Evli, siberkondriyak, çocuklu: Ebeveynlerin çevrimiçi sağlık bilgisi arama davranışlarına genel bir bakış

Yıl 2024, , 366 - 373, 30.09.2024

Büşra Tekin , Hasan Giray Ankara

https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1489139

Öz

Amaç: Ebeveynlerin siberkondri seviyelerini etkileyen faktörleri incelemek ve çocuklu ve çocuksuz bireylerin siberkondri ve e-sağlık okuryazarlığı seviyelerini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tanımlayıcı tipte olan bu çalışma internet kullanan ve 121’i çocuk sahibi olan 396 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Veriler katılımcılara gönderilen online form aracılığıyla Mayıs 2021-Kasım 2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Kruskal Wallis testi ve korelasyon kullanılmıştır. Bulgular: Çocuklu katılımcıların siberkondri seviyelerini internet kullanım süresi, internet araştırmaları, internetteki bilgilere güvenme ve bu bilgilere göre karar alma durumları etkilemektedir (p<0.05). Siberkondri puanı ile siberkondri ölçeği alt grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü ve yüksek düzeyde bir ilişki vardır. Çocuklu kadınların siberkondri seviyelerinin (82,52±21,64) çocuklu erkekler ve çocuksuz bireylerden yüksek olduğu saptanmıştır. Sonuç: Araştırmada, internet kullanım alışkanlıklarının ebeveynlerin siberkondri seviyeleri üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Siberkondri düzeyinde meydana gelen artış siberkondriya ölçeği alt grup puanları ile e-sağlık okuryazarlığını da artırmaktadır. Çocuklu kadınların siberkondri ve e-sağlık okuryazarlığı seviyeleri erkeklerinkinden yüksektir.

Anahtar Kelimeler

Siberkondri, Ebeveynler, E-Sağlık Okuryazarlığı, İnternet, Sağlık Bilgisi Araştırma

Married, cyberchondriac, and parental: An overview of online health ınformation seeking behaviors among parents

Öz

Objective: The aim is to examine the factors influencing parental cyberchondria levels and evaluate the cyberchondria and e-health literacy levels of individuals with and without children. Materials and Methods: This cross-sectional descriptive study was conducted with 396 participants who use the internet, including 121 who are parents. Data were collected via an online form distributed to participants between May 2021 and November 2021. Descriptive statistics, Kruskal-Wallis test, and correlation were used for data analysis. Results: The cyberchondria levels of participants with children are influenced by internet usage duration, online health research, reliance on internet information, and decision-making based on such information (p<0.05). There is a statistically significant, positive, and high-level relationship between cyberchondria score and its subgroups. It was found that the cyberchondria levels of women with children (82.52±21.64) are higher than those of men with children and individuals without children. Conclusion: The study demonstrates that internet usage habits affect parental cyberchondria levels. An increase in cyberchondria levels also enhances e-health literacy as measured by the cyberchondria scale subgroups. Women with children exhibit higher levels of cyberchondria and e-health literacy compared to men.

Anahtar Kelimeler

Cyberchondria, Parents, E-health Literacy, Internet, Health Information Research

Kaynakça

• Akarsu, Ö., & Lanpir, A. (2023). Annelerin Beslenme Bilgi Düzeylerinin ve Siberkondriya Tutumlarının 5-18 Yaş Arası Çocuklarında Besin Takviyesi Kullanımına Etkisi: Kesitsel Bir Çalışma. Gevher Nesibe Journal of Medical & Health Sciences, 8, 732-741.
• Barke, A., & Doering , B. (2020). Development of an Instrument to Assess Parents' Excessive Web-Based Searches for Information Pertaining to Their Children's Health: The "Children's Health Internet Research, Parental Inventory" (CHIRPI). J Med Internet Res., 22(4), e16148.
• Başhan Aslantaş, A., & Altuntaş , M. (2023). Cyberchondria’s Possible Relationship with Problematic Internet Use and eHealth Literacy. J Acad Res Med 2023, 13(2), 63-9.
• Bernhardt, J., & Felter , E. (2004). Online pediatric information seeking among mothers of young children: results from a qualitative study using focus groups. J Med Internet Res, 6(1), e7.
• Bianco, A., Zucco, R., Nobile, C., & Pileggi, C. (2013). Parents seeking health-related information on the Internet: cross-sectional study. , 15(9),. Journal of medical Internet research, 15(9), e204.
• Boston, M., Ruwe, E., Duggins, A., & Willging, J. (2005). Internet use by parents of children undergoing outpatient otolaryngology procedures. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. , 131(8), 719-722.
• Büyükafşar, M. (2022). Sağlık Mezenformasyonu: Çevrimiçi Kanallardan Yayılan Yanlış Bilgi Salgını. Öneri Dergisi, 17(57), 73-101.
• Cotten, S., & Gupta , S. (2004). Characteristics of online and offline health information seekers and factors that discriminate between them. Soc Sci Med, 59, 1795-806.
• Durak Batıgün, P., Gör, N., Kömürcü Akik, B., & Şenkal Ertürk, İ. (2018). Cyberchondria Scale (CS): development, validity and reliability study. ;31:X-XX. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 31(2), 148-162.
• Dworkin, J., Connell, J., & Doty J. . (2013). A literature review of parents’ online behavior. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 7.
• Eryiğit Günler, O. (2023). Toplumsal Cinsiyet ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişki. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 22(3), 736-752.
• Giesen, M., Keizer, E., van de Pol, J., Knoben, J., Wensing, M., & Giesen , P. (2017). The impact of demand management strategies on parents' decision-making for out-of-hours primary care: findings from a survey in The Netherlands. BMJ Open, 7(5), :e014605.
• Goldman, R., & Macpherson, A. (2006). Internet health information use and e-mail access by parents attending a paediatric emergency department. Emergency medicine journal : EMJ, 23(5), 345–348.
• Holyoake, D., & Searle , K. (2015). Cyberchondria: emerging themes for children's nurses in the internet age. Nurs Child Young People, 27(5), 34-38.
• Kang, M., Kim, D., Jung, H., Shim, J., Song, Y., Kim, K., & Paik, H. (2016). Dietary supplement use and nutrient intake among children in South Korea. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 116(8), 1316–1322.
• Keller, L., Padala, R., & Petty, F. (2008). Clinic Pearls To Manage Cyberchondriacs. Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry, 10(1), 75–76.
• Kilit, D., & Eke, E. (2019). Bireylerin Sağlık Bilgisi Arama Davranışlarının Değerlendirilmesi: Isparta İli Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(2), 401-436.
• Kıraç , R. (2019). Doktora Tezi. Sağlık Arama Davranışını Etkileyen Faktörler: Yapısal Eşitlik Modellemesine Dayalı Bir Çalışma. Konya: Selçuk Üniversitesi-Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Korkmaz Yenice, G., & Esenay, F. (2022). İnternetteki Sağlık Bilgileri Güvenilir Mi? Evde Ateş Yönetimi ile İlgili Bir Çalışma. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi,, 11(2), 324-332.
• Kurşun, A., & Kaygısız , E. (2018). Merkezi Hekim Randevu Sistemi MHRS Uygulamalarına Yönelik Memnuniyet ve Erişilebilirlik Düzeyinin Belirlenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 401–409.
• Marimuthu, M. (2019). Young mothers’ acceptance of herbal food supplements: Centred on preventive health behaviour for children. Journal of Retailing and Consumer Services, 51, 311–319.
• Norman, C., & Skinner , H. (2006). eHealth Literacy: Essential Skills for Consumer Health in a Networked World. J Med Internet Res, 8, e9.
• Płaciszewski, K., Wierzba, W., Ostrowski, J., Pinkas, J., & Jankowski, M. (2022). Use of the Internet for Health Purposes-A National Web-Based Cross-Sectional Survey among Adults in Poland. International journal of environmental research and public health, 19(23), 16315.
• Prescott J, J., Mackie, L., & Rathbone, A. (2018). Predictors of health anxiety during pregnancy. mHealth, 4(16).
• Rathbone, A., & Prescott, J. (2019). "I Feel Like A Neurotic Mother at Times"-a mixed methods study exploring online health information seeking behaviour in new parents. Mhealth, 5(14), 11.
• Scullard, P., Peacock, C., & Davies, P. (2010). Googling children's health: reliability of medical advice on the internet. . Arch Dis Child. , 95(8), 580-582.
• Starcevic , V. (2017). Cyberchondria: Challenges of Problematic Online Searches for Health-Related Information. . Psychother Psychosom., 86(3), 129-133.
• Tamer Gencer, Z. (2017). Norman Ve Skinner’ın E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Kültürel Uyarlaması İçin Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi|, 52(1), 131-141.
• Turan , H. (2022). İnternet Bağımlılığı ve Siberkondri. Balkan Sağlık Bil Derg., 1(1), 21-27.
• Turner, B. (2011). Tıbbi güç ve toplumsal bilgi. (Ü. Ç. Tatlıcan, Çev.) Bursa: Sentez Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK). (2023, Ağusyos 29). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. Türkiye İstatistik Kurumu: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407 adresinden alındı
• Uslu Şahan, F., & Purtul, S. (2023). Health Anxiety and eHealth Literacy as Predictors of Cyberchondria in Women. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(3), 454–461.