Dual/Multiple Religious Belongings: With Special Reference to Bediüzzaman Said Nursi’s Approach

Yıl 2013, Cilt: 15 Sayı: 27, 29 - 47, 15.06.2013

İsmail Albayrak

Öz

The concept of „religious dual belonging‟ is taking on an importance not before seen in the Western world, especially English speaking countries. For many people in the West, the idea of a „dual belonging‟ is forbidden; while for others experiencing another faith(s) in all its richness can help them discover the depths and riches of both faith traditions. Gradually, one recognises and experiences the parallels and the differences between faiths without losing one‟s primary identity. This article will deal with this important notion. First detailed analysis will be provided about the advocators of the subject matter in the West, and then the article will deal with the critics‟ approaches. The question how Islam deals with this delicate issue is the second major theme of this article. At this juncture, we will concentrate on the works of Bediuzzaman Said Nursi. The contribution of Bediuzzaman to inter-religious dialogue has been established for some time, but little has been presented on the religious experience of non-Muslims who struggle to walk a dual path with Islam. Thus article will end with his analysis of possibility and impossibility of this notion.

İKİLİ/ÇOKLU AİDİYET (DUAL/MULTİPLE RELİGİOUS BELONGİNG) VE BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ’NİN KONUYA YAKLAŞIMI

Öz

Makale özellikle batı dünyasında giderek yaygınlaşan ikili ya da çoklu dini aidiyet (dual/multiple
belonging) konusunu ele almaktadır. Önce Batıdaki sempatizan ve pratisyenlerin değerlendirmelerini,
sonra da söz konusu olguya karşı çıkan diğer araştırmacıların yaklaşımlarını analitik bir
şekilde değerlendirmektedir. Son olarak da konu İslam dini açısından işlenmektedir. Oldukça
güncel bir olgu olan ikili aidiyet konusu Müslüman ilim adamlarının ilgi alanına hala girmediği
görülmektedir. Bununla birlikte söz konusu olgunun hiç konu edilmediği anlamına da gelmemektedir.
Klasik ve modern dönem İslam kelam‟ı bağlamında ikili aidiyet konusu hakkında açık
ve kapalı pek çok ipucunun ve açıklamanın bulunduğu müelliflerimizden birisi de Bediüzzaman
Said Nursi‟dir. Bu nedenle Nursi‟nin konuyla ilgili yaklaşımları değerlendirilecektir. Özetle müslümanlar,
Allah tarafından gönderilmiş bütün peygambelere inanmakla yükümlü oldukları için
tabii bir kabulü tecrübe etmektedirler. Bununla birlikte, Nursi‟nin de eserlerinde çok net çerçevesi
çizildiği gibi, bütün dinlerin asıllarını ve güzelliklerini en güzel bir şekilde kendisinde toplayan
İslam‟ın saliklerinin ikinci bir dini tecrübe teşebbüsleri kelami açıdan oldukça problemli bir
olgudur. Fakat Nursi, dini gafletin her tarafı kuşattığı ve modern bir fetretin yaşandığı çağdaş
dönemde, geçici de olsa başka din mensuplarının İslam inancını daha iyi anlama, kalplerinde
ülfetin oluşması ve hazırlanma süreci çerçevesinde, tek taraflı ikili aidiyeti ehveni şer kabilinden
tartışmaya açmaktadır.

Kaynakça

• Akçay, Mustafa, Çağdaş Dünya’da İnsan ve Dini Sorumluluğu: Fetret Ehli Örneği, İstan- bul: Işık Yay. 2000
• Cornille, Catherine, ‘Dual Religious Belonging: Aspects and Questions’, Buddhist- Christian Studies, 23 (2003), 43-49.
• Dupuche, John, Towards A Christian Tantra: The Interplay of Christianity and Kashmir Shaivinism, Australia: David Lovell Publishing House 2009.
• Gazzali, el-Munkiz mi’d-Dalal ve l-Mûsilu ilâ zi’l-İzzeti ve’l-Celal, Beyrut, Dâru’l- Endülüs, ts.
• Gazzali, Faysalu’t-Tefrika beyne’l-Islam ve’z-Zendekati, Dimeşk 1992.
• Gazzali, İtikadda Orta Yol, (çev.) Osman Demir, İstanbul: Klasik Yay. 2012.
• Goosen, Gideon, Hyphenated Christians: Towards a Better Understanding of Dual Religi- ous Belonging, Bern: Peter Lang AG 2011.
• Kettani, Abdulhayy, Nizamu’l-Hukumati’l-Nebeviyye el-Musemma et-Teratibu’l-İdariyye, Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabi ts.
• Kılıç, Recep, ‘İslam Kelam Düşüncesinde Ahlâk Anlayışı’, Teorik ve Pratik Yönleriyle Ahlâk, (ed) Recep Kaymakcan-Mevlüt Uyanık, İstanbul: Dem Yayınları Ensar Neşriyart 2007, 161-188.
• Markham, Ian S. Engaging with Bediuzzaman Said Nursi: A Model of Interfaith Dialogue, England: Ashgate Pub. 2009.
• May, John D’Arcy, Kitap Tanıtımı: Gideon Goosen, Hyphenated Christians: Towards a Better Understanding of Dual Religious Belonging, and Rose Drew, Buddhist and Christian? An Exploration of Dual Belonging, Buddhist-Christian Studies, 32 (2012), 150-154.
• Zehebi, bu rivayet -şayet sahihse- Tevrat üzerinde tefekkürü tecviz etmektedir, demektedir.
• Suyuti ise ravilerden birinin aşırı zayıf birisi olması hasebiyle rivayet üzerindeki şüphesini
• izhar etmektedir (Ebu Abdullah Şemseddin ez-Zehebi, Kitabu Tezkirati’l-Huffaz, Beyrut: Da
• ru’l-Kutubi’l-İlmiyye 1955, I.27; Abdulhayy Kettani, Nizamu’l-Hukumati’l-Nebeviyye el
• Musemma et-Teratibu’l-İdariyye, Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabi ts II.427; fe haza fe in sahha fihi
• ruhsatun fi takriri’l-tevrat ve tedebburiha..
• Mehmed Seyyid, Usûl-i Fıkh: Medhal, İstanbul: Kaynak Yay. 2011.
• McDaniel, Jay, "Double Religious Belonging: A Process Approach", Buddhist-Christian Studies, 23 (2003), 67-76.
• Morgan, Fred, ‘Multiple Religious Identities and the Nature of Choice in the Pursuit of Religious Truth’, APRA Konferans, ACU Melbourne, 22 Haziran 2012.
• Nursi, Said, Mesnevi’i Nuriye, İstanbul: Envar Neş., 1994.
• Nursi, Said, Şualar, İstanbul: Envar Neş., 1993.
• Nursi, Said, Mektubat, İstanbul: Şahdamar Yay. 2006.
• Nursi, Said, Barla Lahikası, İstanbul: Envar Neşriyat 1995.
• Sıddıqî, Mazheruddin, Modern Reformist Thought in the Muslim World, İslamabad: Islamic Research Institute 1982.
• Smith, Henry N., ‘Beyond Dual Religious Belonging: Roger Corless and Explorations in Buddhist-Christian Identity’, Buddhist-Christian Studies, 17 (1997), 161-177.
• Wilfred, Felix, ‘Christianity and Religious Cosmopolitanism: Toward Reverse Uni- versality’, Concilium, 1 (2007), 112-122.
• ez-Zehebi, Ebu Abdullah Şemseddin, Kitabu Tezkirati’l-Huffaz, Beyrut: Daru’l- Kutubi’l-İlmiyye 1955.