Çağdaş Sanatta Gökyüzü Suretlerinin Kozmik Yansımaları

Yıl 2019, Sayı: 23, 33 - 57, 19.06.2019

Naile Çevik Mehtap Bingöl

Öz

Doğa ve doğaya ait imgeler insanoğlunun varoluşundan günümüze kadar yaşanan süreçte her zaman ilgi

odağı olmuştur. Tarihsel süreç içerisinde antik dönemde bilinmezlik ve korku üzerine anlamlandırılan

doğaya dair imgeler gelişen teknolojik olanakların ve bilimin sayesinde mevcut gizemini korumanın

yanı sıra sanatçılar için de bir esin kaynağı niteliği de taşımaktadır. Antik dönemden günümüze kadar

olan süreçte doğa-sanat arasında oluşan karşılıklı etkileşimde 19. yüzyıl sonrası hız kazanan yeni

üretim biçimleri sanatçı, sanat nesnesi ve izleyicinin alışıldık tanımlarına ve sınırlarına/sınırlılıklarına

yeni söylemler getirmişlerdir. Yeryüzü, yeraltı ya da gökyüzüne ait olan imgeler, çağdaş sanatta sıklıkla

kullanılmaktadır. Gökyüzünün sunmakta olduğu sonsuz görüntü olanakları, sanatçılar için zengin

bir dil oluşturmaktadır. Bu çalışma kapsamında esin kaynağı olarak çalışmalarında gökyüzüne ait

kozmik yansımaları kullanan sanatçılar ve üretimleri Alexander Calder, Russel Corotty, Joan Miro,

Jean Arp, Günther Schneider-Siemssen, Trevor Paglen ve Mierle Laderman Ukeles, David Nash,

Georgia O’Keeffe gibi sanatçılar özelinde yeniden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğa ve Sanat, Çağdaş Sanat, Gökyüzü

Kaynakça

• Albayrak, A. K. (2015). Sanat Yapıtlarının Nasıl Anlamlandırıldığı ve İzleyiciyle İletişimine Dair Bir İnceleme, Erciyes Sanat, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı 4.
• Baliç, İ. ve WHW., (2009). 11. İstanbul Bienali, 12 Eylül- 8 Kasım 2009, Rehber, İnsan Neyle Yaşar, (Çeviren; Nazım Dikbaş, Sona Ertekin, G Yayın Grubu), İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı, İstanbul: Ofset Yapımevi.
• Bulat, M., Bulat, S. ve Barış, A. (2013). Alexander Calder’in Açık Yapıtları (1898- 1976), Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı: 31.
• Çevik, M. (2011). Sahne Tasarımcısı Günther Schneider-Siemssen, Sanat Dergisi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı 19.
• Çokbilen, L. D. (2011). Günümüz Sanatında Doğa-Sanat İlişkisi Üzerine Plastik Çözümlemeler, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fineberg, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat, Varlık Stratejileri, Editör; Arif Ziya Tunç, İstanbul: Karakalem Kitabevi Yayınları.
• Kartal, A. (2011). Anadolu Sahası Türk Folklorunda Gökyüzü Varlıklarının Oluşum Hikayeleri ve Bunlara Bağlı İnanmalar, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Lynton, N. (2004). Modern Sanatın Öyküsü. Üçüncü Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Marasalı, İ. (2009). Çöl Topoğrafyasının Seramik Uygulamalara Yansıması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanatta Yeterlik Eseri Çalışması Raporu.
• Omak, N. S. (2012). 1960 Sonrası Heykel Sanatı ve Yeni Gerçekçilik, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Silav, M. (2015). “Sürdürülebilir Müze Tasarımı Kaman-Kalehöyük Arkeoloji Müzesi”, 2. Uluslararası Sürdürülebilir Yapılar Sempozyumu, 28-30 Mayıs 2015, Gazi Üniversitesi, s.621-625.
• Tandırlı, E. (2012). Güncel Sanatta Sayısal Resimsellik. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2). Doi: 10.1501/sbeder_0000000050. s. 157-167.
• Taşpınar, Ş. E. Görsellerle Kurulan İlişki: Tarihsel Ve Eğitimsel Yaklaşım. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (39), 94-115.
• Taşpınar, Ş.E. (2016). The Effects of Art Education to Visual Literacy Skills. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 6(3), 335-342., Doi: 10.7456/10603100/005.
• Tomsuk, E. E. (2018). Sanatta Doğayla İşbirliği Eylemleri Bağlamında ‘Doğa Sanatı’, Ankara: Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sanatta Yeterlik Tezi.
• Türkdoğan, G. (2017). İnsan Doğa İlişkisi Bağlamında 1960 Sonrası Sanatta Doğaya Yönelimler, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Uysal, H. F. (2009). Çağdaş Sanat ve Ekosistem, İstanbul: Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Wilson, M. (2015). Çağdaş Sanat Nasıl Okunur, 21. Yüzyıl Sanatını Yaşamak, Çeviri; Firdevs Candil Erdoğan, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Görsel Kaynakları
• Görsel 1: Tandırlı, E. (2012). Güncel Sanatta Sayısal Resimsellik. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2). Doi: 10.1501/sbeder_0000000050. s. 157-167.
• Görsel 2: http://weatherspoon.uncg.edu/blog/tag/alexander-calder/ 28.02.2019’da alınmıştır.
• Görsel 3: http://calder.org/about/history-and-mission 28.02.2019’da alınmıştır.
• Görsel 4: http://www.russellcrotty.com/bio.html 28.02. 2019’da alınmıştır.
• Görsel 5: https://www.squarecylinder.com/2017/01/russell-crotty-and-lick-observatorysjica/ 28.02. 2019’da alınmıştır.
• Görsel 6: Çevik, M. (2011). Sahne Tasarımcısı Günther Schneider-Siemssen, Sanat Dergisi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı 19.
• Görsel 7: Çevik, M. (2011). Sahne Tasarımcısı Günther Schneider-Siemssen, Sanat Dergisi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı 19.
• Görsel 8: http://11b.iksv.org/sanatcilar.asp?sid=52 28.02. 2019’da alınmıştır.
• Görsel 9: http://11b.iksv.org/sanatcilar.asp?sid=52 28.02. 2019’da alınmıştır.
• Görsel 10: https://www2.cambridgema.gov/cac_5_4_2009/public_conservation_ MaterialChoice_ukeles.html 28.02. 2019’da alınmıştır.
• Görsel 11: http://web.mit.edu/nature/archive/student_projects/2006/sponte/11.308/ TurnSurround.html 28.02. 2019’da alınmıştır. Görsel 12: https://www2.cambridgema.gov/cac_5_4_2009/public_conservation_ MaterialChoice_ukeles.html 28.02. 2019’da alınmıştır.
• Görsel 13: http://www.artnet.com/artists/david-nash/2 13.04.2019’da alınmıştır.
• Görsel 14: https://www.thisiscolossal.com/2016/05/ash-dome-david-dash/ 13.04.2019’da alınmıştır.
• Görsel 15: http://imuacm.cartermuseum.org/#details=ecatalogue.84254 14.04.2019’da alınmıştır.
• Görsel 16: https://theartstack.com/artist/georgia-o-keeffe/light-coming-plains-ii 14.04.2019’da alınmıştır.
• Görsel 17: https://theartstack.com/artist/georgia-o-keeffe/sunrise-watercolour-1 14.04.2019’da alınmıştır.
• Görsel 18: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/490007 14.04.2019’da alınmıştır.
• Görsel 19: https://www.moma.org/collection/works/33050 14.04.2019’da alınmıştır.
• Görsel 20: Blessing, Jennifer. https://www.guggenheim.org/artwork/258 14.04.2019’da alınmıştır.
• Görsel 21: Kear, Jo. 2016, https://www.tate.org.uk/art/artworks/arp-constellationaccording-to-the-laws-of-chance-t00242 14.04.2019’da alınmıştır.
• İnternet Kaynakları
• Internet 1: http://11b.iksv.org/sanatcilar.asp?sid=52 28.02.2019’da alınmıştır.
• Internet 2: https://www2.cambridgema.gov/cac_5_4_2009/public_conservation_MaterialChoice_ukeles.html 29.02.2019’da alınmıştır.
• Internet 3: http://www.artnet.com/artists/david-nash/2 13.04.2019’da alınmıştır.
• Internet 4: https://www.thisiscolossal.com/2016/05/ash-dome-david-dash/ 13.04.2019’da alınmıştır.
• Internet 5: https://www.biography.com/artist/georgia-okeeffe 14.04.2019’da alınmıştır.
• Internet 6: https://www.theguardian.com/culture/2012/mar/11/10-best-skies-art-inpictures 14.04.2019’da alınmıştır.
• Internet 7: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/490007 14.04.2019’da alınmıştır.
• Internet 8: https://www.moma.org/collection/works/33050 14.04.2019’da alınmıştır.
• Internet 9: http://www.e-skop.com/skopbulten/dada-ve-surrealizmin-onculerinden-jeanarpin-gec-donem-eserleri/1751 14.04.2019’da alınmıştır.
• Internet 10: Blessing, Jennifer. https://www.guggenheim.org/artwork/258 14.04.2019’da alınmıştır.
• Internet 11: Kear, Jo. 2016, https://www.tate.org.uk/art/artworks/arp-constellationaccording-to-the-laws-of-chance-t00242 14.04.2019’da alınmıştır.