ORTAÖĞRETİM TARİH DERS KİTAPLARININ MİLLİ KİMLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 235 - 253, 31.08.2024

Dudu Nil Irmak , Sevil Filiz

Öz

Bu araştırmanın amacı, Ortaöğretim Tarih Ders Kitaplarındaki millî kimlik ögelerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ortaöğretim Tarih Ders Kitapları oluşturmaktadır. Araştırmadaki veriler araştırmacı tarafından hazırlanan “Metin İnceleme Formu” kullanılarak elde edilmiştir. Ortaöğretim 9, 10 ve 11. Sınıf Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları Tarih Ders Kitapları’nda yer alan metinlerde bulunan millî kimlik unsurları “Metin İnceleme Formu” ile toplanmıştır. Sonuç olarak 9,10, 11. Tarih Ders Kitapları metinlerinde milli kimlik unsurlarının homojen olarak dağılmadığı, devlet yapısı, kültür ve din milli kimlik ögelerinin yüksek düzeyde; coğrafya, tarih, ülkü birliği milli kimlik ögelerinin orta düzeyde; dil ile örf ve âdet milli kimlik ögelerinin düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Buna göre Ortaöğretim 9,10,11. Sınıf Tarih Ders Kitaplarında coğrafya, tarih, ülkü birliği ve dil, örf ve âdet milli kimlik ögelerine daha çok yer verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Milli Kimlik, Eğitim, Ders Kitabı

Etik Beyan

Makale yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.

Teşekkür

Makale yazımında engin bilgilerini bana aktaran ve beraber yazarlık yapma şansı bulduğum sayın danışman hocam Doç Dr. Sevil Büyükalan Filiz'e teşekkür ederim.

Kaynakça

• Assmann, J. (2001). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. A. Tekin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berting, J. (2012). Şeytan üçgeni-kimlik, kültür, etnik topluluk. (H. İnanç, Çev.). Bursa:MKM.
• Birsel, H. (2013). Kimlik bataklığı. İstanbul: IQ Kültür Sanat.
• Boyunağa, Y. (1975). Kmk Hançer, Türdav Basım Yayım Ltd. Şti. İst.
• Calhoun, C. (2007).”Milliyetçilik”,Bilgi Üniversitesi Yayınları.İstanbul.
• Daloğlu, B. K. (2013). Lise tarih ders kitaplarında yer alan millî kimlik kavramının içerik analizi (1939-1950). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Elban, M. (2015). Tarih ders kitaplarında millî kimlik ile ilişkili görsellerin incelenmesi (1930-2014). Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gülersoy, A. E. (2013). İdeal Ders Kitabı Arayışında Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Bazı Özellikler Açısından İncelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education.
• Güngör, E. (1995). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Ötüken.
• Güngör, E. (1982).”Dünden Bugünden:Tarih Kültür ve Milliyetçilik”, Ötüken Yayınları. İstanbul.
• Güngör, E.(1980). Kültür değişmesi ve milliyetçilik, Ankara.
• Güvenç, B. (2010). Türk kimliğ i-kültür tarihinin kaynakları. (2.Baskı). İstanbul: Boyut.
• MEB, (2018). Ortaöğretim Tarih 9 Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB, (2019). Ortaöğretim Tarih 10 Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB, (2021). Ortaöğretim Tarih 11 Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Neuendorf, K. A. (2002). İçerik Analizi Kılavuzu. Bin Meşe, CA: Adaçayı Yayınları.
• Smith, D. A. (1999).”Milli Kimlik”,2.baskı. İletişim Yayınlar.İstanbul.
• Şimşek, U. ve Ilgaz, S. (2007). Küreselleşme ve Ulusal Kimlik. Cilt: 9 Sayı: 1, 189 - 199
• Tosh, J. (2011). Tarihin peşinde-modern tarih çalışmasında hedefler, yöntemler ve yeni doğrultular. (4. Baskı). (Ö. Arıkan, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
• TDK, Türk Dil Kurumu, www.tdk.gov.tr
• Turan, M. (2009). 1950 ile 1960 yılları arası ortaokul tarih dersi kitaplarında yer alan millî kimlik kavramının içerik analizi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tabur, E.(2014). Öğrencilerde millî kimlik kavramı ve t.c. inkılâp tarihi ve Atatürkçülük dersinin millî kimlik kazanımına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Uğurlu, S. (2010). Gelenek ve kimlik ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Uzun, M. ve Köse A. (2017). Okul Öncesi Eğitimde Değerler Eğitiminin Uygulanmasına Yönelik Öğretmen Görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi.Cilt: 12 Sayı: 23, 305 – 338.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri.Ankara: Seçkin.
• Yıldız, S. (2007). Kimlik ulusal kimlik kavramlarının toplumsal niteliği. Milli Folklor Dergisi.74(19),9-16.