Lise öğrencilerinin beslenme bilgi düzeyi ve okul saatlerinde kantin kullanımı arasındaki ilişki

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 197 - 204, 30.06.2024

Sevde Kahraman Pınar Ece Karakaş

https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1331938

Öz

Amaç: Liselerde eğitim gören adölesanların beslenme bilgileri, okul saatlerindeki kantin kullanımları, antropometrik ölçümleri ve kahvaltı alışkanlıklarının saptamaktır. Yöntem: Bu çalışmanın katılımcıları İstanbul ve Diyarbakır illerindeki liselerde eğitim gören 12-17 yaşları arasında toplam 379 adölesandan oluşmaktadır. Araştırma verileri adölesanların sosyodemografik özelliklerini, kantin kullanımını, günlük öğün sayılarını, kahvaltı etme durumlarını, kantinde en çok tercih ettikleri besinleri sorgulayan bilgi formu ve “Adölesanların Beslenme Bilgilerinin Saptanması Ölçeği” aracıyla online olarak elde edilmiştir. Veriler, SPSS 24.0 programında Ki-Kare ve T testi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Adölesanların %64.9’u (n=246) kız, %35.1’i (n=133) erkek ve yaş ortalaması 15.05±1.04 yıldır. “Adölesanların Beslenme Bilgilerinin Saptanması Ölçeği”nin ortalama puanın kızlarda ve erkeklerde sırasıyla 31.6±5.97 ve 28.0±7.74’dır. 12 puan altı “kötü”, 13-22 puan arası “orta”, 23-33 puan arası “iyi” ve 34 puan ve üzeri “çok iyi” olarak sınıflandırılmaktadır. Okul saatleri içerisinde ara öğün yapan öğrencilerin oranı %62.7’dir. Adölesanların %41.9’u her sabah düzenli kahvaltı yapmaktadır, %72.8’i gün içinde kantini 1-2 kere kullanmaktadır ve %24.9’u harçlığının yarısını kantinde harcamaktadır. Sonuç: Okullar, sosyal çevre, kamu spotları gibi beslenmeyle ilgili bilgilere yer verilebilecek birçok içerikte adölesanlarda doğru beslenme alışkanlıklarının kazanılmasına ve farkındalık sağlamaya yönelik uygulamalar yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

adölesan, beslenme bilgi düzeyi, kantin, okulda beslenme

Destekleyen Kurum

Tübitak

Proje Numarası

1919B011903749

Teşekkür

Destekleri için TÜBİTAK'a teşekkür ederiz.

The Relationship Between Nutrition Knowledge Level and Canteen Use of High School Students During School Hours

Öz

Objective: To determine the nutritional information, canteen use during school hours, anthropometric measurements and breakfast habits of adolescents studying in high schools. Method: The participants of this study consisted of a total of 379 adolescents between the ages of 12-17 who were educated in high schools in the provinces of Istanbul and Diyarbakir. The research data were obtained online by means of an information form questioning the sociodemographic characteristics of adolescents, canteen use, number of meals per day, breakfast status, the foods they most prefer in the canteen, and the "Adolescents Nutritional Information Scale" tool. Data were analyzed using Chi-Square and T test in SPSS 24.0 program. Results: Of the adolescents, 64.9% (n=246) were girls, 35.1% (n=133) were boys, and the mean age was 15.05±1.04 years. The mean score of the "Adolescents' Nutritional Knowledge Detection Scale" was 31.6±5.97 and 28.0±7.74 in girls and boys, respectively. Below 12 points are classified as “poor”, between 13-22 points as “moderate”, between 23-33 points as “good” and above 34 points as “very good”. The rate of students who have snacks during school hours is 62.7%. 41.9% of the adolescents have regular breakfast every morning, 72.8% use the canteen 1-2 times a day and 24.9% spend half of their pocket money in the canteen. Conclusion: In many content that can include information about nutrition, such as schools, social environment, and public service announcements, practices should be carried out to gain proper nutrition habits and raise awareness in adolescents.

Anahtar Kelimeler

adolescent, nutrition knowledge level, canteen, nutrition in school

Proje Numarası

1919B011903749

Kaynakça

• Aguayo, V., & Morris , S. (2020). Introduction: Food systems for children and adolescents. Global Food Security(27). doi:10.1016/j.gfs.2020.100435
• Chortatos, A., Terragni, L., Henjum, S., Gjertsen, M., Torheim, L., & Gebremariam, M. (2018). Consumption habits of school canteen and non-canteen users among Norwegian young adolescents: a mixed method analysis. BMC Pediatrics(18(1)). doi:10.1186/s12887-018-1299-0.
• Corkins, M., Daniels, S., Ferranti, S., Golden, N., Kim, J., Magge, S., & Schwarzenberg, S. (2016). Nutrition in Children and Adolescents. Medical Clinics, 1217-1235. doi:10.1016/j.mcna.2016.06.005
• Das, J., Lassi, Z., Hoodbhoy, Z., & Salam, R. (2018). Nutrition for the Next Generation: Older Children and Adolescents. Annals of Nutrition and Metabolism, 56-64. doi:10.1159/000487385
• Das, J., Salam, R., Thornburg, K., Prentice, A., Campisi, S., Lassi, Z., . . . Bhutta, Z. (2017). Nutrition in adolescents: physiology, metabolism, and nutritional needs. Annals of the New York Academy of Sciences, 1393(1), 21-33. doi:10.1111/nyas.13330
• Heslin, A. M., & McNulty, B. (2023). Adolescent nutrition and health: Characteristics, risk factors and opportunities of an overlooked life stage. Proceedings of the Nutrition Society, 82(2), 142-156.
• Hollis, J., Collins, C., DeClerck, F., Chai, L., McColl, K., & Demaio, A. (2020). Defining healthy and sustainable diets for infants, children and adolescents. Global Food Security. doi:10.1016/j.gfs.2020.100401
• Kartal, F., Burnaz, N., Yaşar, B., Sağlam, S., & Kıymaz , M. (2019). Adölesanların Beslenme Bilgi Düzeylerinin Beslenme ve Egzersiz Alışkanlıkları. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi(14(2)). doi:10.33459/cbubesbd.590620
• Langlet, B., Fagerberg, P., Glossner, A., & Ioakimidis, I. (2017). Objective quantification of the food proximity effect on grapes, chocolate and cracker consumption in a Swedish high school. A temporal analysis. PlosOne(12(8)). doi:10.1371/journal.pone.0182172
• Milosavljević, D., Mandić, M., & Banjari, I. (2013). Nutritional knowledge and dietary habits survey in high school population. Collegium Antropologicum(39(1)), 101-107.
• Miyawaki, A., Lee, J., & Kobayashi, Y. (2019). Impact of the school lunch program on overweight and obesity among junior high school students: a nationwide study in Japan. Journal of Public Health(41(2)), 362-370. doi:10.1093/pubmed/fdy095
• Norris, S., Frongillo, E., Black, M., Dong, Y., Fall, C., Lampl, M., . . . Patton, G. (2022). Nutrition in adolescent growth and development. 172-184. Lancet. doi:10.1016/S0140-6736(21)01590-7
• Özdoğan, Y. (2013). Adolesanların yeme davranışı ve beslenme bilgilerini saptamaya yönelik ölçek geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=iTkOhwevEenJZ3onUvs52oEnKcSzz6zkX6R6nSSKR_cupuLDPQ1jpiyfNHNqf1Gx adresinden alındı
• Rocha, L., Gratao, L., Carmo, A., Costa, A., Cunha, C., Oliveira, T., & Mendes, L. (2021). School Type, Eating Habits, and Screen Time are Associated With Ultra-Processed Food Consumption Among Brazilian Adolescents. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics(121(6)), 1136-1142. doi:10.1016/j.jand.2020.12.010
• Shahsanai, A., Farajzadegan, Z., Sichani, Z., Heidari, K., & Omidi, R. (2018). Assessment of the Relationship between Nutritional Knowledge and Anthropometric Indices in Isfahan Children and Adolescent. Advanced Biomedical Research(7). doi:10.4103/abr.abr_1_18
• Stang, J. S., & Stotmeister, B. (2017). Nutrition in adolescence. Nutrition guide for physicians and related healthcare professionals, 29-39.
• Şanlıer, N., Konaklıoğlu, E., & Güçer, E. (2009). Gençlerin Beslenme Bilgi, Alışkanlık ve Davranışları İle Beden Kütle İndeksleri Arasındaki İlişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 333-352.
• World Health Organization (WHO). (2018). Guideline: implementing effective actions for improving adolescent nutrition. Aralık 15, 2022 tarihinde alındı