KUR’ÂN’DA HASET KAVRAMI

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 3, 849 - 872, 31.08.2018

Mehmet Emin Yurt

Öz

Özet

Yüce Allah’ın imtihan maksadıyla,
kullarına bahşetmiş olduğu nimet, ikram ve ihsanların yok olmasını arzulamak
şeklinde tezahür eden “haset” duygusu, tehlikeli ve son derece zararlı manevî
bir hastalıktır. Bu duygu, sadece kalpte beslendiği sürece, onu besleyen kişiyi
adeta harap eden ve onun sevaplarını yakıp tüketen bir ateş gibidir. Açığa
vurulup fiiliyata döküldüğünde ise, bireysel ve toplumsal ölçekte pek çok
münakaşa, çekişme ve çatışmanın besleyici ana faktörü olarak karşımıza
çıkmaktadır. Bu duygunun kaynağını ve sebeplerini bilmek, onu tedavi etmek
noktasında son derece önem arz etmektedir. Hasedin muhtemel zararlarının
bertaraf edilmesi, bireysel ve toplumsal ölçekte meydana gelen pek çok
problemin çözümüne de ciddi manada katkı sağlayacaktır. Bu maksatla haset
kavramı üzerinde çalışma yapmanın faydalı olacağını düşündük. Çalışmamızda öncelikle
haset kavramının lügat ve terim manalarını açıklayacak, daha sonra haset
kavramıyla ilişkili olarak değerlendirilen ve bazen de manaları hasetle
karıştırılabilen gıpta, temennî, gayret (kıskançlık) ve münâfese kavramları
üzerinde duracağız. Ayrıca hasedin kaynağı, sebepleri, mertebeleri, zararları
ve hasetçinin zararından korunma yolları gibi haset kavramıyla alakalı temel
konuları ele alıp inceleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Haset, Gıpta, Temenni, Münâfese, Gayret

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Abdulbâkî, Muhammed Fûâd, Mu‘cemu’l -Müfehres li-Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Dâru’l-Hadîs, Kâhire, 1364/1945.Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, Dâru İbn Hazm, Kâhire, 2008/1429.Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh, Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn, Beyrût, 1404/1984.Çağrıcı, Mustafa, Hased, DİA, TDVY, İstanbul, 1997.Çetin, Musa, Hadîsler Bağlamında Şiddet Olgusu, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt 17, sayı 2.Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed, İhyâu ‘Ulûmi’d-Dîn, Endonezya, tsz.İbn Hacer, el-Askalânî, Fethu’l-Bârî bi Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Dâru’l-Mârife, Beyrut, 1379. İbn Kayyım, Muhammed İbn Ebî Bekr İbn Eyyûb el-Cevziyye, Tefsîru’l-Mu‘avvizeteyn, Dâru’l-Hadîs, ysz., 1989.İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd, Sünen-u İbn Mâce, Dâru’l-Marife, Beyrût, 1998/1419.İsfehânî, er-Râğıb, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Mektebetu Mustafâ el-Bâzî, ysz., tsz.Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed, el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru ‘Âlemi’l-Kutub, Riyâd, 1423/2003.Müslim, Ebu’l-Huseyn b. Haccâc, Sahîhu’l-Müslim, Dâru İbn Hazm, Kâhire, 2008/1429.Nesâî, Ahmed b. Şu‘ayb b. Ali, Sünen-u Nesâî, Dâru’l-Marife, Beyrût, 2007/1408.Râzî, Ebû Abdillâh Ebu’l-Fadl Fahruddîn Muhammed b. Ömer, Mefâtîhu’l-Gayb, Dâru’l-Fikr, Beyrût, 1401/1981.Tehânevî, Muhammed Ali, Keşşâfu Istılahâti’l-Funûn ve’l-‘Ulûm, Mektebetu Lübnân, Beyrût, 1996.Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünen-u Tirmizî, Dâru’l-Marife, Beyrût, 2002/1423.Zebîdî, Muhammed Murtaza el-Hüseynî, Tâcu’l-Arûs, Matba‘atu Hukûmeti’l-Kuveyt, Kuveyt, 1375/1965.Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer, Esâsu’l-Belâğa, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût, 1419/1998.