The Concept of Marriage in Turkish and Kyrgyz Culture in the Context of Proverbs

Yıl 2024, Sayı: 40, 91 - 103, 25.06.2024

Serdar Dağıstan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1502175

Öz

The aim of this study is to examine the place and importance of the concept of marriage in Turkish and Kyrgyz cultures. The scope of the study deals with the unique features and traditions related to marriage, which are formed under the influence of historical, religious, social and moral factors. As in all Turkic peoples, family is of great importance in Kyrgyz and Turkic societies. Marriage is one of the most important and fundamental events in Turkish society. Marriage is an inseparable bond in the social structure of society and also symbolizes the union of two souls and the establishment of a family. Marriage in Turkish and Kyrgyz culture has its own unique rituals and customs, which are formed under the influence of historical, religious, social and moral factors. Despite the differences in the approach to marriage in Turkish and Kyrgyz culture, what is common in both cases is that marriage symbolizes the union of two people based on love, mutual understanding and respect. Marriage unites society, strengthens family values and forms the basis for the birth and education of future generations. As a method, folk products such as marriage rituals and proverbs of Turkish and Kyrgyz peoples were analyzed and compared. The research emphasized how marriage is a binding element in these cultures and how it contributes to the social structure of society. As a result, the profound effects of the concept of marriage on both individual relationships and social structure have been revealed and the importance of marriage for understanding the history, traditions and values of these peoples has been emphasized.

Anahtar Kelimeler

proverb, marriage, Kyrgyz, Turkish, term

Atasözleri Bağlamında Türk ve Kırgız Kültüründe Evlilik Kavramı

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türk ve Kırgız kültürlerinde evlilik kavramının yerini ve önemini incelemektir. Çalışmanın kapsamı, evlilikle ilgili tarihi, dini, sosyal ve ahlaki faktörlerin etkisiyle oluşan kendine has özellikleri ve gelenekleri ele almaktadır. Bütün Türk halklarında olduğu gibi Kırgızlarda ve Türklerde de ailenin önemi büyüktür. Evlilik, Türk toplumunda en önemli ve temel olaylardan biridir. Evlilik toplumun sosyal yapısında ayrılmaz bir bağdır ve aynı zamanda iki ruhun birliğini ve bir ailenin kurulmasını da sembolize eder. Türk ve Kırgız kültüründe evliliğin tarihi, dini, sosyal ve ahlaki faktörlerin etkisiyle oluşan kendine özgü ritüelleri ve adetleri bulunmaktadır. Türk ve Kırgız kültüründe evliliğe yaklaşım farklılıklarına rağmen ortak olan şey, her iki durumda da evliliğin iki kişinin sevgi, karşılıklı anlayış ve saygıya dayalı birlikteliğini simgelemesidir. Evlilik toplumu birleştirir, aile değerlerini güçlendirir ve gelecek nesillerin doğuşunun ve eğitiminin temelini oluşturur. Yöntem olarak, Türk ve Kırgız halklarının evlilik ritüelleri, atasözleri gibi halk ürünleri incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Araştırmada, evliliğin bu kültürlerde nasıl bir bağlayıcı unsur olduğu ve toplumun sosyal yapısına nasıl katkıda bulunduğu üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, evlilik kavramının hem bireysel ilişkiler hem de toplumsal yapı üzerindeki derin etkileri ortaya konulmuş ve bu halkların tarihlerini, geleneklerini ve değerlerini anlamak açısından evlilik olgusunun önemi vurgulanmıştır. Evlilik, Türk ve Kırgız toplumlarında sevgi, karşılıklı anlayış ve saygıya dayalı bir birlikteliği simgeleyerek aile değerlerini güçlendirmekte ve kültürel kimliğin korunması ve aktarılmasında önemli bir rol oynamaktadır.

Anahtar Kelimeler

atasözü, evlilik, Kırgız, Türk, terim

Kaynakça

• Akmataliev, A. (2001). Kırgız Folkloru ve Tarihi Kahramanlar (Evlilik Geleneği ve Türleri, Çocuk Folkloru, Edebi Eseri ve Tarihi Kahramanlar). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Alimjanova, G. M. (2016). Karşılaştırmalı Kültürdilbilim, Dil-Kültür-İnsan. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Balaman, A. R. (2002). Evlilik Akrabalık Türleri Sosyal Antropolojik Yaklaşımla. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• Dıykanbayeva, M. (2017). Kırgız Atasözlerinde Kadın ve Toplumdaki Yeri, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 59, s. 61-70.
• Güvenç, B. (1999). İnsan ve Kültür. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Erdem, M. (2005). Kırgız Türkleri, Dini ve Sosyal Hayat. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Eröz, M. ve GÜLER A. (1998). Türk Ailesi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Eröz, M. (1996). Milli Kültürümüz ve Meselelerimiz. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İbraimov, M. (2023). Kırgız Makal-Lakap, Uçkul Sözdörü Cıynagı, E-kitap.
• Nirun, N. (1994). Aile ve Kültür Sistematik Sosyoloji Yönünden. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Ögel, B. (1988). Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Yıldırım, N. (2006). Ailenin Yapısı ve Problemleri. İstanbul: Bilim Araştırma Yayınları Dizisi.
• Yıldız, N. (2017). Manas Destanı (W.Radloff) ve Kırgız Kültürü ile İlgili Tespit ve Tahliller. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Yüzbaşı, M. (2008). Rus ve Türk Atasözleri. İstanbul: Şahmat Matbaa.
• Efilti E. ve Kambaralieva K. (2021). Kırgızistan’da Aile İçi Şiddetle İlgili yapılan Çalışmaların İncelenmesi. Bişkek: Uluslararası Aile ve Değerler Sempozyumu Bildiri Kitabı. s. 387-403