Çalışma arkadaşlarına güven ve psikolojik iyi oluşun çalışanların iş performansına etkileri

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 6 - 12, 30.06.2020

Osman Uslu , Ali Şimşek

Öz

Örgütlerin devamlılıklarını sağlayabilmesi için kritik faktörlerden biri çalışan performansının arttırılmasıdır. Bu bağlamda yazında iş performansını etkileyen ve etkileyebilecek her türlü faktörün incelenmesinin gerekliliği üzerine sayısız vurgu yapıldığı görülmekte-dir. Özellikle son zamanlarda örgütlerin başarısında en değerli kaynağın insan olduğu gerçeğinden hareketle, çalışanların psikolojik yönünün incelenmesi ve çalışan performansına yönelik olası etkilerinin değerlendirilmesi faydalı gözükmektedir. İçinde bulunulan ruh hali, motivasyon derecesi, duygusal zeka veya psikolojik sermaye düzeyi gibi unsurların tümü çalışanın psikolojik yönünü oluş-turmaktadır. Güven ve psikolojik iyi oluş da benzer şekilde çalışan psikolojisini yansıtan faktörlerdendir. Bu çalışmada çalışanların psikolojik yönünü yansıtan güven ile psikolojik iyi oluş değişkenleri incelenmiştir. Bu bağlamda psikolojik iyi oluş ile örgütsel güvenin alt boyutlarından biri olan çalışma arkadaşlarına güvenin çalışan performansına etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın amacına yönelik olarak nicel bir araştırma kurgulanmıştır. Araştırmanın örneklemini ağır sanayi sektöründe hizmet veren bir Demir – Çelik Döküm firmasında çalışan 324 beyaz ve mavi yakalı çalışanlar oluşturmaktadır. Anket vasıtasıyla elde edilen veriler; tanım-layıcı istatistikler, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları psikolojik iyi oluş ve çalış-ma arkadaşlarına güvenin çalışan performansını pozitif ve anlamlı bir şekilde etkilediği ortaya koymaktadır. Sonuç olarak bu çalışma bağlamında çalışanların psikolojik yönünün çalışan performansının öncüllerinden olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Güven, Çalışma Arkadaşlarına Güven, Psikolojik İyi Oluş, Performans

The effects of trust in coworkers and psychological well-being on employees’ work performance

Öz

One of the critical factors for organizations to ensure their continuity is to increase employee performance. In this context, it is seen in the literature that there is numerous emphasis on the necessity of examining any factors that affect and may affect business performance. In particular, it seems useful to examine the psychological aspect of employees and evaluate their possible effects on employee performance, starting from the fact that the most valuable resource in the success of organizations is human. The ele-ments such as mood, motivation level, emotional intelligence or psychological capital level constitute the psychological aspect of the employee. Trust and psychological well-being are similar factors that reflect employee psychology. In this study, trust and psycho-logical well-being variables that reflect the psychological aspect of the employees were examined. In this context, it is aimed to examine the effects of trust in a coworker, which is one of the sub-dimensions of organizational trust, and psychological well-being on employee performance. Quantitative research has been designed for the study purpose. The sample of the study consists of 324 white and blue collar employees working in an Iron-Steel Casting company serving in the heavy industry sector. The data obtained through the survey were evaluated by using descriptive statistics, correlation and regression analysis. Research findings reveal that psychological well-being and trust in coworkers affect employee performance positively and significantly. As a result, it has been determined that the psychological aspect of the employees is one of the antecedents of employee performance in the context of this study.

Anahtar Kelimeler

Trust in Coworkers, Psychological Well-Being, Work Performance

Kaynakça

• Acaray, A. (2018). Psikolojik İyi Oluşun İş Performansı Üzerindeki Etkisinde Örgüt Temelli Özsaygı Ve Çalışmaya Tutkunluğun Aracılık Rolü. ICOAEF’18 IV. International Conference on Applied Economics and Finance & EXTENDED WITH SOCIAL SCIENCES, November 28. 36-46
• Ağaçbacak, P.M. (2019). Pozitif Psikoloji Bağlamında Sınıf Öğretmenlerinin Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri İle Özyeterlilik İnançları ve Örğütsel Bağlılık Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akdoğan, A. ve Polatcı, S. (2013). Psikolojik Sermayenin Performans Üzerindeki Etkisinde İş Aile Yayılımı ve Psikolojik İyi Oluşun Etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c.17. s.1: 273-293.
• Akın, A., Demirci, İ., Akın, Ü. ve Ertürk, K. (2016). Özerk İşlevsellik İndeksi’nin Türkçe Formunun Geçerlik Ve Güvenirliği. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7 (22), 327- 336.
• Aktuğ, Merve (2016). Örgütsel Adalet ve Örgütsel Güvenin Çalışan Performansı Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arı, G. S. (2011). Geleceğin Yöneticileri Astlarına Güvende Hangi Özelliklere Önem Veriyor? , Yönetim ve Ekonomi, Cilt:18, Sayı:2, 85-103.
• Arı, G. S. (2003). Yöneticiye Duyulan Güven Örgütsel Bağlılığı Artırır mı? . Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi. S.2, 17-36.
• ARIKAN, S. ve ÇANKIR, B . (2019). Gıda ve Finans Sektöründe Çalışan Performansı Hangi Faktörlerden Etkileniyor? Sürdürülebilir Kalite Algısı, Psikolojik İyi Oluş ve Çalışmaya Tutkunluk Değişkenlerinin Rolü, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi , 12 () , 462-483
• Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel Güvenin Oluşturulmasına İlişkin Unsurlar Ve Bir Değerlendirme. Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1-13.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Barutçugil, İ. (2002). Performans Yönetimi. Kariyer Yayıncılık, İstanbul.
• Biçkes, D. ve Yılmaz, C. (2017). Çalışanların Örgütsel Güven Algılamalarının Özdeşleşme Düzeyleri Üzerindeki Etkisi: Amprik Bir Çalışma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2) , 301-322 .
• Bingöl, D. (2003). İnsan kaynakları yönetimi, Beta Yayınları, 5. Baskı. .
• Biswass, S. ve Varma, A. (2007). Psychological Climate And İndividual Performance İn India: Test Of A Mediated Model, Employee Relations, 29 (6): 664-676.
• Büte, M. (2011). Etik İklim, Örgütsel Güven ve Bireysel Performans Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, 171-192.
• Christian, M. S., A. S. Garza ve J. E. Slaughter. (2011). Work engagement: A quantitative review and test of its relations with task and contextual performance. Personnel Psychology, 64 (1), 89-136.
• Cunha, P.M. ve Rego, A. (2008). Perceptions of Authentizotic Climates and Employee Happiness: Pathways to Individual Performance. Journal of Business Research, Volume 61, Issue , USA.
• Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İş Gören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Demirel, Y. (2008). Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Tekstil Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:15, Sayı:2, 179-194.
• Deniz, M., Erus, S., Büyükcebeci, A. (2017). Bilinçli Farkındalık ile Psikolojik İyi Oluş İlişkisinde Duygusal Zekanın Aracılık Rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7 (47) , 17-31.
• Diener, E. (1994). Assessing Subjective Well-Being: Progress and Opportunities. Social Indicators Research, 31: 103-157.
• Diener, E., Wirtz, D., Biswas-Diener, R., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D., et al. (2009). New measures of wellbeing. Social Indicators Research Series, 39. Doi: 10.1007/978-90-481-2354-4 12
• Dönertaş, F. C. (2008). Etik İklimin Kuruma Güven Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ersoy, Z. (2019). Stratejik Ortaklık Algıları Ve Psikolojik İyi Oluşun Adapte Edici Performans Üzerine Etkileri: Psikolojik İklimin Aracı Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaşı Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ertan, Hayrettin (2008). Örgütsel Bağlılık, İş Motivasyonu Ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Antalya’da Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir İnceleme. Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Gözler, Özgür (2007). Şirkete Bağlılık Ciroyu Arttırır mı, Capital, Şubat, s. 272-277.
• Günaydın. S.C. (2001). İşletmelerde Örgütsel Adalet ve Örgütsel Güven Değişkenlerinin Politik Davranış Algısı ve İşbirliği Yapma Eğilimine Etkisini İnceleyen Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Günüşen, E. Z. (2016). Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi Ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hassan, M. (2011). Örgütsel Güvenin, Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Çalışan Performansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hoy, W. v.-M. (1999). Five Faces Of Trust. An Empirical Confirmation İn Urban Elemantary Schools. Journal of School Leadership, 9, 184-209.
• İraz, R. A. (2011). Örgütsel Bağlılığın İşgören Performansı Üzerine Etkilerini Ölçmeye Yönelik Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (1-2), 225-250.
• İslamoğlu, G., Birsel, M. ve Dörü, D. (2007). Kurum İçinde Güven, Yöneticiye, İş Arkadaşlarına ve Kuruma Yönelik Güven Ölçümü. İnkılap Kitapevi, İstanbul.
• Kangal, Ayça. 2013. Mutluluk Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme ve Türk Hanehalkı İçin Bazı Sonuçlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, c.12. s.44: 214-233.
• Karadağ, N. (2013). Tükenmişlik ve İş Doyumu (Kırklareli Devlet Hastanesi Hemşireleri Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kuyumcu, B. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Duygularını Fark Etmeleri ve İfade Etmeleri ile Psikolojik İyi Oluşları: Kültürlerarası Bir Karşılaştırma. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Meyer, J. P., Paunonen, S. V., Gellatly, I. R., Goffin, R. D., & Jackson, D. N. (1989). Organizational Commitment and Job Performance : It’s the Nature of Commitment that Counts. Journal of Applied Psychology, 74, s. 228-232.
• Montes, B. ve Augusto, J. (2014). Emotional Intelligence and Affective Intensity as Life Satisfaction and Psychological Well-Being Predictors on Nursing Professionals. Journal of Professional Nursing, 30 (1), 80-88.
• Motowidlo, S. J. (2000). Some Basic Issues Related to Contextual Performance and Organizational Citizenship Behavior in Human Resource Management. Human Resource Management Review, 10 (1), s. 115-126.
• Motowidlo , S. J. ve Scotter, V. (1994). Evidence that Task Performance Should Be Distinguished from Contextual Performance. Journal of Applied Psychology, 79 (4), s. 475-480.
• Omarov, A. (2009). Örgütsel Güven ve İş Doyumu: Özel Bir Sektörde Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, SBE İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Programı.
• Organ, D. (1977). A Reappraisal and Reinterpretation of the Satisfaction-Causes-Performance Hypothesis. Academy of Management Review, 2, 46-53.
• Oymak, Y.C. (2017). Psikolojik İyi Oluş İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü.
• Özdemir, L., Erdem, H. ve Kalkın, G. (2016). Kamu Çalışanlarının Güvenlik İklimi Algılarının İş Tatmini Ve İş Performansı Üzerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (15) , 59-69.
• Rousseau, D. S. (1998). Not So Different After At All: A Cross-Discipline View of Trust Academy of Management Review, 23, 393-405.
• RYAN, R. M. and DECI, E. L. (2000). “Self-Determination Theory and The Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Devel-Opment, and Well-Being”. American Psychologist, 55(1), pp. 68-78. Ryff, C. D. ve Singer B. (2008). Know Thyself and Become What You Are: A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being. Journal of Happiness Studies, (9), 13-39.
• Ryff, C.D. and B.H. Singer,(1998). The Contours of Positive Human Health. Psychological Inquiry 9(1), pp. 1–28.
• Ryff, C. D., ve Keyes, C. L. M. (1995). The Structure of Psychological WellBeing Revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727.
• Sigler, T.H. ve Pearson C. M. (2000). Creating An Empowering Culture: Examining the Relationship Between Organizational Culture and Perceptions of Empowerment. Journal of Quality Management, 5, 27-52.
• Tan, H. H. and Lim, A. K. H. (2009). Trust İn Co-Workers And Trust İn Organizations. The Journal Of Psychology, Vol. 143, No. 1, pp. 45-66.
• Taşkın, F. ve Dilek, R. (2010). Örgütsel Güven ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Bir Alan Araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. Cilt: 2, Sayı: 1, S: 37-46.
• Taylor. (1989). The Role Of Trust In Labor-Management Relations. Organization Development Journal,7, 85-89.
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik İyi Oluş Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-384.
• Tokgöz, E. ve Aytemiz S.O. (2013). Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Bir Devlet Hastanesinde Araştırma. Öneri Dergisi, 10 (39) , 61-76.
• Topaloğlu, I. G. (2010). İşgörenlerin Adalet ve Etik Algıları Açısından Örgütsel Güven İle Örgütsel Bağlılık İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Toprak, O. (2006). Örgütsel Güvenin Performans Üzerindeki Etkisi Ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turhan, M., Köprülü, O. ve Helvacı, İ. (2018). Örgütsel Güven ile Bireysel İş Performansı Arasındaki İlişki. Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6 (5), 47-55.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların Algıladıkları Örgütsel Destek ve İş Stresinin Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (2) , 183-206.
• Tüzün, İ. K. (2007). Güven, Örgütsel Güven ve Örgütsel Güven Modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 93-118.
• Van-Scotter, J. M. (2000). Effects Of Task Performance And Contextual Performance On Systemic Rewards. Journal of Applied Psychology, 5, 526–535.
• Wright, T. A., ve Bonett., D. G. (2007). Job Satisfaction and Psychological Well-Being as Nonadditive Predictors of Workplace Turnover. Journal of Management, 141-160.
• Wright, T. A. (2005).The Role of “Happiness” in Organizational Research: Past, Present and Future Directions. Perrewe, P. L. & Ganster, D. C. (Eds.), Research in Occupational Stress and Well-being, Amsterdam: JAI, 4, 225-268.
• Wright, T. A., & Cropanzano, R. (2000). Psychological Well-Being And Job Satisfaction As Predictors Of Job Performance. Journal of Occupational Health Psychology, 5(1), 84–94.
• Yazıcıoğlu, İ. (2009). Konaklama İşletmelerinde İşgörenlerin Örgütsel Güven Duyguları İle İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetleri Üzerine Bir Alan Araştırması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Güz, 8(30), s. 235–249.
• Yee W.F., Pink L.S., and Sern M.L.C. (2014). The Effect Of A Psychological Climate For Creativity On Job Satisfaction And Work Performance. Int. Journal of Economics and Management, 8 (S): 97-116. Yıldırım, F. (2007). İş Doyumu İle Örgütsel Adalet İlişkisi. Sosyal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62 (1), 253-278.