“GÜLME” OLGUSUNU İLİŞKİSEL SOSYOLOJİ PERSPEKTİFİYLE ANALİZ KONUSU YAPMANIN MÜMKÜNÜ ÜSTÜNE

Yıl 2023, Sayı: 1, 70 - 86, 27.12.2023

Abdurrahim Korkmaz

Öz

Gülme, temel insani eylemlerden birisi olarak gündelik yaşamda önemli bir yer alır. Gülmenin özünde sosyal bir olgu olduğu kabul edilebilir. Bu yönüyle gülme sosyolojik incelemenin de bir alanı olmalıdır. Bu varsayımdan hareketle bu çalışma, “gülme” olgusuna tarihsel olarak nasıl yaklaşıldığını, “gülme” olgusunu hangi disiplinlerin nasıl ele aldığını, “gülme”yi izah etme yolu olarak ‘gülme kuramları’ ile “gülme”nin sosyolojik olarak nasıl ele alınabileceği ve ilişkisel bir perspektifle “gülme”nin nasıl sosyolojik analiz konusu/nesnesi yapılabileceğini göstermeyi hedeflemektedir. Bu maksatla felsefi, psikolojik, sosyolojik, edebi, dini yaklaşımlar ile sanatsal ve politik yaklaşımların gülmeye bakışı ve ayrıca dört spesifik gülme kuramları incelendikten sonra bu çalışma “gülme” olgusuna ilişkisel sosyolojik bir perspektifle yaklaşma denemesi sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gülme, gündelik yaşam, ilişkisel sosyoloji, yapı ve faillik

Kaynakça

• Akın, B. A. ve Yıldırım, G. (2021). Komedide Kusurlu Fizyolojiye Gülmek: Konik Annalar (Komik Aynalar), Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 14 (27): 316-330.
• Aristophanes (2011). “Eski Yunan Komedyaları 3”, (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: MitosBoyut Yayınları.
• Aristotales (1987). “poetika”, (Çev. İsmail Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bayrakçı, O. (2021). Gülme Eylemine Sosyolojik Bir Yaklaşım, Mizah Kitabı (İçinde), (Ed. Onur Bayrakçı). İstanbul: Tedev Yayınları, ss. 115-127.
• Bergson, H. (2011). “Gülme”, (Çev. Devrim Çetinkasap). İstanbul: T. İş Bankası Yayınları. Bhaskar, R. (2015). “Gerçekliği Geri Kazanmak”, (Çev. Beyza Sumer Aydaş). Ankara: Notabene Yayınları.
• De Certeau, M. (2009). “Gündelik Hayatın Keşfi”, (Çev. Lale Arslan Özcan). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Eco, U. (2021). “Gülün Adı”, (Çev. Şadan Karadeniz). İstanbul: Can Yayınları.
• Elias, N. (2004). “Uygarlık Süreci”, (Çev. Ender Ateşman). İstanbul: İletişim Yayınları. Emre, Y. (2020). “Din ve Mİzah”, Ankara: Eskiyeni Yayınları.
• Freud, S. (2020). “Espriler ve Bilinçdışı ile İlişkileri”, (Çev. Emre Kaplan). İstanbul: Payel Yayınları.
• Hippokrates (2008). “Gülmeye ve Deliliğe Dair”, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay). Ankara: Ayraç Yayınları.
• Kaya, B. (2021). Bergson’un Gülme Teorisi: Bir Cezalandırma Mekanizması Olarak Gülme, Felsefe Dünyası Dergisi, 74: 278-299.
• Kuipers, G. (2008). The Sociolgy of Humor. Humor Research, 361-398.
• Lefebvre, H. (2016). “Modern dünyada Gündelik Hayat”, (Çev. Işın Gürbüz). İstanbul: Metis Yayınları.
• Morreall, J. (1997). “Gülmeyi Ciddiye Almak”, (Çev. Kubilay Aysevener ve Şenay Soyer). İstanbul: İris Yayınları.
• Polimeni, J. ve Reiss, J. P. (2006). The First Joke: Exploring the Evolutionary Origins of Humor”, Evolutionary Psychology, 4: 347-366.
• Sander, B. (2001). “Kahkahanın Zaferi”, (Çev. Kemal Atakay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Simmel, G. (2009). “Bireysellik ve Kültür”, (Çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
• Swartz, D. (2022). “Kültür ve İktidar -Pierre Bourdieu’nün Sosyolojisi-”, (Çev. Elçin Gen). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şentürk, R. (2010). “Gülme Teorileri”, İstanbul: Rasyo Yayınları.
• Turan, M. S. (2021). Sanatta Yıkıcı Mizahın Delilik ve Gülme Anlatımı, Journal of Arts, 4(3): 153-166.
• Türktaş, M. M. (2018). “Türk Atasözleri ve Deyimlerinde Gülme”, Gülmek (İçinde), (Ed. Emine Gürsoy Naskali). İstanbul: Libra Yayınları, ss. 13-20.
• Ülper Oktar, S. (2018). Toplumsal Bir Muhalefet Tarzı Olarak Gülme, Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 8 (1): 303-317.