Türk Seramik Sanatında İnsan Figürü Kullanımının Gelişim Süreci

Yıl 2008, Cilt: 1 Sayı: 1, 48 - 63, 01.06.2008

Deniz Onur Erman

Öz

Anadolu'da binlerce yýla yayýlan bir geleneðe sahip olan figüratif anlatým, gerekpiþmiþ toprak kaplar üzerindeki iki boyutlu bezemeler, gerekse insan ve hayvanmerkezli üç boyutlu heykelcikler þeklinde ele alýnan figürlerle, zaman içindebüyük bir olgunluða ulaþmýþtýr. Türk'lerin hakimiyeti sonrasýnda, özellikle Ýslamdininin insan figürünün kullanýmýna getirdiði kýsýtlamalarýn da bir sonucu olarak,çiçek, bitki ve bezemelerden oluþan süslemeci bir yaklaþým aðýrlýk kazanmýþtýr.Selçuklu ve Osmanlý döneminde geleneksel Türk seramik sanatýnýn görkemliörnekleri ortaya konulmuþsa da, figüratif anlatým varlýk gösterememiþtir.Cumhuriyet döneminde, gerek sanayileþme, gerekse batýlýlaþma açýsýndan büyükaþama kaydedilmiþ, eðitimde batýya yöneliþ ve sanat eðitimi veren kurumlarýnaçýlmasý, yeni eðitim sistemlerinin benimsenmesi, baþarýlý öðrencilerin devletdesteðiyle Avrupa'ya eðitime gönderilmeleri, seramik fabrikalarýnýn bünyelerindesanat atölyelerinin kurulmasý ve son olarak da bireysel anlayýþta özel seramikatölyelerinin kurulmaya baþlanmasýyla ortaya çýkan çaðdaþlaþma süreci1950'lerden sonra, Çaðdaþ Türk Seramik Sanatý diye adlandýrýlabilecek birdönemin baþlangýcýný hazýrlayan öncüller olmuþtur. Bu makalede Türk seramiksanatýnda insan figürünün iki ve üç boyutlu olarak kullanýmýnýn tarih boyuncaçeþitli dönemlerde ne þekilde gerçekleþtiði incelenerek Anadolu'da figüratifseramiðin geliþimi özetlendikten sonra, bu yaklaþýmýn Çaðdaþ Türk SeramikSanatý'ndaki yeri incelenecek ve çeþitli sanatçýlarýn çalýþmalarýndan örneklerledesteklenecektir

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• ADALI, Fuat. "Seramikte Figüratif Heykel." Yayýnlanmýþ Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ýstanbul, 1990.
• AÐATEKÝN, Mustafa. "Cumhuriyet Sonrasý Çaðdaþ Türk Seramik Sanatýnýn Geliþimi Ve Anlatým Dili Yönünden Deðerlendirilmesi." Yayýnlanmýþ Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Eskiþehir, 1993.
• AKKAYA, Nurettin. "Figür Ýliþkileri Üzerine Denemeler." Yayýnlanmýþ Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Ankara 1997.