Toplum Çevirmenliği Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Sayı: 39, 1047 - 1058, 21.04.2024

Coşkun Doğan , Demirali Yaşar Ergin , Hikmet Asutay

https://doi.org/10.29000/rumelide.1471530

Öz

Son yüzyılın yarısından itibaren, çeviri alanında yaşanan değişim, daha önce dilbilimin bir alt alanı olan çevirinin, bilimsel alan olarak ortaya çıkmasını sağlamıştır. Çalışma alanı gittikçe genişleyen çeviri etkinliğinin ana başlıklarından olan sözlü çevirinin alt türevlerinden biri toplum çevirmenliğidir. Toplum çevirmenliği, farklı sosyo- kültürel yapıya sahip toplumlar arasında etkileşimi sağlamak açısından hem önemli bir dilsel iletişim hem de bir toplumsal uyum hizmeti sunmaktadır. Toplum çevirmenliği, kendi içerisinde farklı çalışma alanları olan ve özellikle göçmenlerin bulundukları ülkelerde insan hakları çerçevesinde kamu hizmetlerinde faydalanmaları yönünde gönüllü çeviri hizmeti sunmaktadır. Ancak çok yeni olan ve henüz tanınmayan toplum çevirmenliği, kültürlerarası üstlendiği ve yürüttüğü sözlü çeviri çalışmaları pek tanınmamaktadır. Araştırmanın amacı toplum çevirmenliği hakkındaki görüşleri düzeylerinin saptanmasını sağlayacak ölçme aracı geliştirmektir. Araştırma, Trakya Üniversitesi 2021-2022 bahar dönemi Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Fen-Edebiyat Fakültesi yabancı dil eğitimi bölümleri öğrencileri ile bu bölümler mezunu olup Edirne ilinde görev yapmakta olan öğretmenlerden rastgele seçilen 262 katılımcı ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan " Toplum Çevirmenliği Ölçeği" kullanılmıştır. Ölçek 4'lü derecelemeli 18 sorudan oluşmaktadır. Ölçek geliştirme istatistiği olarak alt boyutların belirlenmesinde Varimax rotasyonlu açımlayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Her bir alt boyut için iç tutarlılık, madde-toplam korelasyon katsayısı ve madde-kalan korelasyon katsayısı ile belirlenmiştir. Benzer şekilde, ayırt etme gücünü belirlemek için üst ve alt çeyrekler arasında t-testi uygulanmıştır. Ölçeğin güvenirliğini belirlemek için ölçek ve alt boyutlar için Cronbach ve Rulon katsayısı hesaplanmıştır. Yapılan istatistiksel işlemler sonucunda 10 olumlu, 8 olumsuz madde olmak üzere toplam 4 alt boyuttan oluşan ölçeğin geçerli, güvenilir ve kullanılabilir olduğu kanıtlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplum çevirmenliği, kültürlerarası iletişim, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Arabacı Candan, B., Ural, N. ve Koca, F. (2024). Berufliche Selbstporträts von Deutschlehrerkandidat*innen und erfahrenen Deutschlehrenden in der Türkei, Trakya Eğitim Dergisi, 14(1), 287-303
• Arabacıoğlu, B., & Balkaya, Ş. (2023). Literatur und interkulturelle Sensibilisierung Ein psychotherapeutischer Roman im Hinblick auf Vorurteile Stereotype und Fremdbilder in einer multikulturellen Gesellschaft, International Journal of Language Academy (IJLA), 11(3), 297–315.
• Arı, S. (2014). Çeviri Sosyolojisi, Aylak Adam Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul
• Balkaya, Ş. (2023). Social Strategies in Language Learning for Promoting Speaking Skills. Research on Education and Psychology (REP), 7, 494–513.
• Doğan, A. (2015) “Sözlü Çeviri Çalışmaları ve Uygulamaları”, Siyasal Kitapevi, Ankara
• Doğan, C. (2020). Toplum Çevirmenliği Kuramdan Uygulamaya, Sakarya Yayıncılık, Sakarya
• Koca F., Ural N., Arabacı-Candan B., Asutay, H. (2023). “Trakya Germanistik Arastirmalari Cilt 2 - Dil ve Edebiyatta Afet”, Trakya Üniversitesi Yayınları, Edirne-TÜRKIYE
• Kurultay,T./ Bulut, A. (2012) Toplum Çevirmenliğine Yeniden Bakışta Afette Rehber Çevirmenlik (ARÇ)”, İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, sayı:6 s.75-102 İstanbul
• Moser- Mercer, B. (2012) Identifiying and interpreting scientific phenomena; s. 4759, Brenda Nicodemus, Laurie Swabey (Editors), Advances in Interpreting Research, Amsterdam/Philadelphia,
• Ortner, M. (2023). Dil ve kültürel aracı, dil ve kültürel aracı [çevrimiçi]. sosyal ağ sözlüğü. Bonn: Socialnet, 10 Mayıs 2023 [erişim tarihi: 6 Şubat 2024]. https://www.socialnet.de/lexikon/29559
• Pöchhacker, F. (2012). Toplum çevirmenliği. İstanbul Üniversitesi, Çeviribilim Dergisi 6 (2),75-102
• Tosun, M. (2006). Kültürlerarası Bilgi Aktarımında Çevirmenin Sorumluluğu, International Journal of Human Sciences - Vol.32 - pp.1 - ISSN : 1303-5134 - Temmuz-Aralık.
• Tosun, M. (2017). İşlevsel Çeviribilim, Değişim Yayınları, İstanbul