İKONOGRAFİK VE İKONOLOJİK SANAT ELEŞTİRİSİ YÖNTEMİNE GÖRE SALVADOR DALİ’NİN “SON AKŞAM YEMEĞİ AYİNİ” ADLI ESERİNİN ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 322 - 333, 27.12.2021

Caner Turan

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1048651

Cited By: 1

Öz

İncil’de İsa’ya dair anlatılan hikâyeler Batı Sanatı’nda bir hayli önem arz etmektedir. Sanatçıların birçoğu bu hikâyeleri tuvallerine yansıtmışlardır. İsa’nın havarileriyle birlikte yediği son akşam yemeği tarih boyunca birçok ressam tarafından malzeme olarak kullanılmıştır. Giotto di Bondone, Bouts, Poussin ve Leonardo Da Vinci bu ressamlardan bazılarıdır. Romalı askerlerce tutuklanmasından bir gün önceki bu akşam yemeğinde İsa havarilerinden biri tarafından ihanete uğrayacağını açıklamıştır. Bu noktada bir hayli dramatik tarihsel bir olay niteliği taşımaktadır. Dali ise bu anlatıyı dramatik tarihsel bir yemek şemasından ziyade liturjik bir yemek şeması olarak yorumlamış, son akşam yemeğinin huzurla devam eden komünyon aşamasını vurgulamıştır. Bu çalışmada Erwin Panofsky’nin “İkonografik ve İkonolojik Sanat Eleştirisi” yöntemi göz önüne alınarak 20. yüzyılın en etkili ressamlarından Salvador Dali’nin “Son Akşam Yemeği Ayini” adlı eseri analiz edilmiştir. Eser analiz edilirken doğal anlam, uzlaşmalı anlam ve içsel anlam alt başlıkları kullanılmıştır. Yapılan literatür taramasında daha önce Salvador Dali’nin özellikle Katolik inancını yoğun bir şekilde yaşadığı dönemde yaptığı bu dini konulu resimle ilgili bir takım yorumlamaların yapıldığı görülmüş, ancak Panofsky’nin ikonografik ve ikonolojik sanat eleştirisi yöntemiyle kapsamlı ve bütünlüklü bir analizinin yapılmadığı fark edilmiştir. Bu hususta işbu akademik çalışmanın literatüre katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Salvador Dali, Panofsky, Resim, İkonografi, İkonoloji

ANALYSIS OF SALVADOR DALI’S “THE SACRAMENT OF THE LAST SUPPER” ACCORDING TO THE METHOD OF ICONOGRAPHIC AND ICONOLOGICAL ART CRITICISM

Öz

Stories about Jesus in the Bible are very important in Western Art. Many artists have reflected these stories on their canvases. Jesus’s last supper with his apostles has been used as material by many painters throughout history. Giotto di Bondone, Bouts, Poussin, and Leonardo Da Vinci are some of these painters. At this dinner, the day before his arrest by Roman soldiers, Jesus declared that one of the apostles would betray him. At this point, it is a rather dramatic historical event. Dali, on the other hand, interpreted this narrative as a liturgical meal scheme rather than a dramatic historical one, emphasizing the peaceful communion phase of the last dinner. In this study, based on Erwin Panofsky’s “Iconographic and Iconological Art Criticism” method, the work of “The Sacrament of the Last Supper” by Salvador Dali, one of the most influential painters of the 20th century, was analyzed. While analyzing the work, the subtitles of natural subject matter, conventional subject matter and intrinsic meaning were used. In the literature review, it was seen that some interpretations were made about this religious-themed painting that Salvador Dali made during his period of intense Catholic belief, but it was noticed that there is no any comprehensive analysis by using Panofsky’s iconographic and iconological art criticism method. It is thought that this academic study will contribute to the literature in this respect.

Anahtar Kelimeler

Salvador Dali, Panofsky, Painting, Iconography, Iconology

Kaynakça

• • Acara, M. (1998). Bizans Ortodoks Kilisesinde Liturji ve Liturjik Eserler. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 15 (1), 183-201.
• • Akyürek, E. (1995). Erwin Panofsky ve “İkonografi ve İkonoloji Üzerine”. İstanbul: Alfa Yayınları.
• • Boztaş, E. ve Düz, N. (2014). İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemine Göre Tintoretto’nun “İsa’nın Vaftizi” Adlı Eserinin Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (29), 319-329.
• • Cömert, B. (2010). Mitoloji ve İkonografi. Ankara: De Ki Basım Yayım.
• • Dağlıoğlu, A. ve İnce, M. (2018). İkonografi ve İkonoloji Eleştiri Yöntemine Göre Salvador Dali’nin “Çarmıhtaki Aziz Juan İsa’sı” Adlı Eserinin Analizi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (26), 945-965.
• • Erol, C. Ç. (2019). İkonografi ve İkonoloji Yöntemine Göre Gülsün Karamustafa’nın “Örtülü Medeniyet” ve “Kapıcı Dairesi” Adlı Eserlerinin Analizi. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 5 (18), 234-239.
• • Gülbudak, Ö. (2017). İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemine Göre “Dinteville Alegorisi” Adlı Eserinin Analizi. Uluslararası Amisos Dergisi, 2 (2), 30-48.
• • Panofsky, E. (2012). İkonoloji Araştırmaları: Rönesans Sanatında İnsancıl Temalar. çev. Orhan Düz. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• • Turani, A. (1999). Dünya Sanat Tarihi. Istanbul: Remzi Kitabevi.
• • Tükel, U. ve Yüzgüller-Arsal, S. (2018). Sözden İmgeye Batı Sanatında İkonografi. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• • Wölfflin, H. (2000). Sanat Tarihinin Temel Kavramları. Istanbul: Remzi Kitabevi.