ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN SEMBOL

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 4, 1306 - 1327, 30.12.2018

Hayreddin Kızıl

https://doi.org/10.26791/sarkiat.445411

Cited By: 1

Öz

Sembol, birçok bilim dalında çalışılmış
bir konu olmasına rağmen benzer konularla karıştırılabilmektedir. Kendisi gibi
soyut bir anlama işaret eden diğer kavramlardan farklı olan özelliklerini bilmek
sembolü daha iyi anlamaya katkı sağlayacaktır. Bu makalede dini sembollerin özellikleri
incelendi. Gerektiği yerde semboün “işaret”le benzer ve farklı olan yönleri
üzerinde duruldu. Sembolün kendisi dışında bir hakikati göstermesi “işaret”te
bulunurken, gösterdiği hakikatten etkilenmesi ve çok anlamlı olması sembolü
işaretten ayıran özellikler arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Sembol, özellik, işaret

SYMBOLS IN TERMS OF THEIR FEATURES

Öz

Although the symbol is a subject been studied in various disciplines,
it can be confused with similar topics. Knowing the features being different
from other concepts which indicate an abstract meaning like itself will
contribute to better understanding of the symbol. In this study, the
characteristics of the religious symbols have been examined. The similar and
different aspects between symbol and sign are focused whenever it is needed. While
the fact that the symbol does not show any truth other than itself is available
within “sign”, being influenced by the truth which it shows and being very
meaningful are some features distinguishing the symbol from the sign.

Anahtar Kelimeler

Religious symbol, feature, sign

Kaynakça

• Açıl, Berat, Klasik Türk Edebiyatında Alegori, Küre Yayınları, İstanbul 2013.Adam, Baki, “Din Hakkında Genel Bilgiler”, Dinler Tarihi El Kitabı, Editör Baki Adam, Grafiker Yayınları, Ankara 2015.Adıbelli, Ramazan, Mircea Eliade ve Din Mircea Eliade’nin Din Bilimi Çalışmalarının Etimolojik Açıdan Değerlendirilmesi, İz Yayıncılık, İstanbul 2011.Albayrak, Kadir, “Dinsel Bir Sembol Olarak Haçın Tarihi”, Dini Araştırmalar Dergisi, c.VII, sayı: 19, ss.105- 129.Atasagun, Galip, “Sembol ve Sembolizm”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 7, Konya 1997, ss.369-388.Ayverdi, İlhan, Kubbealtı Lugatı Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbelatı Neşriyat, c.III, İstanbul 2006.Bahadır, Abdulkerim, Jung ve Din, İz Yayıncılık, İstanbul 2010.Bilgin, Vejdi, İbadet Şekilsel, Sembolik ve Toplumsal, Emin Yayınları, Bursa 2011.el-Bîrûnî, Ebu Reyhân Muhammed b. Ahmed, Tahkîku Mâ Li’l-Hind –Bîrûnî’nin Gözüyle Hindistan-, Çev: Kıvameddin Burslan, Yayına Hazırlayan ve Notlandıran: Ali İhsan Yitik, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2015.Borella, Jean, Dinsel Simgeciliğin Bunalımı, çev: Lütfi Fevzi Topaloğlu, İnsan Yayınları, İstanbul 2016.Britannica Encyclopedia of World Religions, Singapore 2006.Bruhl, Lucien Lévy, İlkel Toplumlarda Mistik Deneyim ve Simgeler, Çev: Oğuz Adanır, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2006.Budak, Selçuk, Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2009.Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul 2000.Cohen, Anthony P., Topluluğun Simgesel Kuruluşu, Çev: Mehmet Küçük, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 1999.Condon, John C., Kelimelerin Büyülü Dünyası –Anlambilim ve İletişim-, Çev: Murat Çiftkaya, İnsan Yayınları, İstanbul 1995.Çağlar, Birsel, Türk Mitolojisinde Dört Unsur ve Simgeler Üzerine Bir İnceleme, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli 2008.Çınar, Aliye, Varoluşçu Teoloji Paul Tillich’te Din ve Sembol, İz Yayıncılık, İstanbul 2007.…………., “Din Dili: Dinî Sembol ve Ritüel”, Dindarlık Olgusu (Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri), Kurav Yayınları, Bursa 2016.Dağgeçen, Özlem, Siyasal Simgelerin Siyasal Kültür ve Toplum Üzerine Etkileri (Mersin Örneği) , Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta 2011.Demir, Ömer- Acar, Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü, Vadi Yayınları, Ankara 1997.Demirci, Kürşat, Dinler Tarihinin Meseleleri, İnsan Yayınları, İstanbul 1997.Demirel, Şener, “Sembol, Sembolik Dil Ve Bu Bağlamda Mesnevi’nin İlk 18 Beytindeki Sembolik Unsurlar”, Turkish Studies, c.VII, sayı: 3, Yaz 2012, ss. 915-947.Deniz, Dilşa, Dersim İnanç Sembolizmi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 2011.Dillistone, F. W., Christianity And Symbolism, Great Britain 1955.Durand, Gilbert, Sembolik İmgelem, çev: Ayşe Meral, İnsan Yayınları, İstanbul 1998.Eliade, Mircea, İmgeler Simgeler, Çev: M. Ali Kılıçbay, Gece Yayınları, Ankara 1992. ………………, Kutsal ve Din Dışı, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, Gece Kitapları, Ankara 1991.………………., Dinler Tarihi (İnançlar ve İbadetlerin Morfolojisi), çev: Mustafa Ünal, Serhat Kitabevi, Konya 2005.………………., “Dinlerdeki Sembollerin Araştırılması Konusunda Metodolojik Düşünceler”, Dinler Tarihinde Metodoloji Denemeleri, Editörler: Mircea Eliade ve Joseph M. Kitagawa, Çev: Mehmet Aydın, Mehmet Şahin Mehmet Soyhun, Konya 2003.Emiroğlu, Kudret- Aydın, Suavi, Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2009.Eriksen, Thomas Hylland, Küçük Yerler Derin Mevzular Sosyal ve Kültürel Antropolojiye Giriş, Çev: Fahriye Adsay, Avesta Yayınları, İstanbul 2009.Fromm, Erich, Rüyalar Masallar Mitoslar (Sembol Dilinin Çözümlenmesi), Çev: Aydın Arıtan, Kaan H. Ökten, Arıtan Yayınevi, İstanbul 1990.Hans-Georg Gadamer, Hakikat ve Yöntem, c.I, Çev: Hüsamettin Arslan ve İsmail Yavuzcan, Paradigma Yayıncılık, İstanbul 2008.Guénon, René, İnisasyona Toplu Bakışlar I-II, Çev: Mahmut Kanık, Hece Yayınları, Ankara 2010.Jung, Carl Gustave, İnsan ve Sembolleri, Çev: Ali Nihat Babaoğlu, Okuyan Us Yayınları, İstanbul 2007.Göka, Erol- Topçuoğlu, Abdullah- Aktay, Yasin, Önce Söz Vardı Yorumsamacılık Üzerine Bir Deneme, Vadi Yayınları, Ankara 1999.Kahler, Erich, “The Nature of the Symbol”, Symbolism in Religion and Literature, Editör: Rollo May, USA 1961.Karataş, Turan, Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Perşembe Kitapları, İstanbul 2001.Kılıç, Sadık, İslam’da Sembolik Dil, İnsan Yayınları, İstanbul 1995.Kirman, Mehmet Ali, Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yayınları, İstanbul 2011.Kitagawa, Joseph M., “Tanrı (Theos), Mitos ve Logos”, Çev: Aliye Çınar, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.X, sy: 1, 2001.Koç, Turan, Din Dili, İz Yayıncılık, İstanbul 1998.Köktürk, Milay, Kültür ve Sembol –Bir Cassirer İncelemesi, Aktif Düşünce Yayınları, Ankara 2014.Kuşçu, Emir, Din Fenomenolojisi Wilfred Cantwell Smith Örneği, Sarkaç Yayınları, Ankara 2011.Lao-Tzu, Bilinmeyen Öğretiler, Çev: İsmail Taşpınar, Amine Gülşah Coşkun, Kaknüs Yayınları, İstanbul 1999.Mardin, Şerif, Din ve İdeoloji, İletişim Yayınları, İstanbul 2012.Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, Çev: Osman Akınhay-Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 1999.Maui, Jacques, “Mitoslar ve Semboller”, Din ve Fenomenoloji –Mircea Eliade’ın Eserlerine Toplu Bakış, Yayına Hazırlayan: Constantin Tacou, Çev: Havva Köser, İz Yayıncılık, İstanbul 2000.Merrill, E. T., A Dictionary of Religion And Ethics, New York 1921.Nortbourne, Lord, Modern Dünyada Din, Çev: Şahabeddin Yalçın, İnsan Yayınları, İstanbul 2003.Özbek, Tarık, Nusayri Etnik Kimliğinin Simgesel Oluşumu, Mustafa Kemal Ünv. Sosyal Bil. Ens., Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay 2006.Reno, Stephen J., “Hierofani, Sembol ve Tecrübeler”, Din ve Fenomenoloji –Mircea Eliade’ın Eserlerine Toplu Bakış, Yayına Hazırlayan: Constantin Tacou, Çev: Havva Köser, İz Yayıncılık, İstanbul 2000.Reville, Albert, Prolegomena Of History Of The Religions, Fransızcadan İngilizceye çev: A. S. Squire, İngiltere 1884.Ricoeur, Paul, Yorum Teorisi –Söylem ve Artı Anlam, Çev: Gökhan Yavuz Demir, Paradigma Yayıncılık, İstanbul 2007.Schimmel, Annamarie, “Dinde Sembolün Fonksiyonu Nedir?”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı III-IV, Ankara 1954.Schwarz, Fernand, Kadîm Bilgeliğin Yaniden Keşfi, Çev: Ayşe Meral Aslan, İnsan Yayınları, İstanbul 1997.Sezen, Yümni, İslam’ın Sosyolojik Yorumu, İz Yayıncılık, İstanbul 2004.Sharpe, Eric J., “Metodolojik Sorunlar”, Batı’da Din Çalışmaları, Derleyen ve Çeviren: Ömer Mahir Alper, Metropol Yayınları, İstanbul 2002.Struck, Peter T., “Symbol And Symbolism”, Encyclopedia Of Religion -secondedition- editör: Lindsay Jones, USA 2005.Tillich, Paul, “İmanın Sembolleri”, Çev: Aliye Çınar, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.IX, sayı: 9, Bursa 2000.……………., “Din Dilinin Doğası”, Çev: Aliye Çınar, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergis, c.XI, sayı: 2, ss. 227-236.……………., “Varoluşsal Analizler ve Dini Semboller”, Çev: Aliye Çınar, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.X, sayı:2, yıl: 2001, ss.259-270.……………., Din Felsefesi, Çev: Zeki Özcan, Alfa Yayınları, İstanbul 2000.……………., “The Religious Symbol”, Symbolism in Religion and Literature, Editör: Rollo May, USA 1961.The American Heritage Dictionary of The English Language, Third Edition, baskı yeri ve tarihi yok.The Encyclopedia A Dictionary of Britannica, c.XXV, New York baskı tarihi yok.Thurston, Herbert, “Symbolism”, Catholic Encyclopedia, c. XIV.Tokat, Latif, Dinde Sembolizm, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2004.Tümer, Günay, Bîrûnî’ye Göre Dinler ve İslam Dini, DİB Yayınları, Ankara 1991.Uluç, Tahir, İbn Arabi’de Sembolizm, İnsan Yayınları, İstanbul 2011.Watt, Montgomery, Günümüzde İslam ve Hıristiyanlık, Çev: Turan Koç, İz Yayıncılık, İstanbul 2012.Yavuz, Ömer Faruk, “Kur’an’daki Kutsal Mekân, Zaman ve Eşya Kavramlarının Sembolik Değeri”, Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, c.III, sy. 1-2, yıl: 2005-2006, ss.39-68.Yılmaz, Hüseyin, Ezeli Hikmet ve Dinler Dinler Tarihinde Tradisyonel Perspektif, İnsan Yayınları, İstanbul 2003.