SÜRDÜRÜLEBİLİR TASARIM YAKLAŞIMI AÇISINDAN BİYOPLASTİKLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 73 - 92, 09.07.2021

Esin Düzakın

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.970913

Öz

Sürdürülebilir tasarım yaklaşımına göre tasarım alanı her ne olursa olsun, önemli konulardan biri malzeme seçimidir. Yenilenebilir kaynakların korunması, üretimi esnasında fosil kaynaklı yakıtların kullanımı, insan ve doğadaki canlı metabolizmalarına etkileri, geri dönüşüm kapasitesi, atık hale geldiğinde bertarafı esnasında ortaya çıkan materyallerin nitelikleri, kısacası çevreye etkisi, malzeme seçimini önemli kılan kriterlerdir. Plastikler o denli yaygın olarak kullanılmaktadır ki yaşadığımız çağı “plastik çağı” olarak adlandırabiliriz. Buna paralel olarak da, plastikler çevre için büyüyen bir sorun olmaya devam etmektedir. Plastiklerin neden olduğu sorunlara çözüm olacağı öngörülerek, petrol kaynaklı plastiklere alternatif olarak geliştirilen biyoplastiklerin kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. “Çevre dostu” olarak tanıtılan biyoplastiklerin üretiminde kullanılan biyo-esaslı materyallerden bazıları gıda olarak da ekonomik değeri olan malzemelerdir. Dolayısıyla çevre etki değerlendirmesinde çok yönlü ve kapsamlı bir analiz gerekmektedir. Ekonomik maliyetinin yanısıra, gerek gıda güvenliğini tehdit etmesi, gerekse tarımsal üretimi sırasında kullanılan bir takım kimyasallar dengeleri değiştirebilecek faktörlerdir. Biyoplastiklerin bütünüyle petrol kaynaklı plastiklerin yerine geçip geçemeyeceği tartışılan bir konudur. Bu konuda yapılan araştırmalar petrol kaynaklı plastiklerle biyoplastikleri karşılaştırarak üstünlüklerini ortaya koysa da, gerçek hayatta çevreye etkisinin umulduğu kadar olumlu olamadığı görülmektedir. Biyoplastiklerin çevreye olan etkilerinin olumlu yönleri yanısıra olumsuz etkilerinin de tartışıldığı literatür taraması ile biyoplastiklerin sürdürülebilir tasarım yaklaşımı kapsamında daha nesnel bir gözle değerlendirilmesine katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Biyoplastikler, Biyoçözünür Plastikler, Sürdürülebilir Tasarım, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi

INVESTIGATION OF BIOPLASTICS IN TERMS OF SUSTAINABLE DESIGN APPROACH

Öz

The choice of material is one of the most important issues in terms of sustainable design approach regardless of the field of design. The protection of renewable resources, fossil-based fuel usage during production, their effects on humans and other organisms in nature, recycling capacity, the chemicals that emerge during waste disposal, in short, the environmental impact is out most importance in selection of materials. Plastics are used so widely that we can call the age we live in as the “plastic age” however plastics continue to be a growing problem for the environment. The use of bioplastics developed as an alternative to their petroleum-based counterparts has become widespread, with the expectation of solving problems caused by conventional plastics. The raw materials used to produce some bioplastics are also sources of food for human consumption. Therefore, a comprehensive study is much needed in terms of life cycle assessment. In addition to economic costs, both threats to food safety and some nature of chemicals used in agricultural production are factors that can change the balance. Whether bioplastics are completely environmentally friendly alternatives to petroleum-based plastics is a debatable issue. Although research reveal certain advantages to using bioplastics, in real life so far the effect on the environment has not proved to be as positive as expected. A literature review analyzing both the possitive and the negative aspects of the bioplastics is conducted so that a more objective perspective can be achieved in accordance with sustainable design principles.

Anahtar Kelimeler

Bioplastics, Biodegradable Plastics, Sustainable Design, Life cycle Assessment

Kaynakça

• • Aslan, R. (2018). Mikroplastikler: Hayatı Kuşatan Yeni Tehlike . Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı , s.63.
• • Bezirhan Arıkan, E., & Bilgen, H. (2019). Investigation of Biodegradation of Strach Based Bioplastic Spoon Wastes. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, s.294-300.
• • Denizli, A., & Yavuz, H. (2017). MİKROPLASTİKLER VE DÜNYAMIZ. TÜBA Gunce Dergisi, s.64-66.
• • Gironi, F., & Piemonte, V. (2011). Bioplastics and Petroleum-based Plastics: Strengths and Weaknesses. Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects, s.1949-1959.
• • Hamamcı, B., Çiftçi, M., & Aktaş, T. (2018). Yeşil Kompozitlerde Biyopolimerlerin Kullanımının Önemi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, s.12-24.
• • Hazer, B. (2012,Jun 25). Biyobozunur Plastik Ambalaj Malzemeleri. Sağlık Çevre Kültürü-Sayı 6, s.50-55.
• • Kaplan, D., Mayer, J., Ball, D., McCassie, J., & Allen, A. a. (1993). Fundementals of Biodegradable Polymers. C. Ching içinde, Biodegradable Polymers and Packaging, s.1-42. Basel: Technomic Publishing Company, Inc.
• • Karana, E. (2012, july 31). Characterization of ‘natural’ and ‘high-quality’ materials to improve perception of. Journal of Cleaner Production, s.316-325.
• • Köksal, Ö., Aydın Er, B., Ardalı, Y., & Sağlam, M. (2019). Biyoplastiklerin Biyodegradasyonu. Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, s.151-167.
• • Purde, Ö. (2007). ENDÜSTRİ ÜRÜNLERİ TASARIMINDA KULLANILAN ÇEVRE DOSTU PLASTİK MALZEMELER VE PLASTİĞİN GERİ KAZANIMI. istanbul, Marmara Üniversitesi G.S.Enstitüsü: yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• • Rognoli, V. (June, 2011 ). The aesthetic of interaction with materials for design: the bioplastics’ identity. Proceedings of the 2011 Conference on Designing Pleasurable Products and Interfaces, s. 1–8. Milano Italy : Association for Computing MachineryNew YorkNYUnited States.
• • Sijtsemaa, S. J., Onwezena, M. C., Reindersa, M. J., & Dagevosa, H. (2016). Consumer perception of bio-based products—An exploratory study in 5 European countries. NJAS-Wageningen Journal of Life Sciences 77, s.61-69.
• • Yurtsever, M.(2018). küresel plastik kirliliği, nano mikroplastik tehlikesi. çevre bilim ve teknoloji s.171-197