Kolektifliğin Varoluşsal Mimarlığı: Dessau Törten Konutlarına Görüngübilimsel Bir Yaklaşım

Yıl 2014, , 128 - 155, 02.06.2014

Havva Sargın

https://doi.org/10.20488/austd.94206

Öz

Dessau Törten yerleşimi, mimar Walter Gropius tarafından 20. yüzyılın başlarında tasarlanıp uygulanmış Bauhaus’un ilk sosyal konut denemesidir; organik mimarisiyle ve yapıldığı dönem için bir hayli yeni olan farklı mekânsal düzenlemeleriyle konut sorununa çözüm getirilmeye çalışılmıştır. Bunu yaparken ortaklaşa yaşam anlayışının doğallığı yalın mimari tasarım yoluyla vurgulanmıştır. Geleneksel olanla yeni olanın birlikte harmanlandığı bu konutlar, bu özellikleriyle 21. yüzyılın konut anlayışına ışık tutmaktadır. Bu bağlamda, Dessau Törten yerleşimini, kendine özgü içerik ve ortam içersinde değerlendirmek, geçmişin öyküsünü bugünün gerçeklerinin satır aralarında okumak bakımından önemlidir. Bu makale, yerleşimin kendi varoluş sürecini yeniden yorumlanan formu ve yeni mekânsal ilişkileriyle çözümlemeye ve anlamaya yönelik hazırlanmıştır. Bu çalışmada araştırma alanı olarak seçilen Dessau Törten konut yerleşimi, varoluşsal mekân bağlamında görüngübilimsel yaklaşımla bütüncül olarak ele alınmıştır. Buna göre, nitel araştırma yöntemi kullanılarak alanyazın taraması yapılmış, yazılı ve görsel belgeler incelenmiş ve yorum- bilgisi tekniğiyle yorumlanmıştır. Sonuç olarak, elde edilen veriler, mekân tasarımı ve tasarımcı- kullanıcı ilişkisi yönünden değerlendirilmiş ve öneriler getirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Dessau Törten konut yerleşimi üzerinden bugünün kullanıcı-mekân-yapılı çevre etkileşimine açıklık getirmektir. Bu çalışmanın, konut yerleşimlerine yönelik farklı bir bakış açısı sunmasından dolayı alan- yazına katkı yapacağı ve araştırmacılara, bu yönde yapacakları araştırmalarda ve tasarımcılara, bu çevreler için yapacakları tasarımlarında yol gösterici olacağı düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Dessau Törten, Yerleşim, Sosyal konut, Modernite, Varoluşsal

Existential Architecture of Collectivity: A Phenomenological Approach to the Dessau Törten Housing

Öz

Dessau Törten settlement is the first social housing experiment of Bauhaus, which was designed
and implemented at the beginning of the 20th century by architect Walter Gropius. With its organic
architecture, juxtaposed cubic clusters of a variety of buildings and structures for that period many
new different spatial arrangements, which have tried to give a solution to the housing problem. In
doing so, the naturalness of the concept of common life is emphasized through simple architectural
design. Customary and new is blended together with this housing design and sheds light on understanding the housing of 21st century at the same time. In this context, to peruse the settlement
of Dessau Törten within its own content and ambit is important on account of reading the story of
history between the lines of today’s facts. This article is intended for analyzing and understanding
its own existence within the reinterpreted form and new spatial relations of the settlement that
has occurred in its duration. Dessau Törten housing settlement, which was selected as a field of
this research, was studied in the context of existential space as a phenomenological approach in
a holistic view. Accordingly, the settlement was analyzed by using qualitative research methods.
Hence, after a literature review, written and visual documentation was examined and interpreted
in hermeneutics. As a result, the obtained data has been evaluated in terms of spatial design and
the designer-user relationship and proposes was made on that subject. The aim of this study is to
clarify the interaction between today’s user-space-built environments through Dessau Törten housing settlement. This study will contribute to the literature with its different view and may guide
researchers and designers in their research and design in that respect. 

Anahtar Kelimeler

Middle Ages, Pictorial Art, Grotesque, Mehmed Siyah Kalem

Kaynakça

• Albrecht, W. R. (1983). “Stadt oder Siedlung? Zum Raumbegriff sozialwissenschaftlicher Studien über städtische Siedlung- seinheiten und zu seiner Planungsrelevanz”, Österreichische Zeitschrift für Soziologie, Sayı: 8 (3), ÖZS, Avusturya, Sayfa: 57-78.
• Bachelard, G. (1994). The Poetics of Space. (İng. Çev M. Jolas), Beacon: Boston. (Özgün eser 1958 tarihlidir).
• Bilton, T., Bonnett, K., Jones, P., Skinner, D., Stanworth, M., & Webster, A. (2004). Introductory sociology, Sayfa: 24, Palg- rave MacMillan: Hampshire, ENG.
• Conrads, U. (1971). Programs and Manifestoes on 20th-century Architecture, Sayfa: 95-97, The MIT Press: Cambridge.
• Folscheid, D. (2009). Felsefe Akımları, (Çev. M. Cedden), Sayfa: 139-153, 2. Baskı, Dost: Ankara.
• Gropius, W. (1965). The new Architecture and the Bauhaus (Vol. 21), The MIT Press: Cambridge.
• Harloe, M. (1995). The People’s Home: Social Rented Housing in Europe and America, Blackwell: Oxford.
• Heidegger, M. (2001). Poetry, Language, Thought. (Alm. Çev. A. Hofstadter), Harper Perennial Modern Classics: New York. (İlk baskı 1971).
• Heynen, H. (2011). Mimarlık ve Modernite, Bir Eleştiri. (Çev. N. Bahçekapılı ve R. Öğdül), Versus: İstanbul.
• Husserl, E. G. (1970). The crisis of European Sciences and Transcendental Phenomenology: An Introduction to Phenome- nological Philosophy, Northwestern University Press: Evanston, IL. (İlk baskı 1954).
• Kaufmann, W. (1956). Existentialism: From Dostoevesky to Sartre, Meridian Books: New York.
• Lane, B. M. (Ed.). (2006). Housing and Dwelling: Perspectives on Modern Domestic Architecture, Sayfa: 244-245, Rout- ledge: New York.
• Lupfer, G., & Sigel, P. (2004). Gropius, Sayfa: 56, Taschen: Köln.
• Melvin, J. (2009). ...İzmler Mimarlığı Anlamak (Çev. M. Şahin), Sayfa: 106, 2. Baskı, YEM:
• İstanbul.
• Merleau-Ponty, M. (1962). Phenomenology of Perception. (Fr. Çev. C. Smith), 8. Baskı, Routledge & Kegan Paul: London (İlk baskı 1962).
• Neuman, L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri. (Çev. S. Özge), Sayfa: 117-160, 5. Baskı. Cilt 1, Yayınodası: Ankara. Norberg-Schulz, C. (1971).
• Existence, Space and Architecture, Praeger: New York.
• Polat, E., & Bilsel, S. G. (2006). “Mimarinin ve Kentin Birlikte Planlanması’nda Farklılaşan Kavramlar Üzerine...”, Planla- ma, Sayı: (4), 38, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, İstanbul, Sayfa: 57-69.
• Roth, L. M. (2006). Mimarlığın Öyküsü (Çev. E. Akça), 3. Baskı, Kabalcı: İstanbul.
• Schwarting, A. (2008). “Making a Home of Modernism”. The challenge of Change: Dealing with the Legacy of the Modern Movement, Sayfa: 412-414, Derleyen: D. van den Heuvel, M. Mesman, W. Quist, & B. Lemmens, Delft University Press: Amsterdam.
• Waldenfels, B. (2010). Fenomenolojiye Giriş. (Çev. M. Keskin), Avesta: İstanbul. İnternet Kaynakları Archinform.net. (t.y.) http://eng.archinform.net/projekte/3080.htm (Erişim Tarihi: 14.04.2013).
• Architekturtourismus.de (t.y.). http://www.architekturtourismus.de/fileadmin/pic/Architekturtourismus/architektouren/ Brosch uere/PDFs/de_ siedlung_toerten.pdf (Erişim Tarihi: 16.03.2013).
• Bauhaus Dessau Project (t.y.) Törten Estate and Anton House. http://dessaubauhaus.wordpress.com/project-sites/ (Erişim Tarihi: 17.03.2013).
• Bauhaus Dessau Stiftung. (t.y.) Haus Anton. http://www.bauhaus- dessau.de/index.php?aktuell&newsdeta il=20120217-248_haus-anton (Erişim Tarihi: 17.03.2013).
• Bauhaus Dessau Stiftung (t.y.) Die Bauhaussiedlung Dessau–Törten von Walter Gropius. http://www.bauhaus-dessau.de/ index.php?Die-Siedlung-DessauTorten-von-Walter-Gropius (Erişim Tarihi: 08.04.2013).
• Google Haritalar. (2014). ttps://maps.google.com/maps?q=dessau+t%C3%B6rten+siedlung&hl=tr&ie=UTF8&ll=51.80 551,12.247782&spn=0.005148,0.016512&sll=37.0625,- 95.677068&sspn=53.432436,135.263672&t=m&hq=dessau+t%C3%B6rten+siedlung&radiu s=15000&z=17 (Erişim Tarihi: 12.06.2014).
• Harvard Art Museums. (t.y.). http://www.harvardartmuseums.org/ (Erişim Tarihi: 01.02.2013).
• Häußermann, H. (t.y.) Das Reihenhaus. Vom reformmodell zum townhouse. Deutsche Reihenhaus:http://www.reihenha- us.de/fileadmin/user_upload/Presse/IdR_Essay_Haeusser mann.pdf (Erişim Tarihi: 15.04.2013).
• Köhler, M. (2011). Baunetzwoche’232 - Törten revisited: http://www.baunetz.de/meldungen/Meldungen-BAUNETZ- WOCHE_232_2143471.html (Erişim Tarihi: 16.03.2013).
• Schwarting, A. (2001). Die Architektur der Siedlung Dessau-Törten. baufachinformation.de: https://www.baufachinfor- mation.de/denkmalpflege/Die-Siedlung-Dessau- Törten/2001127125430, https://www.baufachinformation.de/denkmalp- flege/Die-Architektur- der-Siedlung-Dessau-T%C3%B6rten/2001127125431 (Erişim Tarihi: 17.03.2013)
• Stahr, J. (1987). lndustrielles oder handwerkliches Bauen. UB Weimar Publikationssystem: http://e-pub.uni-weimar.de/ opus4/frontdoor/deliver/index/docId/996/ (Erişim Tarihi: 04.04.2013).
• WAM (t.y). http://www.worldarchitecturemap.org/buildings/haus-anton-torten (Erişim Tarihi: 16.05.2013).
• www.wikiarquitectura.com