Erken Çocuklukta Dijital Bağımlılıkla Mücadele Projesi Kapsamında Ebeveynlerin Çocuklarının Dijital Medya Kullanımına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 47, 1 - 33, 15.06.2023

Hatice Ayar Nurgül Bulut Zehra Gelici

https://doi.org/10.17335/sakaifd.1252105

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından kabul edilen Erken Çocuklukta Dijital Bağımlılıkla Mücadelede Çocuklar Kursa Aileler Seminere projesinin akademik çıktılarını ihtiva etmektedir. Çalışma, dijital bağımlılık kavramını ve dijital çağın zararlı etkileri karşısında çocuk, dijital medya ve ebeveyn ilişkisinin sınırlarını tartışmaktadır. Bu bağlamda araştırma okul öncesi çocukların dijital medya kullanım süresini, içeriğini ve çocukları dijital medya cihazlarına yönlendiren sebepleri tespit etmeyi, dijital medya kullanımının çocuklar ve ebeveynler üzerindeki etkilerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Bununla birlikte proje kapsamında düzenlenen Erken Çocuklukta Dijital Bağımlılıkla Mücadele seminerlerine katılan ebeveynlerin seminerler hakkındaki değerlendirmeleri ve dijital medya kullanımında çocuk- ebeveyn ilişkisine yansıması incelenmektedir. Nitel yöntemin kullanıldığı araştırmada durum çalışması deseni uygulanmıştır. Araştırma kapsamında 8 ebeveyn ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler değerlendirilerek seminer programı oluşturulmuştur. 93 ebeveynin katıldığı 5 hafta süren 10 seminer sonrası seminerlerin tamamına katılan 15 ebeveyn ile odak grup görüşmesi yapılmıştır. Araştırmada dijital okuryazarlık, dijital ebeveynlik, dijital cihazların kullanımında çocuklara sınır koymak, etkili anne baba tutumları, dijital çağda medya ve çocuk konulu seminerlerin dijital bağımlılıkla mücadelede önemli bir basamak olduğu sonucuna varılmıştır. Seminerlerin dijital medya bağımlılığı konusunda farkındalık oluşturduğu, ebeveyn çocuk ilişkisine olumlu katkı sağladığı belirlenmiştir. Ebeveynlerin çocuklarının dijital medya kullanımını denetlemeye başladığı aktif arabuluculuk ve teknik arabuluculuk stratejilerini benimsedikleri, izleme stratejisinden de tamamen vazgeçildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Erken Çocukluk Eğitimi, Dijital Bağımlılık, Dijital Ebeveynlik, Dijital Medya

Destekleyen Kurum

Diyanet İşleri Başkanlığı

Proje Numarası

2022062710

Investigation of Parents' Views on Their Children's Digital Media Use Within the Scope of the Project on Combating Digital Addiction in Early Childhood

Öz

New media/digital media, which started to replace traditional media with the widespread use of internet access, are used by individuals of all ages. In traditional media, while the individual is a passive receiver of the information given in the digital environment, he takes an active role in producing content, following the produced content and interacting with the new media. Those who adapt the fastest to developing technology are undoubtedly children and young people who are born into a technology-based world, are exposed to smart devices from a very young age, and can easily interact with digital media. The widespread use of digital media devices such as computers, tablets and smartphones, and the fact that the internet is accessible everywhere, in addition to fixed places such as home, school, and workplace, has started a new era for children and parents. In this new era, which is called the digital world, parents have great duties to protect children, who constitute the largest risk group.
This research includes the academic outputs of the Children's Course, Parents Seminar project in Combating Digital Addiction in Early Childhood, which was accepted by the Presidency of Religious Affairs. The study discusses the concept of digital addiction and the limits of the relationship between children, digital media and parents in the face of the harmful effects of the digital age. In this context, the research aims to determine the duration of digital media use by preschool children, its content and the reasons that lead children to digital media devices, and to reveal the effects of digital media use on children and parents. In addition, the evaluations of the parents who participated in the seminars on Combating Digital Addiction in Early Childhood, organized within the scope of the project, and its reflection on the child-parent relationship in the use of digital media are examined. The case study design was applied in the research in which the qualitative method was used. Parents of students attending Qur’ān courses in the 4-6 age group in … District of … were informed about the project, and 980 parents were reached. 168 parents filled in the Digital Addiction Detection Form to determine how long their children spent on the Internet, which was sent to them. Semi-structured interviews were conducted with 8 parents among the parents who filled out the the form, whose children were exposed to digital devices for 3 hours or more per day and approved to be interviewed, and a seminar program was created by evaluating the data obtained. 10 seminars lasting 5 weeks were organized for volunteer parents who wanted to participate in the project. The seminars covered the topics of parents getting to know their children, recognizing their digital addictions, setting limits for their children, and digital literacy. 93 parents benefited from the seminars, and at the end of the seminar, a 90-minute focus group discussion was held with 15 volunteers from among the parents whose children were exposed to digital devices for 2 hours or more, who fully attended all the seminars. The audio recordings obtained were written down, and content analysis was made.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Early Childhood Education, Digital Addiction, Digital Parenting, Digital Media

Proje Numarası

2022062710

Kaynakça

• Akkoyunlu, Buket – Tuğrul, Belma. “Okulöncesi Çocukların Ev Yaşantısındaki Teknolojik Etkileşimlerinin Bilgisayar Okuryazarlığı Becerileri Üzerindeki Etkisi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 23 (2002), 12-21.
• Aksoy, Sümeyye. “Akıllı Cihazların Ebeveynler Tarafından Çocuk Bakımında Bir Bakıcı Olarak Kullanılması: Nitel Bir Araştırma”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araş-tırmaları Dergisi 7/11 (2020), 231-243.
• Alshamrani, Sultan vd., “Hiding in Plain Sight: A Measurement and Analysis of Kids’ Exposure to Malicious URLs on YouTube”. IEEE/ACM Semposium on Edge Computing (2020), 324-326.
• Aslan, Alper. Türkiye’de Çocukların Güvenli İnternet Kullanımında 2010-2015 Yılları Arasındaki Değişimler ve Uygulamaların Yansımaları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Başaran, Mehmet – Aksoy, Ayşe Belgin. “Anne-Babaların KoronaVirüs (COVİD-19) Salgını Sürecinde Aile Yaşantılarına İlişkin Görüşleri”. The Journal of International Social Reserch 13 (2020), 668-678 https://doi.org/10.17719/jisr.10589
• BlumRoss, Allica - Livingstone, Sonia. Families and Screen Time: Current Advice and Emerging Research. Media Policy Brief 17. London: Media Policy Project, London School of Economics and Political Science, 2016.
• Bulut, Ayhan. “Okul Öncesi Öğrencilerinin Teknoloji Kullanımlarına İlişkin Alışkanlıklarının Gelişim Özellikleri Üzerindeki Etkileri”. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi 1/1 (Aralık 2018), 52-69.
• Clark, Lynn Schofield. “Parental Mediation Theory for the Digital Age”. Communication Theory 21/4 (2011), 323-343. https://doi.org/10.1111/j.1468-2885.2011.01391.x
• Çakır, Mukaddes vd. “Çocuklarda Dijital Bağımlılık: Ebeveynlerle Nicel Bir Araştırma”. E-ICEESS (2021), 71-93.
• Çelik, Ebru. Çocuklarda Dijital Bağımlılığın Öncülleri ve Ardılları: Bir Metasentez Çalışması. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Dilci, Tuncay vd. “0-12 Yaş Aralığındaki Çocukların Dijital Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre Belirlenmesi (Sivas İli Örneklemi)”. Tarih Okulu Dergisi 12 (2019), 122-142.
• Döğer, Saniye Selin – Kılınç, Fatma Elif. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Kovid-19 Pandemisinde Ev Karantinası Yaşamları”. Türkiye Sağlık Araştırmaları Dergisi 2/2 (2021), 1-14.
• Fide, Eslem Gözde – Sapsağlam, Özkan. “Youtube Yayıncılarının Çocukların Kimlik İnşa Süreçlerine Yansıması”. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi 5/2 (2020), 199-210.
• Gejun Huang vd. “Fall-Behind Parents The Influential Factors on Digital Parenting Self-Efficacy in Disadvantaged Communities”. American Behavioral Scientist 62/9 (2018), 1186-1206.
• Genç, Zülfü. “Parents’ Perceptions about the Mobile Technology Use of Preschool Aged Children”. Procedia – Social and Behavioral Sciences 146 (2014), 55-60.
• Geray, Haluk. İletişim ve Teknoloji: Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları. Ankara: Ütopya Yayınları, 2003.
• Haddon, Leslie - Livingstone, Sonia. EU Kids Online: National Perspectives. The London School of Economics and Political Science, 2012.
• Yurdakul, Işık Kabakçı vd. “Dijital Ebeveynlik ve Değişen Roller”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/4 (2013), 883-896.
• İnce, Gülsüm. Okul Öncesi Dönem Çocuğuna Sahip Ailelerin “Dijital Oyun ve Çocuk” Aile Eğitimi Programı Öncesi ve Sonrası Görüşlerinin İncelenmesi. Pamukkale: Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Kaşıkçı, Duygu Nazire vd., “Türkiye ve Avrupa’daki Çocukların İnternet Alışkanlıkları ve Güvenli İnternet Kullanımı”. Eğitim ve Bilim 39/171 (2014), 230-242.
• Kay, Mehmet Akif. Erken Çocuklukta Dijital Oyun Bağımlılığının Yordayıcıları Olarak; Dijital Ebeveynlik, Aile İçi İlişkiler ve Sosyal Yeterlilik. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Kılıç, Ahmet Osman vd. “Exposure to and Use of Mobile Devices in Children Aged 1-60 Months”. European Journal of Pediatrics 178/2 (2019), 221–227. https://doi.org/10.1007/s00431-018-3284-x
• Manap, Abdullah – Durmuş, Emine. “Dijital Ebeveynlik Farkındalığının Aile içi Roller ve Çocukta İnternet Bağımlılığına Göre İncelenmesi”. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi 12/1 (2021), 141-156. https://doi.org/10.19160/ijer.837749
• Mustafaoğlu, Rüstem – Yasacı, Zeynal. “Dijital Oyun Oynamanın Çocukların Ruhsal ve Fizik Sağlığı Üzerine Olumsuz Etkileri”. Bağımlılık Dergisi 19/3 (2018), 51-58.
• Ofcom, Children and Parents: Media Use and Attitudes Report 2020-21. Erişim 22 Eylül 2022.
• Özsoy, Duygu - Atılgan, Sait Sinan. “Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki 0-8 Yaş Grubu Çocukların İnternet Kullanımı ve Bu Kapsamda Ebeveyn Arabuluculuğu: Nitel Bir Araştırma”. Selçuk İletişim 11/2 (2018), 96-125. https://doi.org/10.18094/josc.415323.
• Palfrey, John - Grasser, Urs. Born Digital, Understanding The First Generation of Digital Natives. New York: Basic Books, 2008.
• Park, Cheol - Park, Ye Rank, “The Conceptual Model on Smart Phone Addiction Among Early Childhood”. International Journal of Social Science and Humanity 4/2 (2014), 147-150. https://doi.org/10.7763/IJSSH.2014.V4.336
• Sallayıcı, Zeynep - Yöndem, Zeynep. “Çocuklarda Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Düzeyi ile Davranış Problemleri Arasındaki İlişki”. Bağımlılık Dergisi 21/1 (2020), 13-23.
• Şimşek, Esra - Yılmaz Karakuş, Türkan. “Türkiye’de Yürütülen Dijital Oyun Bağımlılığı Çalışmalarındaki Yöntem ve Sonuçların Sistematik İncelemesi”. Kastamonu Eğitim Dergisi 28/4 (2020), 1851-1866.
• Strasburger, Victor C. vd., “A Children, Adolescents, and the Media”. Pediatrics 132/5 (2013), 958–961. https://doi.org/10.1542/peds.2013-2656
• Toran, Mehmet vd. “Çocukların Dijital Oyun Kullanımına İlişkin Annelerin Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. Kef Dergi 24/5 (2016), 2263-2278.
• Tuzcuoğlu, Necla vd. “Pandemi Döneminde Okul Öncesi Dönem Çocukları ve Annelerinin Psikososyal Açıdan Etkilenme Durumunun Anne Görüşleri Doğrultusunda İncelenmesi”. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi 1/1 (2021), 1-13. https://doi.org/10.29228/mutead.1.
• Ólafsson, Kjartan vd. Children’s Use of Online Technologies in Europe: A Review of the European Evidence Base The London School of Economics and Political Science, 2014.
• Wartella, Ellen vd. “Parenting in the Age of Dıgıtal Technology”. Northwestern University’s Center on Media and Human Development. Northwestern University, 2014.
• Yaman, Nihal Dulkadir. Çocukların Bakış Açısıyla İnternet Kullanımlarına İlişkin Ebeveyn Arabuluculuğunun İncelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.