Siren'in Mitolojik, İkonografik ve Sanat Eserleri Üzerine Analizi: Kültürel ve Sanatsal Bağlamda Bir İnceleme

Yıl 2024, Sayı: 39, 670 - 694, 21.04.2024

Şenay Sayın Alsan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1470145

Öz

Sirenlerin mitolojik ve sembolik önemi, Antik Yunan'dan Orta Çağ'a kadar olan uzun süreçte değişmiş ve farklı kültürlerde farklı anlamlar kazanmıştır. Bu efsanevi varlıkların hikayeleri, insan doğası, büyü ve tehlike gibi evrensel temaları yansıtırken, sanat ve sembolizmin önemli bir parçası olmuştur. Bu çalışma, Siren figürünün antik mitolojideki kökenlerini, çeşitli kültürlerdeki temsillerini ve sembolik anlamlarını detaylı bir şekilde ele almaktadır. Sirenlerin sanat eserlerindeki çeşitli tasvirleri, çanak çömlek, heykel, resim, mimari unsurlar, mücevherler gibi çeşitli alanlarda incelenmiş ve bu tasvirlerin ikonografik özellikleri ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Mitolojik açıdan, Siren figürünün kökenleri ve mitlerdeki rolü ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve bu figürün antik çağlardan günümüze kadar olan evrimi izlenmiştir. İkonografik analizler, Siren figürünün farklı dönemlerde ve farklı kültürlerde temsil ediliş biçimlerini ve sanat eserlerindeki görsel unsurları içermektedir. Semantik açıdan, Siren figürünün taşıdığı sembolizmin insan toplumları üzerindeki etkileri ve anlamları derinlemesine açıklanmıştır. Sanat eserlerindeki uygulamaların detaylı bir şekilde incelenmesiyle, Siren figürünün çeşitli sanat formlarında nasıl tasvir edildiği ve bu figürün kültürel, dini ve toplumsal bağlamlarda nasıl kullanıldığı belirlenmiştir. Bu çalışma, Siren figürünün ikonografik yapısını ve evrensel niteliğini anlamak için kapsamlı bir bakış sunmaktadır, böylelikle Siren figürünün insanlık tarihindeki önemini ve etkisini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Siren, Mitoloji, İkonografi, Denizkızı, Homeros

Kaynakça

• And, M. (2004). Osmanlı Tasvir Sanatları: 1; Minyatür, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Andres, E. (2020). A Tale of Two Sisters: Gorgons and Sirens in Ancient Greek Art and Literature, Submitted for the degree of Master of Arts, Classical Mediterranean Archaeology University of Leicester.
• Arık, R. (2000). Kubad Abad Selçuklu Saray ve Çinileri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, no: 514.
• Arık, R. Arık, O. (2007). Anadolu Toprağının Hazinesi; Çini Selçuklu ve Beylikler Çağı Çinileri, İstanbul: Kale Grubu Kültür Yayınları.
• Avşar, L (2012). Kubadabad Çinilerindeki Harpi-Şiren Figürünün İzini Sürerken, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 31.
• Bonnefoy, Y. (1981). Mitolojiler Sözlüğü, Ankara: Dost Kitabevi.
• Bonollo, M. (2014). Jw Waterhouse'dan Ulysses ve Sirenler: Geleneği Yıkmak ve Korkuları Açığa Çıkarmak, Melbourne: Art Magazıne 40.
• Carpenter, T. H. (2002). Antik Yunan’da Sanat ve Mitoloji, İstanbul: Homer Kitabevi,
• Cömert, B. (2006). Mitoloji ve İkonografi, Ankara: De Ki Basımevi.
• Çoruhlu, Y. (2000). Türk Mitolojisinin Ana Hatları, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Duggan, M, T, M (2015). The O'grady Factor and False Resemblance. Blındıng Orıental.Isms and Mısapprehensıons of The 13th Century inThe Absence of Due Contextualisation and a Little Common Sense Talat Sait Halman'a Armağan Kitabı, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü I. Dil, Kültür ve Edebiyat Çalıştayı. ISBN: 978¬6o,5¬84052 ¬O¬2
• Erhat, A. (1972). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gürel, E, Muter, C. (2007). Psikomitolojik Terimler: Psikoloji Literatüründe Mitolojinin Kullanılması, Sosyal Bilimler Dergisi I.
• Karademir, H., Özdemir, B. (2013). Sırens As Soul Bearers On Lycıan Grave Relıefs In The Classıcal Period, Cedrus I, 89-105.
• Neils, J. (1995). Les Femmet Fatales: Skylla and the Sirens in Greek Art, Representing the Female in Homer's Odyssey, New York: Oxford University Press.
• Öpgenhaffen, L. (2009). Sırens On The Roof. Identıfyıng The Bırds-Women Cooked In Central Italy, Deliciae Fictiles IV: Architectural Terracottas in Ancient Italy. Images of Gods,
• Monsters, and Heroes. International Conference Proceedings held in Rome.
• Öney, G. (1967). Niğde Hüdavent Hatun Türbesi Figürlü Kabartmaları, Belleten, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Cilt: XXXI, sayı: 122.
• Öney, G. (1992). Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları, Ankara: Doğuş Matbaacılık.
• ÖNDER, Mehmet (1968). “Kubad Abad Harpi ve Simurgları”, Ankara: Türk Etnografya Dergisi, Sayı10.
• Özden, F.D. (2021). Kuş İmgesinin Söylenbilimde ve Sanatta Temsili Anaerkillik-Ataerkillik İkiliği Bağlamında Kuş İzleği. Beykoz Akademi Dergisi. 9(2), 223-248.
• Özdemir, Y. (2021). Karatay Medresesi Çini Eserler Müzesinden Ünik Özellikte İki Siren/Harpi Figürlü Seramik, Arkhaia Anatolika Dergisi, 4.
• Öztürk, Orhan (1995). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Rybakov, B.A. (1987). Paganism of Ancient Rus. Moscow: Science.
• Smith, W. (1990). A Smaller Classical Mythology, London: Wm Clowes And Sons Lımıted Street And Charıng Cross.
• Spielmann, M,H. (1891). Contemporary Art: The Royal Academy, Art Magazine.
• Taylor, R. (2013). The Cult Of Sırens And Greek Colonıal Identıty In Southern Italy, Attitudes towards the Past in Antiquity Creating Identities, Stockholm: Proceedings of an International Conference held at Stockholm University.
• Temur, A. (2009). Grek Sanatında Karışık Yaratıklar, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı.
• Tsiafakis, D. (2004). Fabulous Creatures and Demons of Death, The Centaur's Smile The Human Animal in Early Greek Art, London: Princeton University Art Museum, Distributed by Yale University Press New Haven and London.
• https://www.artguide.org/john-william-waterhouse/siren/ (Erişim Tarihi: 07.03.2024).
• https://www.jstor.org/stable/623884 (Erişim Tarihi: 29.02.2024).
• https://www.ngv.vic.gov.au/essay/j-w-waterhouses-ulysses-and-the-sirens-breaking-tradition-and-revealing-fears-2/ (Erişim Tarihi: 07.03.2024).
• https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=Siren&title=Special:MediaSearch&typeimage (Erişim Tarihi: 11.03.2024).
• https://www.britishmuseum.org/collection/object/G_1842-0728-802. (Erişim Tarihi: 11.03.2024).
• https://www.theoi.com/Gallery/Z41.1B.html Erişim Tarihi 12.03.2024 (Erişim Tarihi: 12.03.2024).
• https://www.worldhistory.org/uploads/images/2700.jpg?v=1688686146 (Erişim Tarihi 12.03.2024).
• https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Siren,_Blackfigure_amphora,_Gorgon_Painter,_630-575_B,_NAMA,_225665.jpg (Erişim Tarihi 12.03.2024).
• https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Askos_a_forma_di_sirena_con_manico_a_kouros%2C_in_bronzo%2C_500-450_ac_ca%2C_dal_museo_getty%2C_04.jpg (Erişim Tarihi 12.03.2024).
• https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b7/0987_-Keramikos_Museum%2C_Athens_-Siren_-_Photo_by_Giovanni_Dall%27Orto%2C_Nov_12_2009.jpg (Erişim Tarihi 12.03.2024).
• https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f9/Arte_greca%2C_scultura_funeraria_disirena%2C_320_ac.%2C_dal_ceramico_ad_atene_%28atene%2C_man%29.jpg (Erişim Tarihi: 12.03.2024).
• https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=Siren&title=Special:MediaSearch&type=image (Erişim Tarihi: 12.03.2024).
• https://www.britishmuseum.org/collection/object/G_1842-0728-802 Erişim Tarihi: 12.03.2024.
• https://www.ngv.vic.gov.au/essay/j-w-waterhouses-ulysses-and-the-sirens-breaking-tradition-and-revealing-fears-2/#10 (Erişim Tarihi: 12.03.2024).