A New Venue in Subtitling: Creative SDH

Yıl 2024, Sayı: 40, 1046 - 1064, 25.06.2024

A. Şirin Okyayuz , Gevher Ebru Çevikoğlu Yildirim

https://doi.org/10.29000/rumelide.1502251

Öz

This study focuses on a new phenomenon in subtitling referred to as creative subtitling for persons who are deaf and hard-of-hearing (SDH), which is named in many ways in the light of the latest developments in the field of audiovisual translation. In this context, in order to contribute to the field with Turkish research, to compile the studies on creative SDH and present them to those interested in the field, and to support user-oriented studies on this subject, this study aims to understand and explicate the scope, aims and methods of creative SDH, whose importance and applications may increase in the future. The first section entails the social and political developments that pave the way for audiovisual translation and accessibility. The second section, with a special focus on SDH, explains the developments in the field and how the new venue of creativity is introduced. In the third section, from translation studies perspective, the limits of the concept of creativity are explained and examples are given to explain its purposes and different applications. In the fourth section, prominent research from different countries is compiled. The fifth chapter implicates the purpose and methodology of an ongoing doctoral research on creative SDH in Turkish context. In conclusion, the importance of creativity in SDH and the future issues that need to be addressed in the future are discussed.

Anahtar Kelimeler

accessibility, audiovisual translation, creative subtitling, subtitling for persons who are deaf and hard-of-hearing, translation studies

Altyazı Çevirisinde Yeni Bir Soluk: Yaratıcı Ayrıntılı Altyazı Çevirisi

Öz

Çalışmada, görsel-işitsel çeviri alanındaki son açılımlar ışığında birçok farklı şekilde isimlendirilen ancak bu çalışmada yaratıcı ayrıntılı altyazı çevirisi olarak adlandırılacak olgu üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda, alana özellikle Türkçede kaynak sağlamak, yaratıcı altyazı çevirisi konusunda yapılan çalışmaları derlemek ve alandaki ilgililere sunmak, bu konuda yapılacak özellikle de alıcı odaklı çalışmaları desteklemek için söz konusu çalışma önümüzdeki dönemlerde önemi ve uygulamaları artabilecek yaratıcı ayrıntılı altyazının kapsamını, uygulama amaçlarını ve yöntemlerini anlama ve yorumlamayı hedeflemekte, ayrıntılı altyazı çevirisi ile odaklanılan tür arasındaki farklılıkları incelemektedir. İlk bölümde, çalışmanın kapsamında incelenecek görsel-işitsel çeviri kavramı ve engelsiz erişim kavramının hayatımıza girmesi ile önem kazanmaya başlayan bu alanda yaşanan sosyal ve politik gelişmelere değinilmiştir. Ayrıntılı altyazı çevirisine odaklanan ikinci bölümde ise ayrıntılı altyazı çevirisinde yaşanan açılımlar ve yaratıcılık açılımının nasıl ortaya çıktığı anlatılmıştır. Üçüncü kısımda çeviribilim bakış açısından yaratıcılık kavramının sınırları anlatılmış ve ne amaçla ne gibi uygulamalar üzerinde yoğunlaşabileceği örneklendirilmiştir. Dördüncü bölümde ayrıntılı altyazı ve yaratıcı ayrıntılı altyazı çevirisi üzerine dünyada ve ülkemizde yapılan önemli çalışmalar derlenmiştir. Beşinci bölümde Türkiye’de yaratıcı ayrıntılı altyazı çevirisinin yaygınlaştırılması konusunda işitme engelli ve Sağır alıcılar üzerine devam etmekte olan bir doktora tezinin amacı ve yönteminden bahsedilmiştir. Sonuç olarak, bu altyazı türünün önemi ve özellikle de erişim bağlamında gebe olduğu açılımlar üzerinde durularak alanda yapılması gereken çalışmalar üzerine öngörülerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

ayrıntılı altyazı, çeviribilim, erişilebilirlik, görsel-işitsel çeviri, yaratıcı ayrıntılı altyazı

Kaynakça

• Bozkurt, S. S. (2020). Türkiye’de Sağır ve İşitme Engelli Çocuklar için Ayrıntılı Altyazı Çevirisi Hakkında Bir Araştırma: Uygulamada Sadeleştirme. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 139-160.
• Brooks, M., & Armstrong, M. (2014). Enhancing Subtitles. TVX2014 Conference, (pp. 25-27). Brüksel.
• Butler, J. (2018). Integral Captions and Subtitles: Designing a Space for EmbodiedRhetorics and Visual Access. Rhetoric Review, 286-299.
• Chiaro, D. (2009). Issues in Audiovisual Translation. In J. Munday (Ed.), The Routledge Companion to Translation Studies (pp. 141-165). Londra&New York: Routledge Taylor and Francis Group.
• Cintas, J. D., & Sánchez, P. M. (2006). Fansubs: Audiovisual Translation in an Amateur Environment. The Journal of Specialised Translation, 37-52.
• Fox, W. (2018). Can Integrated Subtitles Improve the Viewing Experience? Berlin: Language Science Press.
• Gomizelj, A. (2022). A Netflix Original Closed Captioning Study: How Netflix Closed Captions Make Audiovisual Content Accessible to Deaf Audiences. Ottawa: University of Ottawa.
• Greco, G. M. (2018). The Nature of Accessbility Studies. Journal of Audiovisual Translation, 205-232.
• Gürkan, A. (2019). Subtitling for the Deaf and the Hard-of-hearing: A Reception Study in the Turkish Context. Centre for Translation Studies (CenTraS). Londra: University College London. Retrieved Mart 12, 2024, from https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10087904/8/Gurkan_10087904_thesis_redacted.pdf
• McClarty, R. (2012). Towards a Multidisciplinary Approach in Creative Subtitling. MonTI, 133-153.
• McClarty, R. (2014). In Support of Creative Subtitling: Contemporary Context and Theoretical Framework. Perspectives: Studies in Translatology, 592-606.
• Nations, U. (2006a). Convention on the Rights of Persons with Disabilities – Articles. Retrieved from https://www.un.org/disabilities/documents/convention/convoptprot-e.pdf
• Neves, J. (2019). Subtitling for Deaf and Hard of Hearing Audiences. In L. Pérez-Gonzállez, The Routledge Handbook of Audiovisual Translation (pp. 82-95). New York: Routledge.
• Nornes, A. M. (1999). For an Abusive Subtitling. Film Quarterly, 17-34.
• Okyayuz, A. Ş. (2019). Ayrıntılı Altyazı Çevirisi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Okyayuz, A. Ş. (2019). Görsel-İşitsel Çeviri ve Engelsiz Erişim. Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Okyayuz, Ş. (2021). Altyazı Çevirisinde Teknoloji Destekli Yaratıcılık Açılımı. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 108-132.
• Pedersen, J. (2018). From Old Tricks to Netflix: How Local are Interlingual Subtitling Norms for Streamed Television? Journal of Audiovisual Translation, 81-100.
• Rawsthorn, A. (2007, 27 Mayıs). The Director Timur Bekmambetov Turns Film Subtitling into an Art. Retrieved from New York Times: https://www.nytimes.com/2007/05/25/style/25iht-design28.1.5866427.html?pagewanted=all&_r=0
• Robert, È. S. (2016). Creactive Subtitles. Doktora Tezi, Universitat Pompeu Fabra, Barcelona.
• Romero-Fresco, P. (Ed.). (2015). The Reception of Subtitles for the Deaf and Hard of Hearing in Europe. Bern: Peter Lang.
• Romero-Fresco, P. (2022). Moving from Accessible Filmmaking toward Creative Media Accessibility. LEONARDO, 55(3), 304-309.
• RTÜK. (2019, Ocak 15). Sağırların İşitme ve Görme Engellilerin Görsel İşitsel Medya Hizmetlerine Erişiminin İyileştirilmesi Çalıştayı Sonuç Bildirisi. Retrieved Mart 11, 2024, from RTÜK: https://arsivdosya.rtuk.gov.tr/assets/Galeri/Haberler/sagirlarin-isitme-ve-gorme-engellilerin-gorsel-isitsel-medya-hizmetlerine-erisiminin-iyilestirilmesi-calistayi-sonuc-bildirisi.pdf
• RTÜK. (2023, Mayıs 03). Engelsiz Medya Erişimi Çalıştayı Sonuç Bildirisi. Retrieved Mart 11, 2024, from RTÜK: https://www.rtuk.gov.tr/Media/FM/Birimler/ik/engelsiz_medya_erisimi_calistayi_sonuc_bildirisi.pdf
• SEBEDER. (2019). Türkçe Dil İçi Ayrıntılı Altyazı Çevirisi Uygulamalarını Araştırma ve İyileştirme Projesi Sonuç Raporu. Retrieved from SEBEDER: https://sebeder.org/images/icerik/Turkce_Dil_Ici_Ayrintili_Altyazi_Cevirisi_Uygulamalarini_Arastirma_ve_Iyilestirme_Projesi_www.sebeder.org_391.pdf
• Szarkowska, A., Żbikowska, J., & Krejtz, I. (2013). Subtitling for the Deaf and Hard of Hearing in Multilingual Films. International Journal of Multilingualism, 292-312.
• Toledo, G. (2018). Subtitles for the deaf and hard-of-hearing: Comparing Legislation and Official Orientation for SDH in Brazil and in Other Countries. Transletters International Journal of Translation and Interpreting , 143-166.
• UNCRPD. (2015). Initial Report Submitted by Turkey Under Article 35 of the Convention. Retrieved from Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İnternet Sitesi: https://www.aile.gov.tr/media/42397/turkey-initial-report.docx
• Zdenek, S. (2007). Just Roll Your Mouse Over Me: Designing Virtual Women for Customer Service on the Web. Technical Communication Quarterly, 397-430.
• Zdenek, S. (2011). Which Sounds are Significant? Towards a Rhetoric of Closed Captioning. Disability Studies Quarterly, 74-97.
• Zdenek, S. (2014). More than Mere Transcription: Closed Captioning as an Artful Practice. User Experience Magazine. Retrieved from https://uxpamagazine.org/more-than-mere-transcription/?lang=en
• Zdenek, S. (2015). Reading Sounds: Closed-captioned Media and Popular Culture. Chicago: The University of Chicago Press.
• Zdenek, S. (2018). A Journal of Rhetoric, Technology, and Pedagogy. Kairos: A Journal of Rhetoric, Technology, and Pedagogy . Retrieved from Kairos.
• Zdenek, S. (2020). Transforming Access and Inclusion in Composition Studies and Technical Communication. College English, 536-544.