Ebelik Öğrencilerinin Liderlik Yönelimleri/Leadership Tendencies of Midwifery Students

Yıl 2022, , 441 - 454, 01.12.2022

Rana Can , Rabiye Erenoğlu , Hatice Tambağ , Semra Akköz Çevik

https://doi.org/10.25279/sak.756134

Öz

Amaç: Çalıştığı kurumda ebe, doğum öncesi, sırası ve sonrası annenin ve bebeğin bakım sürecinde etkili rol almakta ve kimi acil durumlarda karar verici rolü üstlenmektedir. Dolayısıyla eğitim gören ebe adaylarının sahip olduğu liderlik özelliklerini geliştirmesi ve ekip içinde aktif olarak yer alacak bilgi ve donanıma sahip olması önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı; ebelik öğrencilerinin liderlik özelliklerini etkileyen faktörleri ortaya koymak, lider ebe olma konusunda farkındalık yaratmak ve ebelik alanında ulusal ölçekte yapılan sınırlı sayıdaki çalışmalara katkı sağlamaktır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmanın veri toplama aracının ilk bölümünde literatür taranarak hazırlanan soru formu; ikinci bölümünde ise Cansoy ve Turan tarafından 2015 yılında geliştirilen Gençlik Liderlik Özellikleri Ölçeği yer almaktadır. Çalışma, veri toplama sürecinde derslere devam eden ve araştırmaya katılmayı kabul eden 213 öğrenci ile yürütülmüştür. Çalışma verilerinin değerlendirilmesinde frekans dağılımı, Bağımsız Örneklem t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve Tukey HSD testi kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmada yaş ortalaması 20,71; %31,50 birinci sınıf öğrencisi; %46,90’ının akademik başarısı orta; %48,80’i Anadolu lisesi mezunu; %51,60’ında akademik ortalaması 2,50’nin üzerinde, ölçekten alınan ortalama toplam puan 159,77’dir. Ölçek toplam puan ve alt boyut puan ortalamaları ile yaş, akademik ortalama, sınıf ve çalışma durumu arasında anlamlı fark bulunmuştur. Çalışmanın Cronbach Alfa değeri 0.93 bulunmuştur.
Sonuç ve Öneriler: Çalışmamızda ebelik öğrencilerinin liderlik yönelimleri puan ortalamasının iyi düzeyde olduğu, yüksek sınıfların liderlik yönelimlerinin mücadele alt boyutu dışında daha yüksek, çalışan öğrencilerin liderlik puan ortalamasının daha yüksek olduğu saptandı. Liderlikle ilgili bilimsel etkinliklere ebelik öğrencilerinin aktif katılımlarının desteklenmesi, mesleki eğitim sürecinde lider olma ile ilgili konulara geniş yer verilmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler

Ebelik, Liderlik, Öğrenciler

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Leadership Tendencies of Midwifery Students

Öz

Aim: Midwives play an active role in the care of mothers and their babies during the prenatal, inpatient, and postnatal periods. In some emergency situations midwives may take the decision maker role; therefore, it is important for them to know and develop their leadership characteristics and to have the knowledge and skills to be actively involved in a health team. The aim of this study is; to reveal the factors affecting the leadership characteristics of midwifery students, to raise awareness about being a leading midwife and to contribute to the limited number of studies conducted in the field of midwifery at the national level.
Material and Methods:For data collection a questionnaire and Youth Leadership Characteristics Survey were used. The study was carried out with 213 students who attended the classes during the data collection process and agreed to participate in the research. Frequency distribution, Independent Sample t-Test, One-Way Anova and Tukey HSD tests were used to evaluate the data.
Results: The mean age of the participants was 20,71. 31,50% of the participants were first year students and 46.9% had moderate academic achievement scores. In addition, the average total score from the scale is 159,77. A significant difference was found between the scale total score and sub-dimension mean score, and age, academic mean, class and working status. The cronbach alpha value of the study was found 0.93.
Conclusion and Suggestions: In our study, it was determined that midwifery students' leadership orientation scores were at a good level, higher classes' leadership orientations were higher except for the struggle sub-dimension, and the average leadership score of working students was higher. It is recommended to support the active participation of midwifery students in scientific activities related to leadership, and to give wide coverage to issues related to being a leader in the vocational education process.

Anahtar Kelimeler

Midwifery, Leadership, Students

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Byrom, S., Downe, S. (2010). ‘She sort of shines’: Midwives’ accounts of ‘good’ midwifery and ‘good’ leadership. Midwifery, 26, 126–137.
• Cansoy, R., Turan, S. (2016). Gençlik liderlik özellikleri ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Eğitim Dergisi, 1 (1), 19-39.
• Cansoy, R., Türkoğlu, M.E., Parlar, H. (2016). Liderlik özellikleri: Bir ölçek geliştirme çalışması ve öğrencilere yönelik bir araştırma. Milli Eğitim, 212, 139-159.
• Carolan, M. (2013). ‘A good midwife stands out’: 3rd year midwifery students’ views. Midwifery, 29(2), 115-121. Çelik, C., Sünbül, Ö. (2008). Liderlik algılamalarında eğitim ve cinsiyet faktörü: mersin ilinde bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (3), 49-66.
• Çiçek, Ö.E. (2009). Ebelerin görev tanımları ve yeterlilik alanlarına göre kendilerini değerlendirmeleri.. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Ebeler Derneği Tarafından Hazırlanan Ebelik Kanun Tasarısı. Erişim: http://www.turkebelerdernegi.com/index.php?option=com_content&task=view&id=164&Itemid=0 Erişim Tarihi 20.02.2017.
• Erci, B., Çokbekler, N., Işık, K. (2017). Aile sağlığı merkezlerinde çalışmakta olan ebe ve hemşirelerin iletişim becerilerinin değerlendirilmesi. Bozok Tıp Dergisi, 7(1), 49-53.
• Hassali, M.A., Saleem, F., Alrasheedy, A.A., Ibrahim, Z.S., Khan, T.M., Aljadhey, H. (2016). Leadership attitudes and beliefs of pharmacy students: A crosssectional study from a Malaysian University. Journal of Applied Pharmaceutical Science, 6 (10), 189-194.
• Hecke, A.V., Goemaes, R., Verhaeghe, S., Decoene, E., Beeckman, D. (2019). Leadership in nursing and midwifery: Activities and associated competencies of advanced practice nurses and midwives. J Nurs Manag, 27, 1261–1274.
• Hewitt, L. , Priddis, H., Dahlen, H.G. (2019). What attributes do Australian midwifery leaders identify as essential to effectively manage a Midwifery Group Practice?. Women and Birth, 32, 168–177.
• İbicioğlu, H., Özmen, H.İ., Taş, S. (2009). Liderlik davranışı ve toplumsal norm ilişkisi: Ampirik bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2),1-23.
• Keklik, B. (2012) . Sağlık hizmetlerinde benimsenen liderlik tiplerinin belirlenmesi: Özel bir hastane örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (1), 73-93.
• Koç, Z., Koyuncu, S., Sağlam, Z.(2015). Sağlık yüksekokulu hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin problem çözme beceri düzeyleri ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştirma Dergisi, 12 (1), 41-50
• Koç, E., Dolgun, G. (2016). Ebelerin görev yetki ve sorumlulukları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesi. HSP, 3(1), 23-30.
• Lockwood-Rayermann, S. (2003). Preceptors, leadership style, and the student practicum experience. Nurse Educator, 28 (6), 247-249.
• Mianda, S., Voce, A.S. (2018). Midwife conceptualizations of clinical leadership in the labor ward of district hospitals in KwaZulu-natal, south Africa. Journal of Healthcare Leadership,10, 87–94.
• Özkan Özdemir, N., Akın, S., Durna, Z. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin liderlik yönelimleri ve motivasyon düzeyleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi,12 (1), 51-61.
• Öztürk, H., Bahçecik, N., Paslı Gürdoğan, E. (2012). Hastanelere göre yönetici hemşirelerin liderlik yaklaşımlarının değerlendirilmesi. İ.Ü.F.N. Hem. Derg, 20 (1), 17-25.
• Pınar Ertekin, Ş., Cesur, B., Duran, Ö., Güler, E., Üstün, Z., Abak, G. (2013). Ebelik öğrencilerinin mesleki profesyonellikleri ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 8; (23), 19-37.
• Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik. Resmî Gazete’de 2 Mayıs 2014 tarihli 29007 sayı ile yayımlanan yönetmelik. TC Sağlık Bakanlığı Sağlık Bakım ve Hasta Hizmetleri Daire Başkanlığı Resmi İnternet Sitesi. Erişim: http://www.tkhk.gov.tr/DB/10/1906_saglik-meslek-mensup. Erişim Tarihi: 20.02.2017.
• Sarıoğlu Uğur, S., Uğur, U. (2014). Yöneticilik ve liderlik ayrımında kişisel farklılıkların rolü Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6 (1), 122-136.
• Şen, E., Amanak, K., Akgün, E., Karagöz, D. (2014). Ebelik öğrencilerinde kontrol odağı ve problem çözme beceri düzeyleri ilişkisi. Balıkesir Saglık Bil Dergisi, 3(2), 94-101.
• Türken, H., Es, B., Çalım, S.İ. (2016). Öğrenci ebelerin duygusal zekaları ile iletişim becerileri arasındaki ilişki. CBU-SBED, 3(4), 447-452.
• Vural, G. (1997). Liderlik ve hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1 (1), 15-22.
• Yıldırım, B., Özkahraman Koç, Ş., Karabudak, S.S. (2014). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin problem çözme becerileri ile öğrenme biçemleri arasındaki ilişkinin İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (3), 859-882.
• Yıldırım, F., Çelik, P., Özmen, C., Erol, S., Üst, Z.D., Özkan, H. (2014). Ebelik bölümü öğrencilerinin ebelik mesleğinde yer almalarına ilişkin görüşleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi , 3(1), 646-655.
• Yücel, U., Kurt, A., Cansever Moralılar, S. (2018). Ebelikte yönetim ve liderlik. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 93-100.