TURİZM SEKTÖRÜNÜN DIŞ TİCARET VE ÖDEMELER DENGESİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 344 - 356, 31.08.2024

Nurettin Ayaz , Ender Tümer

Öz

Turizm, olumlu ve olumsuz etkileri olan bir sektördür. Turizm sektöründe ortaya çıkan bu etkilerin değişik zamanlarda ölçümlenmesi, turizmin sürdürülebilirliği açısından önemli bir gerekliliktir. Bu çalışmada turizm gelirlerinin dış ticaret ve ödemeler dengesi üzerine etkileri Türkiye turizmi açısından ele alınmış ve Türkiye turizminin 2000-2022 dönemine ilişkin dış ticaret ve ödemeler dengesi verileri analiz edilmiştir. Uluslararası turizm hareketlerinin ödemeler dengesine %38,44 ve dış ticaret hacmine %8,26 oranında pozitif katkı oluşturduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış ticaret, Ödemeler Dengesi, Turizm, Türkiye

Kaynakça

• Ağsakal, A. ve Baral, G. (2016). Dış ticaret işlemlerinin TMS 21 kur değişim etkileri standardına göre muhasebeleştirilmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 262-277.
• Ayaz, N., (2016). Ekonomik krizlerin turizm sektörüne olan etkileri üzerine bir inceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), (1360-1371.
• Bal, H., Akça, E. E., & Bayraktar, M. (2016). The contribution of tourism to economic growth: A research on the Turkey. Journal of Academic Approaches, 7(1), 1-20.
• Baldemir, E. ve Kurnaz, H. A. (2013). İlçelerin turizm potansiyellerinin analitik hiyerarşi yöntemi ile sıralanması: Muğla örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 51-67.
• Bozkurt, K. (2021). OECD ülkelerinde uluslararası turizm harcamalarının dış ticaret hacmine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Cinel, E. A., & Yolcu, U. (2021). Türkiye’deki turizm gelirlerinin dış ticaret dengesi üzerindeki etkisi: farklı yapay sinir ağları ile elde edilen öngörülerin karşılaştırılması. Journal of Social Sciences And Education, 4(1), 98-118.
• Çelik, A. K., Özcan, S., Topcuoğlu, A., & Yıldırım, K. (2013). Effects of the tourism industry on the balance of payment. Anatolia-An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 24(1), 86-90.
• Eilat, Y., & Einav, L. (2004). Determinants of international tourism: a three-dimensional panel data analysis. Applied Economics, 36(12), 1315-1327.
• Fischer, C., & Gil-Alana, L. A. (2009). The nature of the relationship between international tourism and international trade: The case of German imports of Spanish wine. Applied Economics, 41(11), 1345-1359.
• Garidzirai, R. (2022). The role of international tourism on foreign trade in the BRICS nations. Cogent Social Sciences, 8(1), 2076792.
• Girgin, E. (2019). Turizm gelirleri ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Harris, H. (2001). Content analysis of secondary data: A study of courage in managerial decision making. Journal of Business Ethics, 34(3), 191-208.
• Kement, Ü., Uslu, A. ve Kement, A. (2016). Turizm sektörünün ödemeler dengesine etkinin incelenmesi. 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, 13-15 Ekim, Elazığ.
• Kutlu, E. ve Başar, B. (2006). İhracatta taşıma ve taşıma maliyetler. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (32), 102-111.
• Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik Analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve Sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273-294.
• Socher, K. (1986). Tourism in the theory of international trade and payments. The Tourist Review, 41(3), 24-26.
• Türkmen, N. C. (2018). Türkiye’nin cari işlemler hesabı açıklarını belirleyen etmenlerin tespiti. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 530-543.
• UNWTO (2015). Tourism and Trade: A Global Agenda for Sustainable Development. Geneva: ITC/UNWTO, Doc. No. SC-15-335.E.
• Vujovic, S., Macura, R., & Kostić-Novaković, R. (2013). Impact of tourism on balance of payments and gross domestic product. [Online] https://www.researchgate.net/publication/280566344_IMPACT_OF_TOURISM_ON_BALANCE_OF_PAYMENTS_AND_GROSS_DOMESTIC_PRODUCT [Erişim Tarihi: 01.11.2023].
• https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket [Erişim Tarihi: 14.02.2024].
• https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/#collapse_36 [Erişim Tarihi: 17.02.2024].
• https://geografija.pmf.unsa.ba/jthm/files/izdvojeni/RADOVI%20JTHMC%20BR%205/5.pdf [Erişim Tarihi: 23.07.2024].
• https://www.investopedia.com/insights/what-is-the-balance-of-payments/ [Erişim Tarihi: 23.07.2024].
• https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/586dbab2-cfc2-421e-998e-b6efc921f433/BOPMetadata.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-586dbab2-cfc2-421e-998e-b6efc921f433-oqj0N.5#:~:text=Data%20description%3A%20In%20general%2C%20the,for%20a%20specific%20time%20period. [Erişim Tarihi: 23.07.2024].
• https://www.tursab.org.tr/turizm-geliri/ithalat-ihracat-icindeki-payi-2022 [Erişim Tarihi: 24.02.2024].
• https://www.tursab.org.tr/turkiye-turizm-istatistikleri/turizm-geliri [Erişim Tarihi: 21.02.2024].
• https://yigm.ktb.gov.tr/TR-249709/yillik-bultenler.html [Erişim Tarihi: 01.03.2024]