KOLOGRAFİ TEKNİĞİNDE ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR: DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, , 451 - 464, 12.12.2023

Berna Coşkun Onan , Sezin Türk Kaya

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1403753

Öz

Geleneksel özgün baskıresim tekniklerine alternatif olarak kolografi tekniği, 1940’lı yıllardan itibaren daha
geniş bir uygulama alanı bulan deneysel bir tür olarak açıklanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, baskıresim
atölyesinde kolografi tekniğiyle gerçekleştirilecek bir dizi deney yoluyla, baskı sanatlarında yaygın biçimde
kullanılan zararlı kimyasallara alternatif olarak günlük yaşamdan malzemelerin baskıresmin içinde nasıl yer
aldığını ve farklı etkilerin nasıl oluşturulabileceğini ortaya koymaktır. Bu amaca ilişkin olarak, 5 farklı malzeme
ve 4 farklı kağıt tipinden oluşan 5 deney planlanmış ve 6 ay süren deneysel bir araştırma gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın veri toplama sürecinde gözlemler yapılmış ve bu gözlemlerde kullanılmak üzere geliştirilen
formlarda; baskıresmin temel prensipleri olan boya transferi, ton değerleri, kağıtta deformasyon, kalıpta
deformasyon, edisyon takibi bağımlı değişkenlerinin esas alındığı derecelendirme ölçeği kullanılmıştır.
Analiz sürecinde, bağımlı değişkenlerin gözlemlendiği deneylerde, kolografi tekniğinde özgün baskıresmin
temel niteliklerine dair değerlerin değişimleri kaydedilmiştir. Araştırmanın bulgularında, analizlerde esas
olan bağımlı değişkenlerin kağıt ve kalıplara göre dikkat çeken verileri grafiklerle sunulmuş ve elde edilen
sonuçlar amaçlarla ilişkilendirilerek yazılmıştır. Buna göre; boya transferi, tüm deneylerde ve kağıt tiplerinde
yüksek derecede olumlu sonuç vermiştir. İncelenen kağıt türlerinin tümünün baskıresim çalışması için
elverişli olduğu gözlemlenmiştir. Genel olarak deneylerde kalıpta deformasyon görülmemiş ve kalıp tiplerinin
tümünde edisyon takibi yapılabilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Baskıresim, Kağıt, Baskı kalıbı, Deneysel baskıresim, Kolografi

ALTERNATIVE APPROACHES in COLLAGRAPHY TECHNIQUE: An EXPERIMENTAL RESEARCH

Öz

As an alternative to traditional printmaking techniques, the collagraphy technique is described as an
experimental genre that has found a wider application area since the 1940s. The aim of this research is to
reveal how materials from daily life can be used in printmaking as an alternative to the harmful chemicals
commonly used in printmaking and how different effects can be created through a series of experiments
with the collagraphy technique in the printmaking workshop. For this purpose, five experiments consisting
of five different materials and four different paper types were planned and an experimental research was
carried out for six months. In the data collection process of the research, observations were made and in the
forms developed to be used in these observations; a rating scale based on the dependent variables of paint
transfer, tone values, paper deformation, mold deformation, edition tracking , which are the basic principles
of printmaking, was used. In the process of analysis, in the experiments in which the dependent variables
were observed, the changes in the values of the basic qualities of the printmaking in the collagraphy technique
were recorded. In the findings of the research, the remarkable data of the dependent variables, which were the
basis of the analysis, according to papers and patterns were presented in graphs and the results obtained were
written by associating them with the objectives. Accordingly, Dye Transfer gave highly positive results in all
experiments and paper types. All of the paper types examined were observed to be suitable for printmaking.
In general, no deformation of the mold was observed in the experiments and all mold types could make
edition tracking

Anahtar Kelimeler

Printmaking, Paper, Printing block, Experimental printmaking, Collagraphy

Kaynakça

• Aslıer, M., Özsezgin, K. (1989). Başlangıcından Bugüne Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi (Cilt 4). İstanbul, Türkiye: TiglatYayınları.
• Brunner, F. (2001). Gravürün El Kitabı. (F. Yaman, Çev.) İstanbul, Türkiye: Karşı Sanat.
• Hartill, B., Clarke, R. (2005). Collagraphs and Mixed-Media Printmaking. A&C Black .
• Kurt, İ. (2019). Yükseköğretimde Özgün Baskı Atölyelerinde Baskıresim Teknikleriyle Deneysel Arayışlar. Gazi Üniversitesi, EğitimBilimleri Enstitüsü. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• MacKenzie, S. (2019). Making Collagraph Prints (Cilt 1). Crowood Press.
• Sönmez, V., Gülderen Alacapınar, F. (2019). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Anı Yayıncılık.
• Tüfekçi, F. (2001). Gravür Sanatı, Başlagıçtan Bu Güne Türkiye'de Gravür. İstanbul: Karşı Sanat Çalışmaları.
• Türk Kaya, S. (2011). Gelişim Sürecinde Kolografi ve Deneysel Baskıreme Etkileri. Resim Anasanat Dalı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Tahsin, H. (2021, Ekim 15). Sanatsal. Görünüm, 3(5), 26-35.