Slav mitolojisinde kurban ritüeli

Yıl 2024, Sayı: 39, 1020 - 1028, 21.04.2024

Çiğdem Dadak

https://doi.org/10.29000/rumelide.1469458

Öz

Kozmosu anlamlandırabilmek için her kültür bir yöntem olarak kendi mitoslarını yaratmıştır. Bunlar her toplumun kendine ait bir öz oluşturduğu en eski ve en güçlü anlatılar, hikayeler veya efsanelerdir. Nesillerin geçmiş yaşamlarına ayna tutan mitoslar, geçmişle günümüz coğrafyasında bir köprü kurar. Tarih, antropoloji, arkeoloji, karşılaştırmalı dilbilim, folklor, etnografya vb. bilim dallarıyla yapılan interdisipliner çalışmalar ve verilerle aydınlatılan Slav mitolojisi, hem kendine özgü temel unsurlara sahip olup hem de geniş açılı temalardan oluşmaktadır. Yaşamın gizemini, evrenin bilinmezliğini çözmeye çalışan insanoğlu, evrenle ve onun genel düzeniyle ilgili çıkarımlarda bulunmuş, evrene uyum sağlayarak onu gözetmeye çalışmıştır. Diğer birçok kavimde olduğu gibi, Slav topluluklarında da kozmik dengeyi korumanın yollarından biri, tanrılara veya çeşitli mitolojik varlıklara törenler ve kurban ritüelleri düzenlemek olmuştur. Çoktanrılı dinlerden de öncesinde başlayarak günümüze kadar gelmiş ve etkilerini sürdürmekte olan kurban ritüeli, insanlık tarihi kadar eski evrensel bir ibadettir. Kurban, toplumdan topluma farklılıklar gösterse de çeşitli kültürlerde birbirine çok benzeyen özdeş bir ritüeldir. Bu çalışmada öncelikle bilim insanları tarafından terimsel olarak farklı varyasyonlarla adlandırılmakta olan “mitos” kavramı genel bir çerçevede ele alınmış, bu kavramın mitolojideki önemi vurgulanmış, sonrasında ise Slav topluluklarının mitolojisinde yer alan Kurban ritüelleri mitosların temelinde ele alınarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Slav mitolojisi, mitos, kurban, ritüel

Kaynakça

• Bajenova A. İ. (2013). Legendı i bogi drevnih slavyan. Seriya “Bogi drevnih slavyan”. Moskva: Algoritm.
• Balsis R. (2019). Balto-Slavyanskiye issledovaniya XX. sbornik nauçnıh trudov. Yazıçestvo baltov: çeloveçeskiye jertvoprinoşeniya. Moskva. 384.
• Cotterell A., Storm R. (2011). Büyük Dünya Mitolojisi Ansiklopedisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Daniels M. (2014) Bir Nefeste Dünya Mitolojisi (4.Baskı). İstanbul: Maya Kitap.
• Eyüboğlu İ. Z. (2007) Anadolu Mitolojisi, İstanbul: Derin Yayınları.
• Gruşko Y. А., Мedvedev Y. М. (2006). Russkiye legendı i predaniya. Moskva: Eksmo. 215,216.
• Lısenko C. D. Bolşaya Rossiyskaya Entsiklopediya 2004-2017. https://old.bigenc.ru/archeology/text/4212346 (Erişim Tarihi: 06.12. 2023)
• Öksüz, G. (2014). Ana Hatlarıyla Rus Mitolojisi, İstanbul: Çeviribilim Yayınları.
• Petkeviç A. V. «Vodnaya jertva» v russkoy kul’turnoy traditsii. Jivaya starina. 2006. №3 http://annales.info/rus/ethnografia/vod_zhert.htm (Erişim Tarihi: 16.10. 2023)
• Powell B. B. (2018). Klasik Mitoloji. (7.baskıdan çeviri). Çeviri: Sinan Okan Çavuş, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Rıbakov B. A. (1981). Yazıçestvo drevnih slavyan. Moskva: Nauka.
• Rosenberg D. (2003). Dünya Mitolojisi. Büyük Destan ve Söylenceler Antolojisi. (3.Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Rusanova I. P., Timoşçuk B. A. (2007). Yazıçeskiye svyatilişa drevnih slavyan. Moskva: Ladoga-100.
• Saluk R. G. (2016). Türk Mitolojisine Giriş (2.Baskı). Mit ve Mitoloji. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Slovari i Entsiklopedii na Akademike. Entsiklopediya mifologii. Mifı narodov mira. https://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_myphology/4407 (Erişim Tarihi: 02.01.2024)
• Tadevosyan T. V. (2018). Çeloveçeskiye jertvoprinoşeniya i kannibalizm (na materiale nartskogo eposa i russkih bılin). Vestnik Severo- Vostoçnogo federal’nogo universiteta imeni M. K. Ammosova: Seriya Eposovedeniye. № 1 (09).
• Warner E. (2017). Rus Mitleri, Ankara: Phoenix Yayınevi.