DİNÎ GRUPLARIN KADIN MENSUPLARI ÜZERİNDEKİ DİNÎ, MANEVÎ ve AHLAKÎ ETKİLERİ

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 36, 17 - 31, 20.12.2017

Fatma Baynal

https://doi.org/10.17335/sakaifd.328891

Öz

Bu araştırmanın amacı, dinî grupların dinî, manevî ve ahlakî
etkisini kadınlar üzerinde tespit etmektir. Bu çalışmada, nitel araştırma
yöntemlerinden biri olan yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır.
Araştırma, İstanbul’da yaşayan farklı dinî gruplara mensup 40 kadın katılımcı
üzerinden yürütülmüştür. Her bir gruptan 10 katılımcı olmak üzere 4 farklı dinî
grup seçilmiştir. Bu gruplar; Menzil tarikatı, İsmailağa cemaati, Süleyman
Efendi cemaati ve Rifaî tarikatıdır. Araştırmamızda, dinî grupların etkileri
çerçevesinde, dinî grubun dindarlık üzerindeki etkisi, manevî ve ahlakî değerlere
etkisi katılımcıların görüşlerine dayalı olarak incelenmiştir. Araştırmadan
elde edilen sonuçlara göre dinî grupların, üyeleri üzerinde önemli ölçüde
etkileri olduğu gözlemlenmiştir. Dinî gruplar mensuplarını dinî, manevî ve
ahlakî açıdan etkilemektedir. Bununla birlikte gruba itaatin zamanla önem
kazanmakta ve sorgulamaların ötelenmekte olduğu görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Dini Grup, Kadın, Maneviyat, Cemaat, Tarikat

Psychological and Religious/Spiritual Effects of Religious Groups on Women

Öz

The aim of this research is to determine religious, spiritual
and moral effects of religious groups on women. A semi-structured
interview technique, as one of the qualitative research methods was
used in this study. The research sample included 40 women who affiliate
to different religious groups in İstanbul. Four religious groups were
identified; the sect of menzil, İsmailağa religious community, Süleyman Efendi religious
community and the sect of Rifaî and ten participants were chosen from
each. According to the results derived from the study, religious groups found
to have a significant effect on their followers in terms of religion,
spirituality and morality. The study also demonstrated that obedience to groups
has become more crucial in time and members do not tend to question their
religious group and practices.

Anahtar Kelimeler

Women, Spirituality, Sect, Religious Groups, Religious Community

Kaynakça

• Abbas, Shemeem Burney. The Female Voice in Sufi Ritual. Austin: Universty of Texas Press, 2002.
• Büyükkara, Mehmet Ali. “Dinî Grup Yapılarında Dine İlişkin Muhtemel Anlama ve Temsil Sorunları.” Usûl: İslam Araştırmaları, 7 (2007): 107-136.
• Canatan, Kadir. “Gelenek ve Modernleşme Sürecinde Kadınların Modernleşen Dindarlık Biçimleri.” Eskiyeni, 10 (2008): 55-61.
• Cengil, Muammer. Tasavvufî Yaşantı, Halvetî Uşşakî Topluluğu Üzerine Psiko sosyolojik Bir Araştırma. Çorum, 2010.
• Çakır, Ruşen. Ayet ve Slogan: Türkiye’de İslami Oluşumlar. İstanbul: Metis Yayınları, 2000.
• Çelik, Celalettin. “Türkiye’de Dinî Grupların Sosyolojisi.” Erciyes Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi, (2011): 5-29.
• Devellioğlu, Ferid. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Ayın Kitabevi Yayınları, 2003.
• Efe, Adem. Dinî Gruplaşma ve Cemaatleşme Olgusunun Sosyolojik Açıdan İncelenmesi (Isparta Örneği). Isparta: Tuğra Matbaası, 2008.
• Eren, Selim. “Cemaatsel Oluşum ve Dinin Rolü.” Dini Araştırmalar 3, sy. 7 (2000): 93-112.
• Erman, Esra. “Mistik Dindarlarda Benlik Kontrolü (Self-Control ) ve Ahlakî Güç.” Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2005.
• Güven, Sami. Toplumbilimde Araştırma Yöntemleri. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları, 2006.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. İstanbul: Diyanet Yayınları, 1993.
• Kara, Mustafa. Günümüz Tasavvuf Hareketleri. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2003.
• Karaca, C. Merziye. Günümüzde Tasavvuf ve Tarikat Anlayışı. İstanbul: Pedam Yayınları, 2010.
• Kayıklık, Hasan. Tasavvuf Psikolojisi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2011.
• Koenig, Harold. “Religion, Spirituality and Medicine: Research Findings and Implications for Clinical Practice.” Southern Medical Journal 97, sy. 12 (2004): 1194-1200.
• Köse, Ali ve Ali Ayten. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.
• Kutub, Muhammed. İnsan Psikolojisi Üzerine Etüdler. Çev. Bekir Karlıağa, İstanbul: İşaret Yayınları, 1992.
• Neuman, W. Lawrence. Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. 1.Cilt. Çev. S. Özge, Ankara: Desen Ofset, 2013.
• Onat, Hasan. Türkiye’de Cemaatler ve Kimlik. http://www.hasanonat.net/index.php/88-tuerkiye-de-cemaatler-ve-kimlik (02. 04.2017).
• Özel, Cemal. “Türkiye’de Çok Kültürlülük Çoğulculuk ve Din.“ Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2012.
• Reber, Arthur S. Dictionary of Psychology. London: Penguin Books, 1985.
• Sarıkaya, Mehmet Saffet. “Dinî Zihniyetimizin Oluşumunda Dinî Tarikat ve Cemaatlerin Olumsuz İz Düşümleri.” İnsan Bilimleri Araştırmaları 3, 5-6 (2001): 45-60.
• Sezen, Yumni. Türk Toplumunun Laiklik Anlayışı. İstanbul: İFAV Yayınları, 1993.
• Türkdoğan, Orhan. “Milli Kültür ve Sosyal Değişme.” Devlet Bakanlığı ve Erciyes Üniversitesi: Türk Toplumu ve Gençlik Sempozyumu Bildirileri, (1989): 165-183.
• Türkdoğan, Orhan ve Orhan Gökçe. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemi. Konya: Çizgi Yayınları, 2012.
• Tekin, Mustafa. Kutsal, Kadın ve Kamu: Türkiye’de Aydın Kadınlara Göre Din ve Kadın. İstanbul: Açılım Kitap, 2004.
• Türkdoğan, Orhan. Osmanlı’dan Günümüze Türk Toplum Yapısı. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2004.
• Uludağ, Süleyman. Tasavvufun Dili. İstanbul: Mavi Yayıncılık, 2006.
• Yapıcı, Asım. “Kadın Dindarlığı: Algısal Bir Yanılgı Mı Yoksa Gerçeklik Mi?” Diyanet Aylık Dergi, 2008.
• Yayan, Abdurrahman. “Dinî Grupların ve Hareketlerin Sosyolojisi.” Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, 1992.
• Yılmaz, Ömer. “Hıristiyan Mistik ve İslam Tasavvuf Geleneğinde Kadın İmgesi ve Evlilik Konusuna Kısa Bir Bakış.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13, sy. 2 (2012): 49-65.