Mağara Resminden Sanat Fuarına: Sanat ve Endüstrinin Yarattığı Kültürel Nesnelerin Metaya Dönüşümü

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 4, 79 - 94, 02.06.2013

Efe Türkel

Öz

Endüstriyel ürünlerin sanat eserleriymişçesine tanıtılıp pazarlandığı günümüzde sanat eserleri de hamilikler, müzayedeler, bienaller ve sanat fuarlarıyla kendi endüstrisini oluşturmuş ve tüm bu yapıtlar birer yatırım aracına veya siyasi propaganda, sınıfsal ayrımcılık ve gösteriş iradesi gibi sosyo-psikolojik etkenler üzerinden kültür nesnelerine dönüşerek metalaşmıştır. Sanat yapıtlarının küratörlerin, endüstriyel ürünlerin ise “trendsetter”ların yönlendirmeleri doğrultusunda üretilmesi, bu eserlere ait özerklik ve idealizm gibi konuları tekrar sorgulanır hale getirmiş, bir zamanlar seçkinlerin hegemonyasında ölümsüzlüğü arayan sanatın popülerleşerek kitlelerle buluşması veya ustalıklı bir zanaat eserinin endüstriyel mantıkla üretilip herkes tarafından daha kolay elde edilerek “kitch”e dönüşmesi, bu nesnelerin kimliklerinin ve niteliklerinin de tartışılmasına sebep olmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Sanat, tasarım, endüstri, kültürel nesne, meta

From Caves to Fairs: Commodification of the Cultural Objects Created by Art and Industry

Öz

Today, which has become the time of marketing and publicizing industrial products
as if they were artworks, artworks constituted their own industry via protectorates, auctions, biennials and art fairs, and all these works are turned into objects of investment or
are commodified by being turned into cultural objects by means of the socio-psychological factors such as political propaganda, class discrimination, vanity pleasure. Producing
artworks under the direction of curators and industrial products under the direction of
trendsetters brings into question the autonomy and idealism of these works. Popularizing
art, which once was seeking immortality under the hegemony of the elite, or turning a
masterful craft work into a “kitsch” by production guided by industrial logic caused the
identities and qualities of these works become a matter of doubt and discussion. 

Anahtar Kelimeler

Art, design, industry, cultural object, commodity.

Kaynakça

• -ARTUN, Ali (2011). Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi-Estetik Modernizmin Tasfiyesi, İletişim Yayınları 1653, 1.Baskı, İs- tanbul.
• -BARNARD, Malcolm (2010). Sanat, Tasarım ve Görsel Kültür, Çeviren: Güliz Korkmaz, Ütopya Yayınevi, 1.Basım, An- kara.
• -BAUtDRILLARD, Jean (2010). Tüketim Toplumu, Çevirenler: Hazal Deliceçaylı-Ferda Keskin, Ayrıntı Yayınları, 4.Ba- sım, İstanbul.
• -BERGER, John (1995). Görme Biçimleri, Çeviren: Yurdanur Salman, Metis Yayınları, 6.Basım, İstanbul.
• -BOURDIEU, Pier - DARBEL, Alain (2011). Sanat Sevdası-Avrupa Sanat Müzeleri ve Ziyaretçi Kitlesi, Çeviren: Sertaç
• Canbolat; 1.Basım, Metis Yayınları, İstanbul.
• -DEBORD, Guy (2010); Gösteri Toplumu, (Çevirenler: Ayşen Ekmekçi, Okşan Taşkent), Ayrıntı Yayınları; 3.Basım, İs- tanbul.
• -GOMBRICH, Ernst Hans Josef (2009). Sanatın Öyküsü, Çevirenler: Ömer Erduran-Erol Erduran, Remzi Kitabevi, 6.Ba- sım, İstanbul
• -KUSPIT, Donald (2010). Sanatın Sonu, Çeviren: Yasemin Tezgiden, Metis Yayınları; 3.Basım, İstanbul.
• -READ, Herbert (1973). Sanat ve Endüstri, Çeviren: Nigan Bayazıt, İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, İstanbul.
• -STALLABRASS, Julian (2010). Sanat A.Ş. - Çağdaş Sanat ve Bienaller, Çeviren: Esin Soğancılar, İletişim Yayınları/1413, 2.Baskı, İstanbul.
• -TURANİ, Adnan (1992). Dünya Sanat Tarihi, Remzi Kitabevi, 4.Basım, İstanbul.
• -ÜSTER, Celal (2006). Tasarımın Özü Sözü, Yayın Kurulu: Uğur Tanyeli, Akın Nalça, Bülent Erkmen; MAS Matbaacılık
• A.Ş., İstanbul.
• -WHITE, Michael (2001). Leonardo-İlk Bilgin, Çeviren: Ahmet Aybars Çağlayan, İnkılâp Kitabevi, 2.Baskı, Ankara.
• Online Dergi:
• - CULOTTA, Elizabeth (6 November 2009), “On The Origin Of Religion”, Science, Vol. 326, No.5954, p. 785, DOI: 10.1126/ science.326_784, (Erişim tarihi: 10 Mart 2012)
• Video-röportaj:
• - http://tr.euronews.com/2010/12/23/damien-hirst-sanat-paradan-korkmamali/ (Erişim tarihi: 20 Mayıs 2012)