WANGECHİ MUTU’NUN KATMANLI DÜNYASI: ÇAĞDAŞ BASKIRESİMDE KİMLİK VE TOPLUMSAL ELEŞTİRİ

Yıl 2025, Sayı: 15- Özel sayı, 433 - 459, 20.10.2025

Emre İnan , Selvihan Kılıç Ateş

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1804351

Öz

Bu çalışma, Wangechi Mutu’nun çağdaş baskıresim sanatına katkılarını, sanatçının malzeme
ve teknik kullanımı bağlamında incelemektedir. Araştırmada, Mutu’nun eserlerinde
kullandığı kolaj, montaj ve çok katmanlı yüzey manipülasyonları üzerinden kimlik,
toplumsal eleştiri ve postkolonyal söylem ekseninde çağdaş baskıresim estetiğiyle kurduğu
ilişkiler ele alınmıştır. Sanatçının litografi, kolografi, aquatint, monoprint ve kolaj gibi
farklı baskı tekniklerini bir araya getirerek geliştirdiği görsel anlatım dili, baskıresmin estetik
ve kavramsal sınırlarını dönüştüren özgün bir ifade biçimi olarak analiz edilmiştir.
Araştırma, sanat eserini merkeze alan sanat kuramı temelli yöntemlerle yapılandırılmıştır.
Bu kapsamda, biçimsel analiz, ikonografik çözümleme ve tematik içerik çözümlemesi gibi
sanat tarihine özgü çözümleme teknikleri kullanılarak, Mutu’nun baskıresimleri yüzey,
malzeme ve teknik çeşitliliği açısından sistematik bir çerçevede değerlendirilmiştir. Çalışma
kapsamında, sanatçının eserlerinde sıklıkla yer verdiği popüler kültür öğeleri, tıbbi
illüstrasyonlar ve geri dönüştürülmüş malzemeler gibi görsel unsurların, kimlik inşası ve
toplumsal eleştiri bağlamındaki işlevleri çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular, Mutu’nun
baskıresimlerinde katmanlı anlatım dili, hibrit malzeme kullanımı ve feminist/postkolonyal
söylemleri bir araya getirerek çağdaş sanat estetiğine özgün bir katkı sunduğunu ortaya
koymaktadır. Araştırma, sanatçının baskıresim pratiğinin, teknik ve kavramsal düzeyde
sunduğu dönüşüm potansiyelini vurgulamakta; özellikle kimlik politikaları, kültürel temsil
ve eleştirel görselleştirme açısından baskıresmin ifade olanaklarını genişlettiğini ortaya
koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Melez , Çağdaş Sanat , Kolaj , Toplumsal Eleştiri , Postkolonyal Söylem

WANGECHI MUTU’S LAYERED WORLD: IDENTITY AND SOCIAL CRITIQUE IN CONTEMPORARY PRINTMAKING

Öz

This study examines Wangechi Mutu’s contributions to contemporary printmaking, focusing
on her use of materials and techniques. The research explores how Mutu engages with
themes of identity, social criticism, and postcolonial discourse through collage, montage,
and multi-layered surface manipulations in her artworks. Her visual language shaped by
the integration of various printmaking techniques such as lithography, collagraphy, aquatint,
monoprint, and collage is analyzed as a unique form of expression that redefines the
aesthetic and conceptual boundaries of printmaking. The study is structured using art theory-
based methodologies that position the artwork at the center of inquiry. Formal analysis,
iconographic interpretation, and thematic content analysis -methods specific to art history
-are employed to evaluate Mutu’s prints within a systematic framework in terms of surface,
material, and technical diversity. The visual elements frequently featured in her works, such
as popular culture references, medical illustrations, and recycled materials, are examined
in the context of identity construction and social critique. The findings reveal that Mutu’s
layered narrative style, hybrid material use, and incorporation of feminist and postcolonial
discourses offer an original contribution to contemporary art aesthetics. This research highlights
the transformative potential of her printmaking practice, particularly in expanding
the expressive possibilities of printmaking in relation to identity politics, cultural representation,
and critical visualization.

Anahtar Kelimeler

Hybrid , Contemporary Art , Collage , Social Criticism , Postcolonial Discourse

Kaynakça

• Appadurai, A. (1996). Modernity at large: Cultural dimensions of globalization. University of Minnesota Press.
• Arnheim, R. (2002). Sanat ve görsel algı: Psikoloji açısından bir yorum. Metis Yayınları.
• Artist Closeup. (2023, March 15). Wangechi Mutu: Reimagining Narratives through Art. 18.06.2024 tarihinde, https://www.artistcloseup.com/blog/wangechi-mutu-reimagining-narratives-through-art adresinden erişilmiştir.
• Attewell, Artspace Editors. (2023, January 18). Wangechi Mutu – ‘Working with prints is a kind of archaeography. It’s my way to conjure something from the past that can tell me something’.
• Artspace. 19.02.2024 tarihinde, https://www.artspace.com/magazine/interviews_features/living_with_art/wangechi-mutu-working-with-prints-is-a-kind-of-archaeography-its-my-way-to-conjure-something-57238Attewell adresinden erişilmiştir.
• Barnet, S. (2015). A short guide to writing about art (11th ed.). Pearson.
• D’Alleva, A. (2012). Methods and theories of art history (2nd ed.). Laurence King Publishing.
• Face Prints. (t.y.). New Dimensions Beyond the Boundaries of Printmaking, Wangechi Mutu. 09.03.2024 tarihinde https://paceprints.com/2020/new-dimensions-beyond-boundaries-printmaking?utm_source=chatgpt.com# adresinden erişilmiştir.
• Hall, S. (1996). Cultural identity and diaspora. In P. Williams & L. Chrisman (Eds.), Colonial discourse and postcolonial theory (pp. 392-401). Routledge.
• Histology of the Different Classes of Uterine Tumors, (t.y.). National Galleries Scotland. 19.02.2024 tarihinde, https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/features/wangechi-mutu-histology-different-classes-uterine-tumors adresinden erişilmiştir.
• Kılıç Ateş, S. (2015). Baskıresim’de Çağdaş Uygulamalar Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi 2. Uluslararası Sanat Sempozyumu, ISBN:9786059351072, Ankara.
• Kılıç, G. A. (2022). Afrika Kökenli Amerikalı Sanatçıların Baskıresimlerinde Etnik Köken. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 8(1), 11-21. https://doi.org/10.22252/ijca.1013606Krauss, R. (1981). The originality of the avant-garde and other modernist myths. MIT Press.
• Mutu, W. (2019). The new ones, will free us. New York: The Metropolitan Museum of Art.
• O’Doherty, B. (1999). Inside the white cube: The ideology of the gallery space. University of California Press.
• Ocula. (2019). Wangechi Mutu’s Art For Sale, Exhibitions & Biography. 04.12.2024 tarihinde, https://ocula.com/artists/wangechi-mutu/ adresinden erişilmiştir.
• Orley, H. H. (2021). The Feminist Challenge of Wangechi Mutu. Among Others: Blackness at Moma, Magazine, Moma. 01.09.2024 tarihinde https://www.moma.org/magazine/articles/506 adresinden erişilmiştir.
• Lefebvre, H. (1991). The production of space. Oxford: Blackwell.
• Magazine, Moma. 01.09.2024 tarihinde https://www.moma.org/magazine/articles/506 adresinden erişilmiştir.
• Pace Prints. (2021). Wangechi Mutu. 04.09.2024 tarihinde, https://paceprints.com/wangechi-mutu adresinden erişilmiştir.
• Panofsky, E. (1991). Studies in iconology: Humanistic themes in the art of the Renaissance. Harper & Row.
• Rose, G. (2016). Visual methodologies: An introduction to researching with visual materials (4th ed.). SAGE Publications.
• Said, E. W. (1978). Orientalism. Pantheon Books.
• Second Born. (t.y.). Wangechi Mutu, Pace Prints. 12.10.2024 tarihinde https://paceprints.com/wangechi-mutu adresinden erişilmiştir.
• The Feminist Challenge of Wangechi Mutu, (2021). Heidi Hirschl Orley, A collage portrait of a visionary African fighter and mother mixes sensuality and violence. MoMa. 17.10.2024 tarihinde https://www.moma.org/magazine/articles/506 adresinden erişilmiştir.
• The original nine daughters, (t.y.). Wangechi Mutu, Pace Prints. 12.11.2024 tarihi https://paceprints.com/wangechi-mutu#&gid=2&pid=5nde adresinden erişilmiştir.
• Untitled from Eve, (t.y.). Wangechi Mutu, Moma. 02.12.2024 tarihinde, https://www.moma.org/collection/works/107908?artist_id=28097&page=1&sov_refer er=artist adresinden erişilmiştir.
• Zolima C. (2021). The Organic Sculptures of Kenyan Artist Wangechi Mutu. 10.12.2024 tarihinde https://zolimacitymag.com/events/the-organic-sculptures-of-kenyan- artist-wangechi-mutu/ adresinden erişilmiştir.
• Wangechi Mutu Eye Spy, (2023). Phillips, 20th Century & Contemporary Art Day Sale, Afternoon Session. 12.12.2024 tarihinde https://www.phillips.com/detail/wangechi-mutu/NY010523/469 adresinden erişilmiştir