DRAKULA COMES TO İSTANBUL: A BRIEF HISTORY OF TURKISH FANTASTIC CINEMA

Yıl 2023, , 620 - 633, 12.12.2023

Serkan Fundalar , Göral Erinç Yılmaz , Fevzi Kasap

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1403926

Öz

This article aims to recount a brief history of Turkish fantastic cinema. Although fantastic themes have been
a part of world cinemas almost since the beginning of cinema itself, the first examples of Turkish fantastic
cinema appear much later in the 1950s. Most of the Turkish fantastic movies made between the 1950s and the
1980s are Hollywood and European film adaptations or domestic characters dealing with Western concepts
such as space travel. Nevertheless, these characters and themes undergo significant "nationalization" processes,
where iconic characters of the world cinemas are re-created to fit into a very particular and different cultural
context, becoming a part of the Turkish cinema and the Turkish culture. After exploring the earliest examples
of Turkish fantastic cinema, a brief explanation of the historical fantasy period, the masked heroes period, and
the transition between the space age and galaxy age period is provided in chronological order, along with a
detailed recount of the most exemplary films of each period in an attempt try and reach an understanding of
how these seemingly foreign concepts and characters became an undeniable part of Turkish film culture and
history. The article is concluded with projections about the future of Turkish fantastic cinema.

Anahtar Kelimeler

Fantastic cinema, Turkish cinema, Adaptation, Yeşilçam

DRAKULA İSTANBUL'A GELİYOR: FANTASTİK TÜRK SİNEMASININ KISA BİR TARİHİ

Öz

Bu çalışma, Fantastik Türk Sineması'nın kısa bir tarihini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Fantastik temalar,
başlangıcından itibaren dünya sinemalarının bir parçası olagelmiş olsalar da, Türk sineması ilk gerçek
fantastik sinema örneklerini ancak 1950'lerde vermiştir. 1950'ler ve 1980'ler arasında çekilen Fantastik Türk
Sineması örneklerinin çoğu, ya Hollywood ve Avrupa filmi adaptasyonları, ya da uzay yolculuğu gibi son
derece Batılı kavramlarla haşır neşir olan yerel karakterler içeren filmlerdir. Oysa bu adaptasyonlar, dünya
sinemalarından ödünç alınan ikonik karakterlerin, oldukça kendine özgü ve farklı bir kültürel bağlama
yerleştirilmek üzere yeniden yorumlandığı ciddi bir "millileştirme" sürecinden geçerek, Türk sinemasının
ve Türk kültürünün bir parçası haline gelirler - burada küresel olan yerel olanla bir araya gelerek, aynı anda
hem çok tanıdık, hem de tümüyle yepyeni bir şey yaratır. Çalışmada, önce Fantastik Türk Sineması'nın ilk
örnekleri ziyaret edilmekte, ardından tarihsel akış da gözetilerek fantastik tarihi filmler dönemi, maskeli
kahramanlar dönemi, ve uzay çağı ve galaksi çağı geçişi dönemiyle ilgili kısa açıklamalar, her dönemin
en belirgin örneklerine dair detaylı bir anlatım eşliğinde yapılmakta, böylelikle görünürde bunca yabancı
kavramlar ve karakterlerin nasıl olup da Türk film kültürü ve sinema tarihinin bir parçası olabildiklerine dair
bir anlayışa ulaşılması hedeflenmektedir. Çalışma, Fantastik Türk Sineması'nın geçmişine dair çıkarımlar ve
geleceğine dair öngörülerle sona ermektedir.

Anahtar Kelimeler

Fantastik sinema, Türk sineması, Uyarlama, Yeşilçam

Kaynakça

• Adanır, O. (2006). Kültür, politika ve sinema. +1 Publishing.
• Ateş, M. Mitolojiler ve semboller. İstanbul: Milenyum, 2012.
• Batur, Y. (1998). Bilimkurgu sinemasında şiddet ve ideoloji. Kitle.
• Biryıldız, E. (2002). Sinemada akımlar. Betaş Publishing.
• Coşkun, E. (2011). Dünya sinemasında akımlar. Phoenix Publishing.
• Dorsay, A. (2003). Sinema ve çağımız. Remzi Books.
• Giray, U. (2013). Sinema tarihi. Detay Publishing.
• Göral, B. (2008). Neden bazı filmler daha iyi? Hayal’et Books.
• Hakan, F. (2014). Türk sinema tarihi. 2nd Ed. İnkılap.
• Karabayraktar, D. (2010). Fantastik sinema ve görsel efekt. Master's Thesis. İstanbul, Marmara University.
• Müstecaplıoğlu, B. (2003). Fantastik kurgu ve bazı tanımlar. Metis Publishing.
• Oskay, Ü. (1981). Çağdaş fantazya – popüler kültür açısından bilim-kurgu ve korku sineması. Der Publishing.
• Öner, G. (2015). Türkiye’de bilimkurgu. In D. A. Büyükarman (Ed.), B. Öztürk (Ed.) & S. Şahin (Ed.), Edebiyatın izinde fantastik ve bilimkurgu (pp. 12-38, 56-75). Bağlam Publishing.
• Özden, Z. (2000). Film eleştirisi: film eleştirisinde temel yaklaşımlar. İnkılap Publishing.
• Püsküllüoğlu, A. (2015). Efsaneler. Arkadaş Publishing.
• Sarı, Eren (2015). Efsaneler. İstanbul: Nokta e-books.
• Scognamillo, G. (2003). Türk sinema tarihi. 2nd Ed. Kabalcı Publishing.
• Scognamillo, G. (2005). Fantastik türk sineması. 2nd Ed. Kabalcı Publishing.
• Socgnamillo, G. (2006). Canavarlar, yaratıklar, manyaklar. +1 Publishing.
• Şahin, S., Öztürk, B. ve Büyükarman D. A. (2015). Edebiyatın izinde fantastik ve bilimkurgu. Bağlam Publishing.
• Şentürk, R. (2011). Postmodern kaos ve sinema. Avrupa Yakası Publishing.
• Türk, H. B. (2013). Hayali kahramanlar hakiki erkekler. İletişim Publishing.
• Uğur, U. ve Altay, S. (2018). The fantastic Turkish and American cinema within the context of intertextuality: Drakula. Ataturk University Journal of the Fine Arts Institute, 40, 89-116.
• Ünal, G. T. (2013). Bilimkurgu sinemasını okumak. Derin Publishing.
• Yıldız, N. A. (2015). Türk dünyası destancılık geleneği ve destanlar. Akçağ Publishing.