Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

MEVLEVÎ ÂYÎNİ GELENEĞİNDE HOCA HAFIZ MEHMED ZEKÂİ DEDE’NİN ÜÇ ÂYÎNİNİN (SÛZİDİL, SÛZNÂK, SABA ZEMZEME) MAKAM VE USÛL ANALİZİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2017, , 58 - 91, 01.06.2017
https://doi.org/10.20488/sanattasarim.562759

Öz





XIX. yy’da yaamıolan Hoca Hafız Mehmed Zekâi Dede, âyin formunda bestesi bulunan musikişinaslardan biridir. Bu çalımada Hoca Hafız Mehmed Zekâi Dede’nin bestelediği üç Mevlevi âyini makam ve usul yapıları açısından incelenmiş ve söz konusu âyin
ler
in dönemin özelliklerini nasıl yansıttıı açıklanmaya çalıılmıtır. Bu çalımada, XIX.
yy’dak
i makamsal anlayıdeerlendirilerek Sûznâk, Sûzidil, Saba Zemzeme makamlarının o dönemdeki kullanımları incelenmiştir. Âyinlerin makam ve usul yapılarının, o dönem âyinlerinde kabul gören makam ve usul yapıları ile uyumlu olup olmadıı üzerinde
durulmu
tur. Yaadıı dönem içerisinde deerlendirildiğinde, Zekai Dede’nin âyinlerinin
dönem
in müzikal anlayıına uygun olarak bestelendiği tespit edilmiştir. 





Kaynakça

  • Abdülbaki Nasır Dede, Tedkîk ü Tâhkîk (Çev: Yalçın Tura), Pan Yayıncılık, İstanbul: 2006. AK, Ahmet Şahin, Türk Mûsikîsi Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara: Basım Tarihi Yok.
  • Çevikoğlu, Timuçin, “Mevlevîhanelerin Faaliyette Olduğu Dönemde Bestelenmiş Mevlevî Ayînlerinin Usûl – Aruz Vezni İlişkisi Yönünden İncelenmesi” Doktora Tezi, Konya, 2010.
  • Hatipoğlu, Emrah, “Mevlevî Haneler Döneminde Bestelendiği Tespit Edilmiş 46 Ayînin Makam ve Geçki Açısından Tahlili.” Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2010.
  • Karataş, Özgür Sadık, “XIX. Yüzyılda Bestelenmiş Mevlevî Âyinlerinin Müzikal Analizi.” Doktora Tezi, Marmara Üniver- sitesi, 2007.
  • Kutluğ, Yakup Fikret, Türk Mûsikîsinde Makamlar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul: 2000. Özalp, Mehmed Nazmi, Türk Mûsikîsi Tarihi, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul: 2000. Özcan, Nuri, “Zekâi Dede” DİA, C.XL, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul: 2013.
  • Öztuna, Yılmaz, “Türk Mûsikîsi: Akademik Klâsik Türk San’at Mûsikîsi’nin Ansiklopedik Sözlüğü” Orient Yayınları, An- kara: 2006. II. CİLT.

Examination Of Mehmet Zekai Dede’s Three Ayins (Sûzidil, Sûznâk, Saba Zemzeme) With Regard To Analysis Of Maqam And Usul In The Mevlevi Ayini Tradition

Yıl 2017, , 58 - 91, 01.06.2017
https://doi.org/10.20488/sanattasarim.562759

Öz









Hoca Hafız Mehmed Zekâi Dede who lived in XIX. century is one of the musicians who
composed the form of ây
in. In this research, three of Mehmed Zekâi Dede’s compositions in
Mevlev
i Âyini form were analysed according to maqams and usuls. It also tries to explain
that how the “ây
ins” reflected the characteristics of the period. In this study, the usage of
the Sûznâk, Sûz
idil, Saba Zemzeme maqams were reviewed to evaluate the perception of
maqam
in the 19th century. It focuses on the convenience of the maqam and rhythmical
structure of the ây
ins with the generally accepted structure of his era. When considered in
h
is time, Zekai Dede’s âyins are composed properly according to the musical understan-
d
ing in his time. 





Kaynakça

  • Abdülbaki Nasır Dede, Tedkîk ü Tâhkîk (Çev: Yalçın Tura), Pan Yayıncılık, İstanbul: 2006. AK, Ahmet Şahin, Türk Mûsikîsi Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara: Basım Tarihi Yok.
  • Çevikoğlu, Timuçin, “Mevlevîhanelerin Faaliyette Olduğu Dönemde Bestelenmiş Mevlevî Ayînlerinin Usûl – Aruz Vezni İlişkisi Yönünden İncelenmesi” Doktora Tezi, Konya, 2010.
  • Hatipoğlu, Emrah, “Mevlevî Haneler Döneminde Bestelendiği Tespit Edilmiş 46 Ayînin Makam ve Geçki Açısından Tahlili.” Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2010.
  • Karataş, Özgür Sadık, “XIX. Yüzyılda Bestelenmiş Mevlevî Âyinlerinin Müzikal Analizi.” Doktora Tezi, Marmara Üniver- sitesi, 2007.
  • Kutluğ, Yakup Fikret, Türk Mûsikîsinde Makamlar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul: 2000. Özalp, Mehmed Nazmi, Türk Mûsikîsi Tarihi, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul: 2000. Özcan, Nuri, “Zekâi Dede” DİA, C.XL, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul: 2013.
  • Öztuna, Yılmaz, “Türk Mûsikîsi: Akademik Klâsik Türk San’at Mûsikîsi’nin Ansiklopedik Sözlüğü” Orient Yayınları, An- kara: 2006. II. CİLT.
Toplam 6 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Okyay Taşkın

Burcu Avcı Akbel

Yayımlanma Tarihi 1 Haziran 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017

Kaynak Göster

APA Taşkın O., & Avcı Akbel, B. (2017). MEVLEVÎ ÂYÎNİ GELENEĞİNDE HOCA HAFIZ MEHMED ZEKÂİ DEDE’NİN ÜÇ ÂYÎNİNİN (SÛZİDİL, SÛZNÂK, SABA ZEMZEME) MAKAM VE USÛL ANALİZİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ. Sanat Ve Tasarım Dergisi, 7(1), 58-91. https://doi.org/10.20488/sanattasarim.562759