BATI MODERN SANATINDA MİSTİSİZM, OKÜLT VE KADIN SANATÇILAR

Yıl 2023, , 253 - 269, 15.06.2023

Ece Akay Şumnu

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1313975

Öz

Modern dönemde mistik düşünce geleneklerinin Batı Avrupa sanatına olan etkisi görünürlük kazanmış hatta
ona yön verir hale gelmiştir. Araştırma makalesi niteliğindeki metin, mistik düşünme biçimiyle şekillenen
modern Batı sanatını ve bu sanatın gelişiminde rol oynanayan kadın sanatçıları tanımayı ve anlamayı amaç
edinir. Akademinin ve sanat tarihinin yerleşik doktorinine uzak olan mistisizm ve sanat ilişkisi Batı’da
Modernizm’in az tartışılmış yüzünü ortaya koyar. Modernitenin temsili olan kadın sanatçılar üzerine açılan
sergiler, yazılan makale ve derlemeler dönemin atmosferini yeni bir okumaya açmış ve makalenin inceleme
yönteminin geliştirilmesinde temel unsur olmuştur. Moderniteye kendine özgü karakter kazandıran kadın
sanatçıların çalışmaları, onların düşünsel alt yapılarını kurmalarına yardımcı olacak kadın teologların yazıları
ve dönemin koşulları karşısındaki cesur biyografiler ilham verici materyaller olmuştur. İncelenen metinlerde
içerik olarak aynı kavramların farklı terimlerle adlandırmalarından doğan karışıklığı önlemek amacıyla metot
olarak öncelikle, mistisizmin Batı’da karşılığı olan okült ve ezoterim üzerine açıklamalar yapılmış, sanatsal
anlamda bu kavramların etkisi tartışılmış, ardından kadın düşünürlerin fikirlerine değinilmiş, ağırlıklı olarak
mistisizmle ilişkilenebilecek kadın sanatçıların çalışmalarından örnekler verilmiştir. Makale içerisinde dikkat
çekebilecek bulgu, modernitede karşılaşılan ve sanatsal akımlara erkek sanatçılar kadar yön verdiği düşünülen
mistik vizyona sahip kadın sanatçıların araştırılması olarak sunulabilir.

Anahtar Kelimeler

Modernizm, Mistisizm, Okült, Kadın sanatçılar

MYSTICISM AND WOMEN ARTISTS IN WESTERN MODERN ART

Öz

In the modern period, the influence of esoteric and mystical thought traditions on Western European art has
become visible and even guiding. This research article aims to recognize and understand the modern Western
art shaped by mystical thinking and the female artists who played a role in the development of this art. The
relationship between mysticism and art, which is far from the established idea of academia and art history,
reveals the less-discussed face of Modernism in the West. Exhibitions, articles and compilations on women
artists, who are the representatives of modernity, opened the atmosphere of the period to a new reading
and became the main element in the development of the article’s analysis method. The works of women
artists who gave modernity its unique character, the writings of women theologians who would help them
to establish their intellectual infrastructure, and the brave biographies against the conditions of the period
have been inspiring materials. In order to avoid confusion arising from the naming of the same concepts with
different terms in the analyzed texts, firstly, explanations were made on the occult or esoteric, which is the
equivalent of mysticism in the West, the effects of these concepts in the artistic sense were discussed, then
the ideas of women thinkers were mentioned, examples of the works of female artists, which can be mainly
associated with mysticism, are given. The finding that can attract attention in the article can be presented as
strong women artists and the common mystical visions of these women artists, as well as many artists who
think that they shape the artistic movements encountered in Modernity.

Anahtar Kelimeler

Modernism, Mysticism, Occult, Female artists

Kaynakça

• Bauduin T.M. (2014). Surrealism and Occult Occultism and Esotericism in the Work and Movement of Andre Breton. Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Bauduin T.M. ve H. Johnsson. (2018). The Occult in Modernist Art, Literature, and Cinema. Switzerland: Palgrave Macmillan.
• Besant A. ve Leadbearer, C.W. (1999). Thought Forms. India: Quest Books, Theosophical Publishing House.
• Blavatsky H. P. (2021). Nasıl Teozofist Olunur? Teozofinin ve Okültizmin Bilgeliği. (Ş. Ay Çev.) Antalya: Zuzu kitap.
• Breton A. (2009). Sürrealist Manifetsolar. (.Y. S. Kafa, A. Günebakanlı, A. Güngör, Çev.), İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
• Crowley, M.T. (2008). Beyond The Fringe of Speech: The Spirituality of Evelyn Underhill and Art. Degree of Doctor of Philosophy. School of Theology Faculty of Arts and Sciences. Locked Bag 4115, Fitzroy, Victoria 3065: Australian Catholic University Research Services.
• David-Neel, A. (1931). Magic and Mystery in Tibet. London: Penguin Books.
• Drury, N. (2012). Pathways in Modern Western Magic.Richmond: Concrescent Scholars.ISBN: 978-0-9843729-9-7.
• Elizabeth S. (2020). The Art of the Occult A Visual Sourcebook fort he Modern Mystic. London: White Lion Publishing.
• Jinarajadasa, C. (1996). A Short Biography of Annie Besant. Adyar, Madras, India: Teosophical Publishing House.
• Kandinsky, W. (1946). On Spritual in Art. New York: Soloman R. Guggenheim Foundation.
• Underhill, Evelyn. (2002). Mysticism, A Study in the Nature and Development of Spritual Consciousness. Nex York: Dover Publications, Inc.
• Rosemont P. (Ed). (1998). Surrealist Women. USA: The University of Texax Press.
• Yalçın, K. (2020). Büyücüler ve Casuslar (Önsöz) Okült Araştırmalar- Blavatsky H. İstanbul: Mavi Kalem Yayınevi.