TURİST REHBERLERİ AÇISINDAN SESSİZ TURİZMDE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 242 - 261, 05.09.2023

Merve Ozdemir , Bekir Eşitti

Öz

Engelli insanların çeşitli ihtiyaçları, sosyal ve çevresel olarak turizm sektöründe önemli bir alanı oluşturmaktadır.Bu alanlardan birisi sessiz turizm konusudur.Sessiz turizm, işitme engelli turistlerin, turizm faaliyetlerinde sözsüz iletişim kurmaları ile ortaya çıkan durumdur. Sektörde genel olarak engellilerin yaşadıkları sorunların daha iyi anlaşılması gerekmektedir.Turist rehberleri, turistler ile ayrıcalıklı iletişime sahip turizm aktörleri olduğundan, engelli turizmi üzerine yapılacak bir araştırma için turist rehberlerinin deneyimlerine başvurmak gereklidir. Bu bağlamda bu araştırmada Türkiye’de rehberlik hizmeti veren turist rehberlerinin, işitme engelliler ile tur deneyimlerinden yola çıkarak sessiz turizm sorunları ve mevcut rehberlik uygulamalarını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda sektörde faaliyet gösteren 22 turist rehberi ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, sessiz turizmde turist rehberliği uygulamalarını arttırabilmek için uzmanlık eğitimi ihtiyacı tespit edilmiştir. İşitme engellilere rehberlik hizmeti verirken en önemli problemin işaret dili problemi olduğu belirlenmiştir. Bununla beraber eğitimsiz turizm personeli çalıştırılması, çevrenin işitme engellilere karşı duyarsız olması gibi çeşitli sosyal ve çevresel problemler çalışma kapsamında ortaya çıkan önemli sorunlardır.

Anahtar Kelimeler

Engelli Turizmi, İşaret Dili, İşitme Engellilik, Sessiz Turizm, Turist Rehberliği.

Kaynakça

• Aksoy, B., Ghazal, Z., Şenol, R. ve Ersoy, M. (2020). Ses ve Metin Olarak Girilen İşaret Dili Hareketlerinin Robot Kol Tarafından Gerçekleştirilmesi. Düzce Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 8(1), 220-232.
• Al Jahwari, D. S., Sirakaya-Turk, E., ve Altintas, V. (2016). Evaluatingcommunicationcompetency of tourguidesusing a modifiedimportance performanceanalysis (MIPA). International Journal of ContemporaryHospitality Management, 28(1), 195-218.
• Alsancak, F. (2018). Sağır Toplumunun Sosyal Dışlanma Sorunları, SocialExclusionProblems of TheDeafCommunıty. TheJournal, 11(58).
• Alsancak, F. (2020). Kültüre duyarlı sosyal hizmet uygulamalarında sağır toplumunu düşünmek. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(4), 1746-1763.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2020). Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim Adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/42250/istatistik-bulteni-2020-mart.pdf, Erişim Tarihi: 28.04.2021.
• Aydoğdu, A. ve Yüksel, M. (2020). Kimlik ve Kültür Bağlamında İşitme Engellilik/Sağırlık. Kalem Eğitim Ve İnsan Bilimleri Dergisi 2020, 10(1), 51-65.
• Bauer, I. (2018). When Travel İs A Challenge: Travel MedicineandTheDisabledTraveller. Travel MedicineandİnfectiousDisease, 22, 66-72.
• Caber, M., Ünal, C., Cengizci, A. D., ve Güven, A. (2019). Conflict Management Styles of Professional TourGuides: A Cluster Analysis. TourismManagement Perspectives, 30, 89-97.
• Cinel, B. (2023). Koronavirus ve Sağlık Turizmi. tarihinde İZSATU-İzmir Sağlık Turizmi Derneği: http://izsatu.org.tr/koronavirus-ve-saglik-turizmi, 23.04.2023.
• Chikuta O, Kabote F. ve Chikanya N., (2017). "TourGuidesExperiencesWithTouristsWithDisabilities," EuropeanJournal of Tourism, HospitalityandRecreation, Sciendo, vol. 8(2), pages 130-139, December. Cohen, E. (1985). Thetouristguide: Theorigins, structureanddynamics of a role. Annals of tourismresearch, 12(1), 5-29.
• Çizel, B. ve Çizel, R., (2014). Engellilerin Turizm Kısıtları ve Turist Olma Niyeti İlişkisinde Aracı Değişkenler: Motivasyon Gücü ve Öğrenilmiş Çaresizlik, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi , 25 (2) , 176-189. DOI: 10.17123/atad.vol25iss280747.
• Çoksan, S. Y. ve Çoksan, S. (2019). Demografik Değişkenler Açısından Sağır Olmayan Yetişkinlerin Sağır Bireylere Yönelik İnanışları: Betimleyici Bir Ön Çalışma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 147-155.
• Demir, S. A. (2010). Sessizliğin Dili: Türk İşaret Diline Dair Gözlemler, Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 54, 1-20.
• Demiray S. (2015) Erişim Adresi: http://www.isitenturkiye.com/tr/isiten-turkiye-antalya, Erişim Tarihi: 24.04.2021.
• Devile, E. ve Kastenholz, E. (2018). AccessibleTourismExperiences: The Voice of People With Visual Disabilities. Journal of PolicyResearch in Tourism, LeisureandEvents, 10(3), 265-285. Engelliler Hakkında Kanun (2005): Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378-20130425.pdf, Erişim Tarihi 28.04.2021.
• Ercan, F. (2019). Görme Engelli Bireylerin Erişilebilir Turizm Deneyimlerini Kolaylaştırıcı Teknolojilerin İncelenmesi. SETSCI Conference Proceedings 4 (8), 130-134.
• Eser S. Uysal Y. (2014) Engelli Turistlerin Turlarda Karşılaştıkları Sorunlar: Turist Rehberleri Açısından Bir Değerlendirme, 15. Ulusal Turizm Kongresi, Türkiye.
• Evci A, Şahin, C. K. (2017). Bedensel Engelli Bireylerin Erişilebilir Turizmi Değerlendirmesi Üzerine Bir Araştırma. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 681-689.
• Flaminia L. Luccioand Lisa Beltrame. 2018. AccessibleTourismforUserswithHearingLoss. In International Conference on Smart Objects and Technologies forSocialGood (Goodtechs ’18), November 28–30, 2018.
• Gillovic, B. andMcIntosh, A. (2015), "Stakeholderperspectives ofthefuture of accessibletourism in New Zealand", Journal of TourismFutures, Vol. 1 No. 3, pp. 223-239. https://doi.org/10.1108/JTF-04-2015-0013.
• Gürboğa, C. ve Kargın, T . (2003). İşitme engelli yetişkinlerin farklı ortamlarda kullandıkları iletişim yöntemlerinin/becerilerinin incelenmesi . Ankara UniversityJournal of Faculty of EducationalSciences (JFES), 36 (1), 51-64 . doi: 10.1501/Egifak_0000000074
• Hansen, M., Fyall, A., Macpherson, R. ve Horley, J. (2021). The role of occupationaltherapy in accessibletourism. Annals of TourismResearch, 103145.
• IntellectualOutput of the Project-Erasmus (2015).SingLangaugeSpeakingTourGuides Erişim Adresi, http://www.signguides.org/output.html Erişim Tarihi: 24.04.2021.
• Karahan, G.,ve Duyan, V. (2020). Türk İşaret Dili (Tid) Atölye Çalışmasının, Sağır İnsanlarla İletişime Yönelik Tutumlara Etkisi: Sosyal Hizmet Öğrenci Grubu Araştırması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 84-92.
• Karacaoğlu, S. (2012). Bedensel engellilerin konaklama işletmelerinden beklentilerini belirlemeye yönelik bir araştırma: Eskişehir örneği, Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi.
• Karaca, M ,. ve Bayır, Ş . (2018). Türk İşaret Dili İncelemesi: İletişim ve Dil Bilgisi. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi , 2 (2) , 35-58 . DOI: 10.32960/uead.455509.
• Kastenholz, E., Eusébio, C., ve Figueiredo, E. (2015). Contributions of tourismtosocialinclusion of personswithdisability. Disability&Society, 30(8), 1259-1281.
• Kenzhebayeva, A., ve Boylu, Y. (2017). Engelli Bireylerin Seyahat Engellerinden Etkilenmesinde Psikolojik Faktörlerin Önemi. Yönetim, Ekonomi Ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 1.
• Lam, K. L., Chan, C. S., ve Peters, M. (2020). Understandingtechnologicalcontributionstoaccessibletourismfromtheperspective of destinationdesignforvisuallyimpairedvisitors in Hong Kong. Journal of Destination Marketing & Management, 17, 100434.
• Mactavish, J. B., MacKay, K. J., Iwasaki, Y., ve Betteridge, D. (2007). Familycaregivers of individualswithintellectualdisability: Perspectives on life qualityandthe role of vacations. Journal of LeisureResearch, 39(1), 127-155.
• Malema, M. J., Weilbach, T. J., ve Watson, F. G. (2019). Leisureneeds as perceivedandexperiencedbydeafadults inthe North West Province, South Africa. World LeisureJournal, 61(2), 131-143.
• McKercher, B., ve Darcy, S. (2018). Reconceptualizingbarrierstotravelbypeoplewithdisabilities. Tourismmanagementperspectives, 26, 59-66.
• Nyman, E., Westin, K., &Carson, D. (2018). Tourism Destination Choice Sets For Families With Wheel Chair-Bound Children. Tourism Recreation Research, 43(1), 26-38.
• NZTRİ (2011) The Tourism Needs of People with Hearing Loss Final Report , The New Zealand Tourism Research Institute AUT University, Auckland, New Zealand Erişim Adresi: https://www.nztri.org.nz/research-travelling-with-hearing-loss ,Erişim Tarihi: 04.06.2021.
• Oduncuoğlu, F., ve Efendi, M. (2020). Engelli Turizminde Turist Rehberliği Uygulamaları Üzerine Niteliksel Bir Araştırma. Journal Of Yaşar University, 15(60), 708-727.
• Oral, A. Z. (2015). Türk İşaret Dilinde Karşılığı Olmayan Sözcüklerin Çevirisinde Uygulanan Bazı Stratejiler. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Dergisi, 32(2), 205-214.
• Özer Ö., ve Sonğur, C., (2012). Türkiye’ nin Dünya Sağlık Turizmindeki Yeri ve Ekonomik Boyutu, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7: 69-81.
• Schultz, J. L., Lieberman, L. J., Ellis, M. K., ve Hilgenbrinck, L. C. (2013). Ensuringthesuccess of deafstudents in inclusivephysicaleducation. Journal of PhysicalEducation, Recreation&Dance, 84(5), 51-56.
• Small, J., Darcy, S., ve Packer, T. (2012). Theembodiedtouristexperiences of peoplewithvisionimpairment: Management implicationsbeyondthevisualgaze. Tourism Management, 33(4), 941-950.
• Statkuvienė, D. (2019). Peculiarities of TourGuidesCommunicationwithDisabled People. Informacijosmokslai, 85, 98-114.
• Şahin, S. (2012) Turist rehberlerinin kültürlerarası iletişim yeterlilikleri: Alman, İngiliz ve Rus turistlerin algılamaları. Yayınlanmamış doktora tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Şahin, Ö. U., ve Şahin, M. (2018). Türkiye'de Sağlık Turizminin Potansiyeli Ve Geleceği: Swot Analizi. Journal of Awareness, 3(5), 287-300.
• Taşcı, F. (2016). Engelliler Ve Sosyal Hizmet, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Sosyal Hizmet Lisans Tamamlama Programı, İstanbul. Erişim Adresi http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/sosyalhizmetlt_ao/engellilervsoshiz.pdf Erişim Tarihi: 24.04.2021.
• Tellioğlu S. ve Şimşek N. (2016). Dünyada ve Türkiye’de Engelli Dostu Turizm Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 33, S. 552-567.
• Tengilimoğlu, D. (2017). Sağlık Turizmi (Cilt 2. Baskı). Siyasalkitap: Ankara.
• Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2011.
• Turist Rehberliği Meslek Kanunu. T.C. Resmi Gazete (28331, 22 Haziran 2012) Erişim Adresi: http://www.tureb.org.tr/Uploads/6326_sayili_turist_rehberligi_meslegi_kanunu.pdf Erişim tarihi: 21.04.2021.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, “Sağlık ve Termal Turizm”, http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,10392/saglik-ve-termal-turizm.html (Erişim Tarihi: 22.05.2023).
• UNCRPD (2008). Disabilities Convention on The Rights of Person with Disabilities, Erişim Adresi: https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-ofpersons-with-disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities-2.html, (Erişim Tarihi: 21.04.2021. Vocational Sign Language on Tourism, Erişim Adresi: http://www.mavipencere.org/vslontourism.html, Erişim Tarihi: 24.04.2021.
• WHO (2001), International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) Erişim Adresi: https://www.who.int/classifications/international-classification-of-functioningdisability-and-health Erişim tarihi: 21.04.2021.
• WHO (2011). Disabilities World Report Erişim Adresi: www.who.int/disabilities/world_report/2011/report.pdf Erişim Tarihi: 21.04.2021.
• Yıldız, Z. Yıldız, S. ve Bozyer, S. (2018). İşitme Engelli Turizmi (Sessiz Turizm): Dünya Ve Türkiye Potansiyeline Yönelik Bir Değerlendirm . Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi , 9 (20) , 103-117 . Doı: 10.21076/Vizyoner.339776.
• Zajadacz, A. (2014). Sources of tourist information used by Deaf people. Case study: the Polish Deaf community. Current Issues in Tourism, 17(5), 434-454.
• Zajadacz, A., &Śniadek, J. (2013). Tourism activities of deaf poles. Physical Culture and Sport. Studies and Research, 58(1), 17-32.