Aydınlanma, devrim ve şiddet bağlamında İki Şehrin Hikayesi’ni okumak

Yıl 2024, Sayı: 39, 345 - 358, 21.04.2024

Cansu Kaya , Fatma Nesibe Çolak

https://doi.org/10.29000/rumelide.1469427

Öz

İngiliz edebiyatının önemli isimlerinden olan Charles Dickens, eserlerinde Sanayi Devrimi, Fransız Devrimi, işçi sınıfı, kadınların ve çocukların toplumdaki korunaksız konumu gibi iktisadi kırılma anlarının sosyal meselelerdeki izdüşümünü kaleme alır. İki Şehrin Hikayesi 1859 yılında yazılmış olup, Fransız Devrimi’nden hemen önce ve devrim esnasında Londra’da ve Paris’te yaşayan insanların sosyal ve ekonomik durumlarının portresini çizer. Ekonomik farklılıkların, ezilmişliğin ve zorbalığın vahşet duygusunu nasıl tetiklediğini anlatır. Devrimin yalnızca değişimle değil, aynı zamanda şiddetle olan bağlantısını gösterir. Kilise, kral ve jakobenler üçgenindeki siyasal literatürün temelindeki bireyciliği, özgeciliği ve otoriterliği ortaya koyar. Feodalitenin sınıflar arasındaki uçurumunu betimlerken, otoritenin içindeki rıza mefhumunu vurgular. Cumhuriyet sonrasında ise özgürlük ve eşitlik sloganının altındaki bireysel hesaplaşmalara dikkat çeker. Buna göre toplumsal yozlaşma aydınlanma ya da devrimle giderilebilecek bir sorun değildir. Fransız Devrim’i sonrasında bozulmuşluk yalnızca sınıf değiştirir, ancak bozulmuşluğun kendisi devam eder. Bu çalışmada İki Şehrin Hikayesi’nde ele alınan bu olayların, bozulmanın ve karakterlerin tarihsel ve siyasal arka planı incelenmiştir. Devrimi olanaklı kılan aydınlanmanın fikri temelleri ve devrimi gerçekleştiren jakobenlerin şiddet eylemleri üzerinden aydınlanma ve devrimin şiddete nasıl vardığı ve Dickens’ın kitabında bu bağlantıyı nasıl kurduğu çalışmanın temel sorusudur. Amaç, Fransız Devrimi’nin siyasi ve tarihi taraflarının, İki Şehrin Hikayesi’nde nasıl anlatıldığını incelemek ve disiplinler arası bir çalışma ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Aydınlanma, devrim, şiddet, İki Şehrin Hikayesi

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (2010). Ulus-Devlet ya da Halkın Egemenliği. (2. Baskı). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Ağaoğulları, M. A. (2018). Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler. (8. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Althusser, L. (2005). Montesguieu Siyaset ve Tarih. Çev. Alp Tümertekin. (1. Baskı). İstanbul: İthaki Yayınevi.
• Arendt, H. (2017). Devrim Üzerine. Çev. Onur Eylül Kara. (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bauman, Z. (2017). Yasa Koyucular ve Yorumcular. Çev. Kemal Atakay. (4. Basım). İstanbul: Metis Yayınları.
• Brinton, C., Christopher ve J.B., Wolff, R.L. (1982). 1453’ten Bugüne Dünya Tarihi ve Çağdaş Uygarlık. Çev. M. Tunçay. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Burke, E. (2016). Fransa’daki Devrim Üzerine Düşünceler. Çev. Okan Arslan. (1. Basım). Ankara: Kadim Yayıncılık.
• Can, Ş. (2020). Klasik Yunan Mitolojisi. (22. Baskı). İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Cevizci, A. (2007). Aydınlanma Felsefesi Tarihi. (2. Baskı). Bursa: Asa Kitabevi.
• Collingwood, R.D. (1996). Tarih Tasarımı. Çev. Kurtuluş Dinçer. (1. Basım). Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Çam, E. (2000). Çağdaş Devlet Sistemleri. (1. Basım). İstanbul: Der Yayınları.
• Çelebi, A. (2016). Schmitt ve Geniş Mekanlarda Siyaset. Ed. Ahmet Okumuş ve Metin Demir. Siyasal Üzerine Konuşmalar içinde. İstanbul: Küre Yayınları.
• Çiğdem, A. (1997). Aydınlanma Düşüncesi. (1. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dickens, C. (2017). İki Şehrin Hikayesi. Çev. Meram Arvas. (20. Basım). İstanbul: Can Yayınları.
• Doyle, W. (2003). The Oxford History of the French Revolution. (2nd Edition). England: Oxford University Press.
• Evans, J. (2022, Temmuz). 10 Surprising Facts About Charles Dickens. Charles Dickens Museum. https://dickensmuseum.com/blogs/charles-dickens-museum/10-surprising-facts-about-charles-dickens Göze, A. (2009). Siyasi Düşünceler ve Yönetimler. (12. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (2016). Devrim Çağı. Çev. Bahadır Sina Şener. (8. Baskı). Ankara: Dost Yayınevi.
• Hume, D. (1986). İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma. Çev. Selmin Evrim. (2. Baskı). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Jacques, E. (1975). The New Demons. Trans. Edward Hopkin. (1st Edition). New York: The Seabury Press.
• Kabataş Keskin, F. (2021). ‘’Garcia Lorca'nın Dona Rosı̇ta La Soltera’sında Kaderı̇n Kızları Moı̇ra'ların Yansıması’’, DTCF Dergisi, 61.1., ss. 472-486.
• Kant, I. (1984). Seçilmiş Yazılar. Çev. N. Bozkurt. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kant, I. (2006). İnsanlık Tarihinin Tahmini Başlangıcı. Çev. M. Bal ve G. Ateşoğlu. Tarih Felsefesi Seçme Metinler içinde. Der. D. Özlem, G. Ateşoğlu. (1. Basım). Ankara: DoğuBatı Yayınları.
• Marx, K. ve Engels, F. (2003). Komünist Manifesto. Çev. L. Kavas. (1. Baskı). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Marx, K. ve Engels, F. (2008). Din Üzerine. Çev. Kaya Güvenç. (4. Baskı). Ankara: Sol Yayınları.
• Mayer, A. J. (2000). The Furies: Violence and Terror in the French and Russian Revolutions. New Jersey: Princeton University Press.
• McNeill, W. H. (2021). Dünya Tarihi. Çev. A. Şenel. (18. Baskı). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Nevins, A., Commager, H.S. (2022). ABD Tarihi. Çev. Halil İnalcık. (13. Basım). Ankara: DoğuBatı Yayınları.
• Nisbet, R. (2013). Sosyolojik Düşünce Geleneği. Çev. Yusuf Kaplan. (1. Baskı). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Roskin, M. G. (2014). Çağdaş Devlet Sistemleri: Siyaset, Coğrafya, Kültür. Çev. B. Seçilmişoğlu. (4. Baskı). Ankara: Adres Yayınları.
• Rousseau, J.J. (2021). İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kaynağı. Çev. Nasuh Nuri İleri. (18. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Soboul, A. (1969). 1789 Fransız İnkılabı Tarihi. Çev. Ş. Hulusi. (1. Baskı). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Tanilli, S. (1993). Fransız Devriminden Portreler. (2. Baskı). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Tocqueville, A. (2021). Eski Rejim ve Devrim. Çev. Turhan Ilgaz. (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Topaloğlu, A. (2004). ‘’Tanrısal İnayetin Felsefi Anlamı ve Tarihsel Arka Planı’’, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 27, ss. 105-119.
• Trask, S. (2005). ‘’Fransız Devrimi’nin Gerçek Sebebi Neydi?’’, çev. Bilal Canatan, Liberal Düşünce, cilt:10, sayı: 37, ss. 79-86.
• Voltaire (1975). Seçmeler. Haz. Selahaddin Küçük. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Voltaire (1995). Reflections on Religion, in The Portable Enlightenment Reader. Ed. Isaac Kramnick. New York: Penguin Books.
• Weber, M. (2001). The Protestant Ethic and The Spirit of Capitalism. Trans. Ralcott Parsons. (1st Published). London: Routledge.