Ortaöğretim Kurumlarında Mesleki ve Teknik Eğitimin Sorunları ve Çözüm Önerileri

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 1, 82 - 104, 30.06.2023

Betül Güzen Yahya Han Erbaş

https://doi.org/10.53629/sakaefd.1280501

Öz

Araştırmada ortaöğretim kurumlarında mesleki ve teknik eğitimin sorunları ve çözüm önerileri nitel araştırma yöntemi ile teknik öğretmenlerin görüşleri alınarak incelenmiştir. Veri toplama tekniği olarak görüşme yöntemi kullanılmış olup 7 soruluk yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile teknik öğretmenlerin konuya ilişkin görüşleri alınmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Bayrampaşa ilçesinde bulunan bir mesleki ve teknik anadolu lisesinde görev yapan 25 teknik öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada, atölye ve donanım eksikliği, öğrencinin isteksiz olması, öğrencilerin hazırbulunuşluk seviyelerinin düşüklüğü, yanlış okul/alan tercihi, öğretmen yetersizlikleri, müfredatın güncel olmaması ve eksiklerin olması, toplumun mesleki eğitime olumsuz bakışı, disiplin problemleri teknik öğretmenler tarafından mesleki ve teknik eğitimin sorunları olarak tanımlanmıştır. Bu sorunlara sunulan çözüm önerileri, öğrencilerin ortaöğretime geçişleri sırasında mesleki eğitime yönlendirme yapılması, okullardaki atölye ve donanım eksikliklerinin giderilmesi, öğretmen niteliklerinin artırılması, öğrencilerin hazırbulunuşluk seviyelerinin arttırılması, okul-sektör işbirliği ile hazırlanan programların donanım tamamlandıktan sonra uygulanması, mezun öğrencilere iş imkânı sunulması şeklinde sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mesleki ve Teknik Eğitim, Mesleki ve Teknik Eğitimin Sorunları, Mesleki ve Teknik Eğitim Sorunlarının Çözüm Önerileri

Problems in Vocational and Technical Education in Secondary Education Institutions and Suggested Solutions

Öz

This study examines the problems and solution proposals of vocational and technical education in secondary education institutions with qualitative research method by taking the opinions of technical teachers. The data were collected using the interview method, and the opinions of the technical teachers on the subject were obtained through a semi-structured interview form with 7 questions. The sample of the study consists of 25 technical teachers working in a Vocational and Technical Anatolian High School in Bayrampaşa, Istanbul in the 2022-2023 academic year. In the study, the lack of workshops and equipment, the reluctance of the students, the low level of readiness of the students, the wrong school/field choice, teacher inadequacies, the lack of current curriculum and inadequacies, the negative view of the society on vocational education, disciplinary problems were defined as the problems of vocational and technical education by technical teachers. The solutions offered to these problems are listed as guiding students to vocational education during their transition to secondary education, eliminating the inadequacies of workshops and equipment in schools, increasing teacher qualifications, increasing the readiness level of students, implementing the programs prepared in cooperation with the school-sector after the equipment is completed and providing job opportunities to graduate students.

Anahtar Kelimeler

Vocational and Technical Education, Problems of Vocational and Technical Education, Suggested Solutions for Vocational and Technical Education Problem

Kaynakça

• Akpınar, A. (2004). Türkiye’de temel mesleki ve teknik eğitim raporu. Erişim: 6 Mart 2023, https://media.iskur.gov.tr/15334/turkiyede-temel-mesleki-ve-teknik-egitim-raporu.pdf.
• Aktan, İ. (2018). Teknik eğitim fakültelerinin kapatılmasının mesleki eğitime öğretmen yetiştirme sürecine etkileri. [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Alkan, C., Doğan, H., & Sezgin, İ. (2001). Mesleki ve teknik eğitimin esasları. Nobel Yayın Dağıtım.
• Anapa, S. (2008). Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde Türkiye’de mesleki ve teknik eğitim. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Aslantürk, M. (2014). Türkiye’de mesleki teknik eğitimin yaşadığı sorunlar ve çözümleri konusunda mesleki eğitim yöneticileri, meslek dersleri öğretmenleri ve eğiticilerin görüşlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Atik, İ. (2017). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı-2015 sonuçlarına göre Türkiye’de mesleki eğitim. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (3), 484-493.
• Bakır, K. (2014). Demokratik eğitim: John Dewey'in eğitim felsefesi üzerine. Pegem Akademi.
• Binici, H. & Arı, N. (2004). Mesleki ve teknik eğitimde arayışlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 383-396.
• Çamtosun, İ. (2008). Mesleki eğitim ve öğretim sisteminin güçlendirilmesi projesi sürecinde ticaret meslek liselerindeki muhasebe eğitiminin meslek yüksekokullarındaki muhasebe eğitimine etkileri: İstanbul’da bir alan araştırması. [Doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Dahil, L., Mutlu, İ. & Karabulut, A. (2015). Problems and solution offers related to the vocational and technical orientation In Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 3572-3576. doi: 10.1016/j.sbspro.2015.01.1074.
• Demir, E. & Şen, H. Ş. (2009). Cumhuriyet Dönemi mesleki ve teknik eğitim reformları. Ege Eğitim Dergisi, 10(2), 39-58.
• Dewey, J. (2020). Demokrasi ve eğitim. Mustafa Kahraman (çev.). Gece Kitaplığı.
• Doğan, H. (2012). Cumhuriyet Döneminde mesleki ve teknik eğitimde iz bırakan eğitimciler. Eğitim Araştırmaları Derneği: Ankara.
• Durkheim, E. (2016). Eğitim ve sosyoloji. Pelin Ergenekon (çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Ekşioğlu, S. & Taşpınar, M. (2019). Türkiye’de mesleki ve teknik ortaöğretimin gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 9(3), 614-627. doi:10.19126/suje.657776.
• Erdem, A.R. (2013). Öğretmen yetiştirmenin bugünü ve geleceği: sorunlar ve çözüm önerileri. Anı Yayıncılık.
• Erdoğan, D. G., Demirtaş, Z. & Özalan, S. (2020). Teknik öğretmenlerin gözünden mesleki eğitimde karşılaşılan sorunların incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı), 44-57. doi: 10.7822/omuefd.722859.
• Ergün, H. (2018). Okul müdürleri ve işveren gözüyle mesleki eğitimin sorunları. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 191-206.
• Haner, B. & Akarsu, V. (2018). Meslek yüksekokullarında mesleki eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Mesleki Bilimler Dergisi (MBD), 7(3), 438-444.
• İslamoğlu, H. (1997). Türkiye’de mesleki eğitimin yeniden yapılanması. [Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Kam, M. (2013). Mesleki ve teknik ortaöğretim okullarının tercih edilme nedenlerinin belirlenmesi ve analizi. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Karabulut, A. & Marul, M. (2011). Mesleki ve teknik eğitimde eğitim modeli tasarımı. Milli Eğitim Dergisi, 41(191), 78-85.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavi, E. & Koçak, O. (2018). Türkiye'de ortaöğretim düzeyindeki mesleki eğitim ile ilgili sorun alanları ve İskandinav ülkelerindeki mesleki eğitimin Türkiye'de uygulanabilirliği. Çalışma ve Toplum, 3(58), 1307-1334.
• Kılıç, Y. & Yılmaz, E. (2018). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin perspektifinden mesleki eğitime ilişkin bir durum çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 1-16.
• Marul, M. (2011). Mesleki ve teknik eğitimde eğitim modeli tasarımı. Milli Eğitim Dergisi, 41(191), 78-85.
• MEB (t.y.). Neden mesleki eğitim. Erişim: 9 Mart 2023, https://meslegimhayatim.meb.gov.tr/hakkimizda/mesleki-ve-teknik-egitimin-amaci
• Özer, M., (2019). Mesleki ve teknik eğitimde sorunların arka planı ve Türkiye’nin 2023 eğitim vizyonunda çözüme yönelik yol haritası. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 1-11. doi: 10.5961/jhes.2019.304.
• Özer, M. (2020). Mesleki eğitimde paradigma değişimi: Türkiye’nin mesleki eğitimle imtihanı. Maltepe Üniversitesi Yayınları.
• Özsoy, C. (2007). Türkiye'de mesleki ve teknik eğitimin iktisadi kalkınmadaki yeri ve önemi. [Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı, Eskişehir.
• Semiz, Y. (2004). Osmanlıda mesleki teknik eğitim İstanbul Sanayi Mektebi (1869-1930). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (15), 275-295.
• Sezgin, S. İ. (2009). Mesleki ve teknik eğitimde program geliştirme. Nobel Yayın Dağıtım.
• Şimşek, A. (1999). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin yeniden yapılandırılması. TÜSİAD Yayınları: İstanbul.
• Sönmez, M. (2008). Türkiye’de mesleki ve teknik örgün öğretimin sorunları ve yeniden yapılandırılma zorunluluğu. Eğitim ve Bilim, 33(147), 71-84.
• Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 153- 182.
• Türkyılmaz, T. A. (2008). Mesleki eğitimin iyileştirme sürecinde uygulanan modüler sistemde öğretmen eğitiminin önemi. [Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Uçar, C. & Özerbaş, M. A. (2013). Mesleki ve teknik eğitimin Dünyadaki ve Türkiye’deki konumu. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 242-253.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.