Covıd-19 pandemi sürecinin hemşirelik öğrencilerinin psikolojik öğrencilerinin psikolojik sağlamlık, stres ve kaygı düzeylerine etkisi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 530 - 538, 31.12.2024

Dılşa Azizoğlu Keleş , Leyla Küçük

Öz

Amaç: Bu çalışma, hemşirelik öğrencilerinde COVID-19 salgınının psikolojik sağlamlık, algılanan stres ve kaygı düzeyleri üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamıştır. Yöntem: Araştırmaya İstanbul'da hemşirelik bölümünde öğrenim gören toplam 372 öğrenciden 264 öğrenci katılmıştır. Veriler Tanıtıcı Bilgi Formu, Koronavirüs Anksiyete Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği ve Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Öğrencilerin Koronavirüs Kaygı Ölçeği’nde düşük ortalama puanlara sahip olduğunu, Algılanan Stres Ölçeği ve Kısa Psikolojik Dayanıklılık Ölçeğinde ise orta puanlara sahip olduğu görüldü. Algılanan stres ile koronavirüs kaygısı arasında pozitif yönlü ilişki gözlemlenirken, koronavirüs kaygısı ile psikolojik sağlamlık arasında ve algılanan stres ile psikolojik sağlamlık arasında negatif yönlü ilişki bulundu. Sonuç: Başta hemşirelik öğrencileri olmak üzere sağlık bilimleri öğrencileri arasında psikolojik sağlamlığın arttırılmasının önemini vurgulamakta ve bu alanda daha fazla araştırma yapılmasını önermektedir.
KAYNAKÇA
1) Ahorsu, D.K., Lin, C.Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M.D., & Pakpour, A.H. (2020). The fear of Covid-19 scale: development and ı̇nitial validation. International Journal Of Mental Health And Addiction, 27, 1–9 doi: 10.1007/s11469-020-00270-8.
2) Apaydın Cırık, V., Aksoy, B., & Gül, U. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin Kovid-19 Sürecinde psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve başa çıkma stratejileri: Tanımlayıcı bir çalışma. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 13(3). doi: 10.5336/nurses.2020-79559
3) Aslan, H., & Pekince, H. (2021). Nursing students' views on the Covid-19 pandemic and their percieved stress levels. Perspectives In Psychiatric Care, 57(2), 695–701. doi: 10.1111/ppc.12597
4) Aslan, I., Ochnik, D., & Çınar, O. (2020). Exploring perceived stress among students in turkey during the Covid-19 pandemic. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 17(23), 8961. DOI: 10.3390/ijerph17238961
5) Aydın, A., Kahraman, N., & Hiçdurmaz, D. (2017). Determining the perceived social support and psychological well-being levels of nursing students. Journal Of Psychiatric Nursing, 8(1), 40-47. DOI: 10.14744/phd.2017.95967
6) Babore, A., Lombardi, L., Viceconti, M. L., Pignataro, S., Marino, V., Crudele, M., Candelori, C., Bramanti, M. S., & Trumello, C. (2020). Psychological effects of the Covid-19 pandemic: Perceived stress and coping strategies among healthcare professionals. Psychiatry Research, 293, 113366. doi: 10.1016/j.psychres.2020.113366
7) Bai, W., Xi, H. T., Zhu, Q., Ji, M., Zhang, H., Yang, B. X., Cai, H., Liu, R., Zhao, Y. J.,Chen, L., Ge, Z. M., Wang, Z., Han, L., Chen, P., Liu, S., Cheung, T., Tang, Y. L., Jackson,T., An, F., & Xiang, Y. T. (2021). Network analysis of anxiety and depressive symptoms among nursing students during the Covid-19 pandemic. Journal Of Affective Disorders, 294, 753–760. doi: 10.1016/j.jad.2021.07.072
8) Bayat, D., & Polat Olca, S. (2023). Covid-19 salgınının hemşirelerin psikolojik dayanıklılık kaygı ve depresyon düzeylerine etkisi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 10(1), 146-154. https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1201781
9) Baykal, D., & Koç Tütüncü, S. (2021). The perceived stress of paramedic students and paramedics on their stress coping behaviors during Covid. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (2), 90-101.
10) Bo, H., Li, W., Yang, Y., Wang, Y., Zhang, Q., Cheung, T., & Xiang, Y. (2021). Posttraumatic stress symptoms and attitude toward crisis mental health services among clinically stable patients with Covid-19 in China. Psychological Medicine, 51(6),1052-1053. doi: 10.1017/S0033291720000999

Anahtar Kelimeler

COVID-19, psikolojik sağlamlık, kaygı, algılanan stres, hemşirelik öğrencileri.

Etik Beyan

Çalışmamız İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Yayın Etiği Etik Kurulu tarafından onaylandı (Tarih: 07.10.2021, karar no: 2021/61).

The effect of the Covid-19 pandemic process on the psychological resilience, perceived stress and anxiety levels of nursing students

Öz

Aim: This study aimed to investigate the impact of the COVID-19 pandemic on psychological resilience, perceived stress, and anxiety levels among nursing students. Method: The research involved 264 students from a nursing department in Istanbul, out of a total population of 372. Data were collected using an Introductory Information Form, the Coronavirus Anxiety Scale, the Perceived Stress Scale, and the Short Psychological Resilience Scale. Results: Results indicated that students had low average scores on the Coronavirus Anxiety Scale, and moderate scores on both the Perceived Stress Scale and the Short Psychological Resilience Scale. Positive correlations were observed between perceived stress and coronavirus anxiety, and negative correlations were found between coronavirus anxiety and resilience, as well as between perceived stress and resilience. Conclusion: These findings underscore the importance of enhancing psychological resilience among health sciences students, particularly nursing students, and suggest further research in this area.
REFERENCES
1) Ahorsu, D.K., Lin, C.Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M.D., & Pakpour, A.H. (2020). The fear of Covid-19 scale: development and ı̇nitial validation. International Journal Of Mental Health And Addiction, 27, 1–9 doi: 10.1007/s11469-020-00270-8.
2) Apaydın Cırık, V., Aksoy, B., & Gül, U. (2021). Psychological resilience levels and coping strategies of nursing students in the Covid-19 Process: A descriptive study. Turkiye Klinikleri Journal Of Nursing Sciences, 13(3). doi: 10.5336/nurses.2020-79559
3) Aslan, H., & Pekince, H. (2021). Nursing students' views on the Covid-19 pandemic and their percieved stress levels. Perspectives In Psychiatric Care, 57(2), 695–701. doi: 10.1111/ppc.12597
4) Aslan, I., Ochnik, D., & Çınar, O. (2020). Exploring perceived stress among students in turkey during the Covid-19 pandemic. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 17(23), 8961. DOI: 10.3390/ijerph17238961
5) Aydın, A., Kahraman, N., & Hiçdurmaz, D. (2017). Determining the perceived social support and psychological well-being levels of nursing students. Journal Of Psychiatric Nursing, 8(1), 40-47. DOI: 10.14744/phd.2017.95967
6) Babore, A., Lombardi, L., Viceconti, M. L., Pignataro, S., Marino, V., Crudele, M., Candelori, C., Bramanti, M. S., & Trumello, C. (2020). Psychological effects of the Covid-19 pandemic: Perceived stress and coping strategies among healthcare professionals. Psychiatry Research, 293, 113366. doi: 10.1016/j.psychres.2020.113366
7) Bai, W., Xi, H. T., Zhu, Q., Ji, M., Zhang, H., Yang, B. X., Cai, H., Liu, R., Zhao, Y. J.,Chen, L., Ge, Z. M., Wang, Z., Han, L., Chen, P., Liu, S., Cheung, T., Tang, Y. L., Jackson,T., An, F., & Xiang, Y. T. (2021). Network analysis of anxiety and depressive symptoms among nursing students during the Covid-19 pandemic. Journal Of Affective Disorders, 294, 753–760. doi: 10.1016/j.jad.2021.07.072
8) Bayat, D., & Polat Olca, S. (2023). The effect of Covid 19 pandemic on nurses' psychological resilience anxiety and depression levels. Journal of Health Academicians, 10(1), 146-154. https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1201781
9) Baykal, D., & Koç Tütüncü, S. (2021). The perceived stress of paramedic students and paramedics on their stress coping behaviors during Covid. Journal of General Health Sciences, 3 (2), 90-101.
10) Bo, H., Li, W., Yang, Y., Wang, Y., Zhang, Q., Cheung, T., & Xiang, Y. (2021). Posttraumatic stress symptoms and attitude toward crisis mental health services among clinically stable patients with Covid-19 in China. Psychological Medicine, 51(6),1052-1053. doi: 10.1017/S0033291720000999

Anahtar Kelimeler

: COVID-19, resilience, anxiety, perceived stress, nursing students.

Kaynakça

• • Ahorsu, D.K., Lin, C.Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M.D., & Pakpour, A.H. (2020). The fear of Covid-19 scale: development and ı̇nitial validation. International Journal Of Mental Health And Addiction, 27, 1–9. doi: 10.1007/s11469-020-00270-8.
• • Apaydın Cırık, V., Aksoy, B., & Gül, U. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin Kovid-19 Sürecinde psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve başa çıkma stratejileri: Tanımlayıcı bir çalışma. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 13(3). doi: 10.5336/nurses.2020-79559
• • Aslan, H., & Pekince, H. (2021). Nursing students' views on the Covid-19 pandemic and their percieved stress levels. Perspectives In Psychiatric Care, 57(2), 695–701. doi: 10.1111/ppc.12597
• • Aslan, I., Ochnik, D., & Çınar, O. (2020). Exploring perceived stress among students in turkey during the Covid-19 pandemic. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 17(23), 8961. doi: 10.3390/ijerph17238961
• • Aydın, A., Kahraman, N., & Hiçdurmaz, D. (2017). Determining the perceived social support and psychological well-being levels of nursing students. Journal Of Psychiatric Nursing, 8(1), 40-47. doi: 10.14744/phd.2017.95967
• • Babore, A., Lombardi, L., Viceconti, M. L., Pignataro, S., Marino, V., Crudele, M., Candelori, C., Bramanti, M. S., & Trumello, C. (2020). Psychological effects of the Covid-19 pandemic: Perceived stress and coping strategies among healthcare professionals. Psychiatry Research, 293, 113366. doi: 10.1016/j.psychres.2020.113366
• • Bai, W., Xi, H. T., Zhu, Q., Ji, M., Zhang, H., Yang, B. X., Cai, H., Liu, R., Zhao, Y. J.,Chen, L., Ge, Z. M., Wang, Z., Han, L., Chen, P., Liu, S., Cheung, T., Tang, Y. L., Jackson,T., An, F., & Xiang, Y. T. (2021). Network analysis of anxiety and depressive symptoms among nursing students during the Covid-19 pandemic. Journal Of Affective Disorders, 294, 753–760. doi: 10.1016/j.jad.2021.07.072
• • Bayat, D., & Polat Olca, S. (2023). Covid-19 salgınının hemşirelerin psikolojik dayanıklılık kaygı ve depresyon düzeylerine etkisi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 10(1), 146-154. https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1201781
• • Baykal, D., & Koç Tütüncü, S. (2021). The perceived stress of paramedic students and paramedics on their stress coping behaviors during Covid. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (2), 90-101.
• • Biçer, İ., Çakmak, C., Demir, H., & Kurt, M. E. (2020). Koronavirüs anksiyete ölçeği kısa formu: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences, 25(Special Issue on COVID 19), 216-225. https://doi.org/10.21673/anadoluklin.731092
• • Bo, H., Li, W., Yang, Y., Wang, Y., Zhang, Q., Cheung, T., & Xiang, Y. (2021). Posttraumatic stress symptoms and attitude toward crisis mental health services among clinically stable patients with Covid-19 in China. Psychological Medicine, 51(6),1052-1053. doi: 10.1017/S0033291720000999
• • Bojuwoye, O. (2002). Stressful experiences of first yearstudents of selected universities in South Africa. Counselling Psychology Quarterly, 15, 277- 290. doi: 10.1080/09515070210143480
• • Bozdağ, F., & Ergün, N. (2020). Psychological resilience of healthcare professionals during Covid-19 pandemic. Psychological Reports, 6, 2567-2586. doi: 10.1177/0033294120965477
• • Bruinen de Bruin, Y., Lequarre, A. S., McCourt, J., Clevestig, P., Pigazzani, F., Zare Jeddi, M., Colosio, C., & Goulart, M. (2020). Initial impacts of global risk mitigation measures taken during the combatting of the Covid-19 pandemic. Safety Science, 128, 104773. doi: 10.1016/j.ssci.2020.104773
• • Cohen, S., Kamarck, T., Mermelstein, R. (1983) A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24: 385-396.
• • Çelik, F., & Gündüz, N. (2020). Grief in the Covid-19 pandemic. Journal of Clinical Psychiatry, 23(1),99-102. • Çetin, C., & Anuk, Ö. (2020). Covid-19 salgını sırasında yalnızlık ve psikolojik dayanıklılık: Bir üniversitesi öğrencileri örneklemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Covid-19 özel sayısı, 170-189
• • De Los Santos, J.A.A., Labrague, L.J., & Falguera, C.C. (2022). Fear of COVID-19, poor quality of sleep, irritability, and intention to quit school among nursing students: A cross-sectional study. Perspectives in Psychiatric Care, 58(1):71-78. doi: 10.1111/ppc.12781.
• • Didin, M., Yavuz, B., & Gezgin Yazıcı, H. (2022). Covid-19'un öğrencilerin stres, kaygı, depresyon ve korku düzeylerine etkisi: Sistematik bir inceleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(1), 38-45. https://doi.org/10.18863/pgy.931572
• • Dilmaç Pınar, Ş. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ve öz-şefkat düzeylerinin belirlenmesi. [Master Thesis, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• • Dilmen Bayar, B., Yaşar Can, S., Erten, M., & Ekmen, M. (2021). Üniversite öğrencilerinin Covid-19 pandemi sürecinde depresyon ve stres düzeylerinin belirlenmesi. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2 (1), 12-25.
• • Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• • Durbaş, A., Karaman, H., Solman, C. H., Kaygisiz, N., & Ersoy, Ö. (2021). Anxiety and stress levels associated with Covid-19 pandemic of university students in Turkey: A year after the pandemic. Frontiers In Psychiatry, 12. doi: 10.3389/fpsyt.2021.731348
• • Durgun, H., Tayfur, C., Avcı, A. B., & Kalyoncuoğlu, B. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin Covid-19 sürecinde uzaktan eğitime yönelik görüşleri ve kaygı düzeyleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi,14(2), 141-147. https://doi.org/10.46483/deuhfed.824109
• • Erden, Z. Ş. (2021). Covı̇d-19 pandemı̇ dönemı̇nde lı̇se öğrencı̇lerı̇nı̇n kaygı ve temel psı̇kolojı̇k ı̇htı̇yaçlarının ı̇ncelenmesı̇. [Master Thesis, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://openaccess.hku.edu.tr/xmlui/handle/20.500.11782/2399?locale-attribute=en.
• • Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., & Dereboy, Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlilik analizi. New/Yeni Symposium Journal, 51 (3), 132–140.
• • Fofana, N. K., Latif, F., Sarfraz, S., Bashir, M. F., & Komal, B. (2020). Fear and agony of the pandemic leading to stress and mental illness: An emerging crisis in the novel coronavirus (Covid-19) outbreak. Psychiatry Research, 291, 113230. doi: 10.1016/j.psychres.2020.113230
• • Fu, W., Yan, S., Zong, Q., Anderson- Luxford, D., Song, X., Lv, Z., & Lv, C. (2021). Mental health of college students during the Covid-19 epidemic in China, Journal Of Affective Disorders, 280, 7-10. doi: 10.1016/j.jad.2020.11.032
• • Gezen Bölükbaş, M., Kırak, B., & Vatansever, Ş. (2022). Covid-19 salgını sırasında fiziksel aktivite düzeyi, psikolojik dayanıklılık ve koronavirüs kaygısı arasındaki ilişki. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 6 (1), 1-13. https://doi.org/10.32706/tusbid.1107700
• • Gizir, C. A. (2007). Psikolojik dayanıklılık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir inceleme çalışması. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi,3, 113-28.
• • Güngörmüş, K., Okanlı, A., & Kocabeyoğlu, T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik dayanıklılığı ve etkileyen faktörler, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 6(1), 9-14. doi: 10.5505/phd.2015.80299
• • Gürgan, U. (2014). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık ve iyi oluşlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. E-Journal New World Sci Acad, 9(1):19-35. https://doi.org/10.12739/NWSA.2014.9.1.1C0603
• • Huang, L., Lei, W., Xu, F., Liu, H., & Yu, L. (2020). Emotional responses and coping strategies in nurses and nursing students during Covid-19 outbreak: A comparative study. Plos One, 15(8), e0237303. doi: 10.1371/journal pone .0237303
• • Karaırmak, Ö., (2006). Psikolojik dayanıklılık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142. https://doi.org/10.17066/pdrd.22262
• • Kasapoğlu, F. (2020). Examining the relationships between anxiety and spirituality, psychological resilience and intolerance of uncertainty during the Covid-19 pandemic. Electronic Turkish Studies, 15(4). https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44284
• • King, K.A., Vidourek, R. A., Merianos, A. L., Singh, M. (2014). A study of stress, social support, and percieved happiness amog collage students, The Journal Of Happiness & Well-being, 2,132-144.
• • Komser, N. (2019). Hemşı̇relı̇k öğrencı̇lerı̇nı̇n stresle başa çıkma tutumları ve öz-bakım gücü düzeylerı̇. [Master Thesis, İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Ensititüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• • Kul, A., Demir, R., & Katmer, A. N. (2020). Covid-19 salgını sırasında psikolojik dayanıklılığın yordayıcıları olarak yaşamın anlamı ve kaygı, Electronic Turkish Studies, 15(6). https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44419
• • Lee, S. A. (2020). Coronavirus anxiety scale: A brief mental health screener for COVID-19 related anxiety. Death Studies, 1-9. doi: 10.1080/07481187.2020.1748481
• • Li, Z. S., & Hasson, F. (2020). Resilience, stress, and psychological well-being in nursing students: A systematic review. Nurse Education Today, 90, 104440. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2020.104440
• • Lin, C.Y. (2020). Social reaction toward the 2019 novel coronavirus (Covid-19), Social Health And Behavior, 3(1), 1–2. doi: 10.4103/SHB.SHB_11_20.
• • Masten, A. S., & Gewirtz, A.H. (2006). Resilience in development: the importance of early childhood, Centre of Excellence for Early Childhood Development, 1-6.
• • Ornell, F., Halpern, S. C., Kessler, F. H. P., & Narvaez, J. C. D. M. (2020). The impact of the COVID-19 pandemic on the mental health of healthcare professionals. Cadernos De Saude Publica, 36, e00063520. doi: 10.1590/0102-311X00063520
• • Özaydın, Ö., Elarslan, S., & Sertbaş, Y. (2022). Sağlık çalışanlarının korona virüs kaygı düzeylerinin belirlenmesi, Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 65-74.
• • Özkan, F., & Yıldırım, B. (2022). Covid-19 pandemi hastanesinde çalışan sağlık personelinin korona virüs kaygısı ve genel kaygı düzeyleri. Ejons Internatıonal Journal, 6(21), 168–178. https://doi.org/10.38063/ejons.572
• • Pan, R., Zhang, L., & Pan, J. (2020). The anxiety status of chinese medical workers during the epidemic of Covid-19: a meta-analysis, Psychiatry Investigation, 17(5), 475– 480. doi: 10.30773/pi.2020.0127
• • Parr, D. G., Montgomery, M., & De Bell, C. (1998). Flow theory as a model for enhancing student resilience, Professional School Counseling, 1(5), 26–31.
• • Roy, D., Tripathy, S., Kar, S. K., Sharma, N., Verma, S. K., Kaushal, V. (2020). Study of knowledge, attitude,anxiety & percieved mental healthcare need in Indian population during Covid-19 pandemic, Asian Journal Of Psychiatry, 51, 102083. doi: 10.1016/j.ajp.2020.102083
• • Salari, N., Hosseinian-Far, A., Jalali, R., Vaisi-Raygani, A., Rasoulpoor, S., Mohammadi, M., & Khaledi-Paveh, B. (2020). Prevalence of stress, anxiety, depression among the general population during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Globalization And Health, 16, 1-11. doi: 10.1186/s12992-020-00589-w
• • Savcı, M., & Aysan, F. (2014). Üniversite öğrencilerinde algılanan stres düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3): 44-56.
• • Savitsky, B., Findling, Y., Ereli, A., & Hendel, T. (2020). Anxiety and coping strategies among nursing students during the Covid-19 pandemic. Nurse Education In Practice, 46, 102809. doi: 10.1016/j.nepr.2020.102809.
• • Selman, L. E., Chao, D., Sowden, R., Marshall, S., Chamberlain, C., & Koffman, J. (2020). Bereavement support on the frontline of Covid-19: Recommendations for hospital clinicians. Journal Of Pain And Symptom Management, 60(2), e81-e86. doi: 10.1016/j.jpainsymman.2020.04.024
• • Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200.
• • Snape, M. D., & Viner, R. M. (2020). Covid-19 in children and young people. Science (New York, N.Y.), 370(6514), 286–288. doi: 10.1126/science.abd6165
• • Şahin, G. & Buzlu, S. (2017), Hemşirelik öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın öz yeterlik sosyal destek ve etkili baş etme ile ilişkisinde algılanan stresin aracı rolü, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(2), 122-135.
• • Tuğut, F., Tuğut, N., & Yeşildağ Çelik, B. (2021). Sağlık alanında öğrenim gören öğrencilerin Covid-19 pandemi sürecinde durumluk sürekli kaygı, algılanan stres ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 136-144. https://doi.org/10.51754/cusbed.889349
• • Turan, N., Durgun, H., Kaya, H., Ertaş, G., & Kuvan, D. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin stres ve bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişki. Jaren, 5(1), 59-66. doi:10.5222/jaren.2019.43265
• • Turner, K., McCarthy, V. L. (2017). Stress and anxiety among nursing students: A review of intervention strategies in literature between 2009 and 2015. Nurse Education İn Practice, 22, 21–29. doi: 10.1016/j.nepr.2016.11.002.
• • Ulaş Kadıoğlu, B., Soylar, P., & Güneş, G. (2021). Üniversite öğrencilerinin koronavirüse ilişkin bilgi, tutum ve davranışları ile stres düzeylerinin değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Eğitimi Dergisi, 1 (4), 36-49
• • Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S., & Ho, R. C. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (Covid-19) epidemic among the general population in hina. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 17(5), 17-29. doi: 10.3390/ijerph17051729
• • Yang, Y., Li, W., Zhang, Q., Zhang, L., Cheung, T., & Xiang, Y. T. (2020). Mental health services for older adults ı̇n china during the Covid-19 outbreak, The Lancet Psychiatry, 7(4), e19. doi: 10.1016/S2215-0366(20)30079-1
• • Yavaş Çelik, M., Öztürk, E., Karasu, F., & Elmaoğlu, E. (2022). Hemşirelik öğrencilerinde covid-19 sürecinde online eğitimin stres boyutu: Üniversite örneği. Sağlık Akademisi Kastamonu, Covid-19 ek sayısı, 65-77. https://doi.org/10.25279/sak.885137
• • Yazıcı Çelebi, G. (2020). Psikolojik dayanıklılık açısından Kovid-19 salgını, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 471-483. https://doi.org/10.21733/ibad.737406
• • Yeşil Bayülgen, M., Bayülgen, A., Yeşil, F. H., Akcan & Türksever, H. (2021). Covid-19 salgını sürecinde çalışan hemşirelerin kaygı ve umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 3 (1), 1-6. https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.839229
• • Yurtseven, C. (2021). Covı̇d-19 pandemı̇ sürecı̇nde sağlık çalışanlarının psı̇kolojı̇k yakınma ve belı̇rtı̇ düzeylerı̇ ı̇le psı̇kolojı̇k dayanıklılık düzeylerı̇ arasındakı̇ ilı̇şkı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇. [Master Thesis, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• • Yüksekol, Ö. D., Orhan, İ., &Yılmaz, A. N. (2021). Ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin Kovid-19 salgınına ilişkin bilgileri ve önleyici tedbirler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 487-495. https://doi.org/10.31067/acusaglik.851937.