HİÇLİK VE BOŞLUK KAVRAMLARINA İLİŞKİN ÇAĞDAŞ SANAT ÖRNEKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 384 - 399, 27.12.2021

Ebru Dede

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1048710

Cited By: 1

Öz

Bazı çağdaş sanatçılar, izleyiciyi haberdar ederek, hiçliği sergileyerek veya canlandırarak kendilerini ifade etmişlerdir. Bu makalede, bu tip ifadelerin bir kısmı Batı ve Doğu felsefesi, sanatın tanımı ve sanatta yaratıcılık açılarından anlamları irdelenerek örneklendirilmiştir. Nietzsche’nin bakış açısına göre üretken sanatçı, üretmemeyi seçen sanatçıdan daha yetenekli ve üstün değildir. Çünkü sanatçının üretmemeyi tercih etmesinin altında yatan ahlaki ya da düşünsel bir neden, üretme isteğine galip gelecek kadar güçlü olabilir. Bu sanatçılar, sunumlarını herhangi bir biçimde veya ses düzeniyle sınırlamayarak sanatı tanımından, anlamından ve nesnelliğinden kurtarmışlardır. Bu noktada boşluk, doluluğun varlığından daha fazla vurgulanarak izleyiciye sunulmakta, var olmayan da var olan kadar estetik açıdan algılanabilmektedir. Dolayısıyla görüntünün anlamı nesnel olarak varlığından daha önemli hale gelebilmekte, sanat eseri nesnel olarak var olmasa bile, zihindeki anlamı varlığını sürdürmektedir. Böylece izleyiciler hiçlik veya boşlukla yüzleşerek kendi özlerine doğru zihinsel bir yolculuğa çıkmak durumuyla da karşı karşıya bırakılmaktadır. Sanatta boşluk, herhangi bir sanat eserinin yokluğundan daha fazlası olan, üzerinde düşünülmesi ve tartışılması gereken bir kavramdır. Buna ilave olarak, sanatta hiçliğin sunumundan sonra ne olacağı başka bir tartışma konusudur.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Sanat, Hiçlik, Boşluk.

EXAMPLES OF CONTEMPORARY ART ON THE CONCEPTS OF NOTHINGNESS AND SPACE

Öz

Some of the contemporary artists have expressed themselves by exhibiting or performing nothingness, notifying the audience. In this article, some of these kind of expressions have been exemplified by examining their meanings on the aspects of Western and Eastern philosophy, definition and creativity of art. From Nietzsche’s point of view, the productive artist is not more capable or superior than the artist who chooses not to produce. Because a moral or intellectual reason underlying the artist’s preference not to produce may be strong enough to overcome the desire to produce. These artists have made art liberated from its definition, meaning and objectivity by not restricting their presentation with any form or sound system. At this point emptiness have been presenting to the audience by emphasizing more than an absence of fullness, non-existent can be perceived aesthetically as well as existing. Therefore the meaning of the image can become more important than the existence of the object, even the work of art is not exist objectively, its meaning in the mind exists. Thus, the audience is faced with the situation of going on a mental journey towards their essence by confronting nothingness or emptiness. Void in art is a concept that is more than the absence of any artwork and needs to be considered and discussed. In addition, what happens after the presentation of nothingness in art is an another matter of discussion.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Art, Nothingness, Space

Kaynakça

• • Anlı, Ömer F. (2007). Parmenides Düşüncesi Bağlamında Heidegger’in ‘Noein’ Kavramı Yorumunun İncelenmesi. Kaygı: Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (9), 85-97. https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php (Erişim Tarihi: 02.12.2020).
• • Antmen, A. (2008). Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• • Arığ, T. (2019). Heykelde Boşluk Kavramının Değişen Anlamı. Sanat Yazıları, (40), 39-55.
• • Atakan, N. (2008). Sanatta Alternatif Arayışlar. (Çev: Zeynep Rona). İzmir: Karakalem Kitabevi.
• • Barrett, T. (2019). Neden Bu Sanat? Çağdaş Sanatta Estetik ve Eleştiri. (Çev: E. Ermert). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• • Bozkurt, N (2004). Sanat ve Estetik Kuramları. (4). Bursa: Asa Kitabevi.
• • Cage, J. (1973). Silence. Lectures and Writings by John Cage. (2). Hanover: Wesleyan University Press.
• • Cheng, F. (2006). Boşluk ve Doluluk Çin Resim Sanatının Anlatım Biçimi. (Çev: K. Özsezgin). Ankara: İmge Kitabevi.
• • Çelebi, E. (2016). Heidegger ve Sartre’ın Hiçlik Çözümlemeleri Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 39-50.
• • Çevikbaş, S. (2010). Nietzche ve Nihilizm Kalkanına Yaşamın Yadsınmasını Kazımış Olan Bir Felsefe. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 25-40.
• • Çüçen, A. K. (Ed.). (2018). Varoluş Filozofları. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• • Dictionnaire de l’art moderne et contemporaine (1993), Paris: Hazan’dan aktaran: J.Y. Jouannais. (2019). Yapıtsız Sanatçılar. Yapmamayı Yeğlerim. (Çev: E. Sezgin). İstanbul: Corpus Yayınları, s.79.
• • Erinç, S.M. (1998). Sanat Psikolojisine Giriş. Ankara: Ayraç Yayınevi.
• • Foster, H. (1985). Recordings: Art, Spectacle, Cultural Politics. Washington: Bay Press,’ten aktaran: T. Barrett. (2019). Neden Bu Sanat? Çağdaş Sanatta Estetik ve Eleştiri. (Çev: E. Ermert). İstanbul: Hayalperest Yayınevi, s.310.
• • Jaffe, A. (2018). Görsel Sanatlarda Sembolizm. Carl G. Jung (Ed.), İnsan ve Sembolleri içinde (238-254). (3.) (Çev: H. Mukaddes İlgün). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• • Jouannais, J. Y. (2019). Yapıtsız Sanatçılar. Yapmamayı Yeğlerim. (Çev: E. Sezgin). İstanbul: Corpus Yayınları.
• • Lucie-Smith, E. (2004). 20. Yüzyılda Görsel Sanatlar. (Çev: E. Kılıç, B. Kovulmaz ve O. Akınhay). İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Dizisi.
• • Luncheonette, W. (1991). Fine Art. New York: Emily Harvey Gallery Yayınları’ndan aktaran: J.Y. Jouannais. (2019). Yapıtsız Sanatçılar. Yapmamayı Yeğlerim. (Çev: E. Sezgin). İstanbul: Corpus Yayınları, s.135.
• • Sartre, J.P. (2013). Varlık ve Hiçlik Fenomenolojik Ontoloji Denemesi. (5). (Çev: T. Ilgaz ve G. Çankaya Eksen). İstanbul: İthaki Yayınları.
• • Sawyer, R.K. (2012). Explaining Creativity The Science of Human Innovation. (2.) New York: Oxford University Press.
• • Smith, T. (2009). What Is Contemporary Art? Chicago: The University of Chicago Press.
• • Smullyan, R.M. (2000). Tao Sessizdir. (2). (Çev: C. Şen). İstanbul: Dharma Yayınları.
• • Şahiner, R. (2008). Sanatta Postmodern Kırılmalar ya da Modernin Yapıbozumu. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• • Şahiner, R. (2015). Çağdaş Sanatta Temsiliyet Krizi Çağdaş Kuramlar ve Güncel Tartışmalar. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• • Şan, E. (2019). Sartre ve Giacometti: Varoluşçu Sanat Üzerine Düşünceler. Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi, (12), 182-212.
• • Türkan, M. (2020). Platon’da Formlar Arası İlişkiler Bağlamında Olumsuz Önermeler ve Hiçlik Problemi. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, (I), 219-244. http://www.beytulhikme.org/Makaleler/1913164470_14_Turkan_(219-244). pdf (Erişim Tarihi: 04.12.2020).
• • Uz, N. (2017). Mavi Dünya: Yves Klein’ın Resim ve Heykelleri. The Journal of Social Sciences (SOBIAD Sosyal Bilimler Dergisi), 4(12), 81-93. https://www.researchgate.net/publication/319346884_MAVI_DUNYA_Yves_Klein%27in_Resim_ve_ Heykelleri (Erişim Tarihi: 04.12.2020).
• • Weber, J.P. (1993). Sanat Psikolojisi. (Çev: İlhan Cem Erseven). Ankara: Karşı Yayınlar.
• • Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• • .............. (1967). Ingénieur du temps perdu: entretiens avec Marcel Duchamp. Paris: Pierre Cabanne’den aktaran: J.Y. Jouannais. (2019). Yapıtsız Sanatçılar. Yapmamayı Yeğlerim. (Çev: E. Sezgin). İstanbul: Corpus Yayınları, 130.
• • ............. (1970). Conceptual Art and Conceptual Aspect Sergi Kataloğu. The New York Cultural Center’den aktaran: J.Y. Jouannais. (2019). Yapıtsız Sanatçılar. Yapmamayı Yeğlerim. (Çev: E. Sezgin). İstanbul: Corpus Yayınları, s.167-168.
• • ............. (1996). avant-gardes et fin de siècle. Art Press, hors-série, (17), 69-96’dan aktaran: J.Y. Jouannais. (2019). Yapıtsız Sanatçılar. Yapmamayı Yeğlerim. (Çev: E. Sezgin). İstanbul: Corpus Yayınları, 66.
• • .............. (1996). Neden kitaplarımın bazılarını yazdım. Art Press, (210)’dan aktaran: J.Y. Jouannais. (2019). Yapıtsız Sanatçılar. Yapmamayı Yeğlerim. (Çev: E. Sezgin). İstanbul: Corpus Yayınları, 69.