TURİST REHBERLERİNİN REKREASYONEL FAALİYETLERE KATILIM DÜZEYLERİNİN HİZMET PERFORMANSINA ETKİSİ

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 317 - 330, 31.08.2025

Tuğba Yakar , Elbeyi Pelit

Öz

Bu araştırmanın amacı, turist rehberlerinin rekreasyonel faaliyetlere katılım düzeylerinin hizmet performansına etkisinin belirlenmesidir. Araştırmanın uygulama aşamasında veri toplama yöntemi olarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın evreni, aktif olarak Türkiye’de çalışan 10.403 turist rehberlerinden oluşmaktadır. Zaman ve maliyet kısıtları nedeniyle evrenin tamamına ulaşılamamış ve bu nedenle örneklem alma yoluna gidilmiştir. Bu çerçevede, 447 turist rehberine ulaşılmıştır. Araştırmaya katılan turist rehberlerinin anket sorularına verdikleri yanıtların analizinde: Faktör analizi, güvenirlik analizi, yüzde ve frekans analizleri, t testi, varyans analizi (ANOVA), korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma bulguları, turist rehberlerinin rekreasyonel faaliyetlere katılım düzeylerinin hizmet performansına önemli bir etkisi olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Rekreasyonel Faaliyetler , Hizmet Performansı , Turist Rehberi

Kaynakça

• Avcı, U. (2005), “Konaklama İşletmelerinde Finansal ve Finansal Olmayan Performans Ölçümüne İlişkin Bir Alan Araştırması”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği (SOİD) Dergisi, 2(3), 5-11.
• Baştürk, C. (2003). İşletmelerde Performans Yönetimi Sistemi, Active: Bankacılık ve Finans Dergisi, (28), 60-78.
• Black, R. ve Weiler, B. (2005). Quality assurance and regulatory mechanisms in the tour guiding industry: A systematic review. The Journal of Tourism Studies, 16(1), 24-37.
• Buzlu, Ö. M. (2015). Rekreasyon Araştırmaları ve Rekreasyon Bölümleri İçin Araştırma ve Müfredat Kapsamı Önerisi: Bilimetrik Bir Çalışma. (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin
• Chen, Y. H. (2021). Kişilik Tipi, İş Stresi Düzeyi ve İşgören Performansı İlişkisi: Turizm İşletmeleri Çalışanları Üzerinde Bir İnceleme. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, O., Sevil, T., Şimşek, K. Y., Katırcı, H., Çeliksoy, M. A., ve Kocaekşi, S. (2012). Boş zaman ve rekreasyon yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Çöl, G. (2008). “Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Düz, B. (2016). Turist Rehberlerinin Performans Kriterlerini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma: Turist Rehberliği Performans Ölçeği Geliştirmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Erkol Bayram, G. (2019). Sinop İlinin Turizm Odaklı Gelişimine Dair Turist Rehberlerinin Rolleri ve Görüşleri. Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 2(2), 57-71.
• Erkol Bayram, G. (2019). Turist Rehberlerinde Duygusal Zekâ, Motivasyon, Performans İlişkisi. Turizm Akademik Dergisi, 6(2), 43-59.
• Göker, G. (2016). Kültürel faaliyetlerin bireylerin yaşam doyumuna etkisi: Üniversite öğrencileri örneği. Sosyoloji Dergisi, 35(2), 25-48.
• Hacıoğlu, N., Gökdeniz, A. ve Dinç, Y. (2017). Boş Zaman ve Rekreasyon Yönetimi. (4. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Hacıoğlu, N., Gökdeniz, A., ve Dinç, Y. (2003). Boş Zaman ve Rekreasyon- Örnek Animasyon Uygulamaları, Ankara: Detay Yayıncılık. 6.
• Hall, J., O’Mahony, B. & Gayler, J. (2016). Modelling the relationship between attribute satisfaction, overall satisfaction, and behavioural intentions in Australian ski resorts. Journal of Travel and Tourism Marketing, 1-15.
• Helvacı, M. A. (2002). The Importance Of Performance Appraısal In Performance Managament Process. Ankara University Journal Of Faculty Of Educational Sciences (Jfes), 35(1), 155-169.
• Huang, S., Hsu, C. H. C. ve Chan, A. (2010). Tour guide performance and tourist satisfaction: A study of the package tourism Shanghai. Journal of Hospitality & Tourism Research, 34(1), 3-33.
• Iso-Ahola, S. E. (1980). The social psychology of leisure and recreation. Wm. C. Brown Company Publishers.
• Kajala, L., Almik, A., Dahl, R., Diksaite, L., Erkkonen, J., Fredman, P., Jensen, F. Søndergaard, Karoles, K., Sievänen, T., Skov-Petersen, H., Vistad, O. and Wallsten, P. (2007). Visitor monitoring in nature areas – a manual based on experiences from the Nordic and Baltic countries. Tema Nord 2007:537. Copenhagen: Nordic Council of Ministers.
• Karaküçük, S. (1999). Rekreasyon Boş Zamanları Değerlendirme. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Karaküçük, S. ve Akgül, B. M. (2016). Rekreasyon, Rekreasyon ve Çevre, Gazi Kitabevi: Ankara.
• Kocabaş, İ. ve Turhan, M. (2002). "Objektif Bir Değerlendirme ve Doğru Hareket İçin Performans Yönetimi", TSE Standard Dergisi, 41(490), 51-58.
• Koçoğlu, C. M., ve Yıldırım Kalem, M. (2023). Turist Rehberi Performansının Turist Memnuniyeti ve Destinasyon Sadakati Üzerine Etkisi: Uzak Doğulu Turistler Üzerinde Bir Uygulama. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 10(2), 858-881.
• Köroğlu, Ö. ve Avcıkurt, C. (2014). Turist rehberlerinin motivasyonu ile performansı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (39), 45-60.
• Kül Avan, S. & Karaküçük, S. (2024). Rekreasyonel Hizmet Kalitesi ve Davranışsal Niyet Arasındaki İlişki İçerisinde Heyecan Arayışının Düzenleyici Rolü. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism, Recreation and Sports Sciences (ATRSS), 7(1), 92-110.
• MacPhail A., Lyons D., Quinn S., Hughes A. M. ve Keane, S. (2010): A frame work for lifelong ınvolvement in sport and physical activity: the Irish Perspective, Leisure Studies. 29(1), 85-100.
• Mannell, R. C., & Kleiber, D. A. (1997). A social psychology of leisure. Venture Publishing.
• Muchinsky, P. M. (2008). Psychology Applied to Work: An Introduction to Industrial and Organizational Psychology. 9th Edition. Summerfield, North Carolina: Hypergraphic Press Inc.
• Orel, F. D., ve Yavuz, M. C. (2003). Rekreasyonel Turizmde Müşteri Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir Pilot Çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11).
• Örücü, E., ve Kanbur, A. (2008). Örgütsel-Yönetsel Motivasyon Faktörlerinin Çalışanların Performans ve Verimliliğine Etkilerini İncelemeye Yönelik Ampirik Bir Çalışma: Hizmet ve Endüstri İşletmesi Örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 85-97.
• Öztürk, M. A. (2014). İzmir ve Manisa illerinde rekreasyonel faaliyet gösteren özel spor işletmelerinin hizmet kalitesi açısından incelenmesi ve karşılaştırılması. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pettengill, P. R. ve Manning R. E. (2011). Review of the Recreation Opportunity Spectrum and its Potential Application to Transportation in Parks and Public Lands. Paul S. Sarbanes Transit in Parks Technical Assistance Center.
• Prakash, M. and Chowdhary, N. (2010). What are we training tour guides for? (India). Turizam, 14(2), 53-65.
• Savcı, G. (2012). Motive Edici Faktörlerin Çalışanların İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Kars.
• Sert, A. ve Karacaoğlu, S. (2018). Müzelerdeki hizmet kalitesinin memnuniyet algısı ve tavsiye etme niyeti üzerindeki etkisi: Anadolu Medeniyetleri Müzesi örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2),103-122.
• Sevil, T. (2012). Boş Zaman ve Rekreasyon: Kavram ve Özellikler., S. Kocaekşi (Editör). Boş Zaman ve Rekreasyon Yönetimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 4, 13-17.
• Sevin, H. D., & Küçük, S. (2016). İşgörenlerin Rekreasyonel Etkinliklere Katılım Düzeyleri ile Çalışma Performansları Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Journal Of Recreation And Tourism Research, 3(1), 24–31.
• Shahid, K. (2017). The Impact of Leisure Activities on Employee Performance in the Pharmaceutical Sector, Karachi. Research Project, Shaheed Zulfiqar Ali Bhutto Institute of Science and Technology, Pakistan.
• Şen, K. (2019). Öğretmenlerin Rekreasyon Aktivitelerine Katılımlarının Yaşam Mutluluğu ve İş Performansına Etkisi Üzerine Bir İnceleme. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• TDK (2023). Güncel Tükçe sözlük. Erişim: 18.09.2023. https://sozluk.gov.tr/.
• Tezcan, N. (2007). Rekreasyon Etkinliklerinin Çalışanların Performansları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi: (Kocaeli Trakya Birlik). (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Van den Berg, A.E., Hartig, T., Staats, H. (2007). Preference for nature in urbanized societies: stress, restoration, and the pursuit of sustainability. Journal of Social Issues, 63(1), 79-96.
• Yayla, Ö. (2017). Rekreasyon etkinliklerinde hizmet kalitesinin destinasyon imaj algısı ve davranışsal niyetler üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yüreğir, O. H. ve Nakıpoğlu, G. (2007). Performans Ölçümü ve Ölçüm Sistemleri: Genel Bir Bakış, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 545-562.