ve dizilimi, tümceyi birçok bakımdan etkilemektedir. Çalışmada Necip Fazıl’ın “Sakarya Türküsü” adlı şiirinde mevcut olan kelime grupları, morfolojik açıdan incelenecek ve bu kelime gruplarının cümle içerisindeki görünümleri değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Necip Fazıl Kısakürek, Sakarya Türküsü, Morfoloji, Kelime Grupları

Kaynakça

• Banguoğlu, T. (1995). Türkçenin Grameri. Ankara: TDK Yayınları.
• Beserek, A. (1991). Türkçede Cümle Yapısı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Bilgegil, M. K. (1963). Türkçe Dilbilgisi. Ankara: Güzel İstanbul Matbaası.
• Çetinkaya, F. (2019). Bekleyen’den beklenen’e Necip Fazıl Kısakürek’te değişen şair ve sevgili imajı. Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 24-33.
• Delice, H. İ. (2003). Türkçe Sözdizimi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Deny, J. (1941). Türk Dili Grameri (Osmanlı lehçesi). İstanbul: Maarif Matbaası.
• Ediskun, H. (1999). Türk Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ergin, M. (1989). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Ergin, M. (2009). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Gencan, T. N. (1981). Dilbilgisi. İstanbul: Kanaat Yayınları.
• Güler, T. (2013). Necip Fazıl Kısakürek’in hayatında ve eserlerinde tasavvuf olgusu. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2(3), 19-44.
• Hatiboğlu, V. (1988). Kelime grupları ve kuralları. TDAY-Belleten, 11, 203- 244.
• Karaağaç, G. (2015). Dil Bilimi ve Anlam Bilgisi Çözümlemeleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karaağaç, G. (2016). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karabulut, M. (2018). Necip Fazıl Kısakürek’in şiirlerinde fikir sancısı. Türk Dili, 68(798), 86-91.
• Karahan, L. (2004a, 2010b, 2011c). Türkçede Söz Dizimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karaörs, M. (1993). Türkçenin Söz Dizimi ve Cümle Tahlilleri. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Kısakürek, N. F. (2005). Çile. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2019). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
• Kükey, M. (1975). Türkçenin Sözdizimi. Ankara: Kardeş Matbaası.
• Okay, M. O. (2002). Necip Fazıl Kısakürek. TDV Ansiklopedisi.
• Okay, M. O. (2015). Necip Fazıl Sıcak Yarada Kezzap. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Özkan, M. & Sevinçli, V. (2013). Türkiye Türkçesi Söz Dizimi. İstanbul: Akademik Kitaplar.
• Özkan, vd. (2013). Yüksek öğretimde Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım. İstanbul: Filiz Kitapevi Yayınları.
• Şahsuvaroğlu, L. (2003). Necip Fazıl. İstanbul: Alternatif Yayınları.
• Topaloğlu, A. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Türk, O. (2020). Sabri Esat Siyavuşgil’in şiirlerinde geçen kelime grupları resimler ve biblolar şiirinin tahlili. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(24), 161-172.
• Üçok, N. (2004). Genel Dilbilim (Lenguistik). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Vural, H., Böler, T. (2016). Ses ve Şekil Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.