Girişimcilik eğiliminin bireysel öncüllerinin incelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 27 - 35, 30.06.2022

Murat Avcı , Kadir Ardıç

https://doi.org/10.47542/sauied.1134008

Öz

Bu çalışmada girişimcilik ve girişim oluşturma sürecini daha iyi anlamak için çevresel ve bilişsel faktörlere odaklanılmıştır. Kontrol odağı, girişimci öz yeterlilik, girişimcilik eğilimi, öznel norm ve belirsizlikten kaçınma arasındaki ilişkiler açıklanmaya çalışılmıştır. Bu araştırma Sakarya Üniversitesi, Süleyman Demirel Üniversitesi ve Aydın Adnan Menderes Üniversitesinde İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve İşletme Fakültesinde girişimcilik dersi alan ve girişimcilik planı olan 200 öğrenci üzerine yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak Levenson Kontrol Odağı ölçeği, Girişimci öz yeterlilik ölçeği, belirsizlikten kaçınma ve öznem norm ölçeği kullanılmıştır. Kullanılan başlıca analizler ise betimleyici istatistikler, geçerlilik ve güvenilirlik analizleri, korelasyon ve regresyon analizi ve diğer istatistiki analizlerdir. Bireylerin öz yeterlilik inancı, kontrol odak durumu, belirsizlikten kaçınma algısı ve öznel norm algısı öğrencilerin girişimciliğe eğilimini bilişsel açıdan etkilemesi söz konusudur. Bu doğrultuda korelasyon analizi sonucu belirsizlikten kaçınma değişkeni diğer değişkenlerle anlamı ve pozitif ilişki gösterirken, öznel norm sadece kariyer eğilimi ve girişimci öz yeterlilik ile anlamlı ve pozitif ilişki, Girişimci (kariyer) eğilimi ise kontrol odağı ve girişimci öz yeterlilik değişkenlerinde anlamlı ve pozitif ilişki göstermiştir. Regresyon analizinde ise girişimcilik eğilimi üzerinde girişimci öz yeterliliğin pozitif yönde ve düşük bir etkisi olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Girişimcilik Eğilimi, Girişimci Öz Yeterlilik, Kontrol Odağı, Belirsizlikten Kaçınma, Öznel Norm

Examination of individual antecedents of entrepreneurial tendency

Öz

In this study, environmental and cognitive factors are focused on to better understand the entrepreneurship and enterprise creation process. The locus of control, entrepreneurial self-efficacy, relationships between entrepreneurial tendency, subjective norm, and uncertainty avoidance are tried to be explained. This research was conducted on 200 students who took entrepreneurship courses and had an entrepreneurship plan at Sakarya University, Süleyman Demirel University, and Aydın Adnan Menderes University, Faculty of Economics and Administrative Sciences and Faculty of Business Administration. Levenson Locus of Control scale, Entrepreneurial self-efficacy scale, uncertainty avoidance, and subject norm scale were used as data collection tools. The main analyzes used are descriptive statistics, validity and reliability analysis, correlation and regression analysis, and other statistical analysis. It is in question that individuals' self-efficacy beliefs, locus of control, uncertainty avoidance perception, and subjective norm perception affect students' tendency to entrepreneurship cognitively. In this direction, as a result of the correlation analysis, while the uncertainty avoidance variable showed a meaningful and positive relationship with other variables, the subjective norm showed a significant and positive relationship only with career tendency and entrepreneurial self-efficacy, while entrepreneurial (career) tendency showed a significant and positive relationship in the locus of control and entrepreneurial self-efficacy variables. In the regression analysis, it was determined that entrepreneurial self-efficacy had a positive and low effect on the entrepreneurial tendency.

Anahtar Kelimeler

Entrepreneurial Tendency, Entrepreneurial Self-Efficacy, Locus of Control, Uncertainty Avoidance, Subjective Norm

Kaynakça

• Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
• Akçakanat, T., & Dinç, M. (2018). Planlanmış Davranış Teorisi Bağlamında Girişimcilik Niyeti Üzerinde Makyavelist Kişiliğin Etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. UİK Özel Sayısı), 761-780.
• Akyürek, S. (2009). Yöneticilerde Gelecek Odaklılık Eğilimi ve Kurumsal Performans Üzerine Etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Awang, A., Amran, S., Nor, M. N. M., İbrahim, I. I., & Razali, M. F. M. (2016). Individual Entrepreneurial Orientation İmpact on Entrepreneurial İntention: Intervening Effect of PBC and Subjective Norm. Journal of Entrepreneurship, Business and Economics, 4(2), 94-129.
• Aytaç, Ö. (2006). Girişimcilik: Sosyo-kültürel bir perspektif. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (15).
• Bandura, A., Freeman, W. H., & Lightsey, R. (1999). Self-Efficacy: The Exercise of Control. Journal of Cognitive Psychotherapy, (13)2, Doi: 10.1891/0889-8391.13.2.158
• Baum, J. Robert., LOCKE, Edwin A. & Smith, Ken G. (2001). “A multidimensional model of venture growth”. Academy of management journal, 44.2: 292-303.
• Baydoğan, M., & Dağ, İ. (2008). Hemodiyaliz hastalarındaki depresiflik düzeyinin yordanmasında kontrol odağı, öğrenilmiş güçlülük ve sosyotropi-otonomi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1), 19-28.
• Bilgiseven, E. B., & Kasımoğlu, M. (2020). Startup girişimlerde girişimcilik niyeti üzerinde etkili olan faktörler arasındaki ilişkinin analizi. Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4(7), 41-59.
• Bozkurt, Ö. Ç. (2014). Planlanmış Davranış Teorisi Çerçevesinde Öğrencilerin Girişimci Olma Niyetlerinin İncelenmesi. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 27-47.
• Brinckmann, J. A. N., & Kım, S. M. (2015). Why We Plan: The İmpact of Nascent Entrepreneurs' Cognitive Characteristics and Human Capital on Business Planning. Strategic Entrepreneurship Journal, 9(2), 153-166.
• Ceyhan, S., Yıltay, S., & BATGA, B. (2020). Duygusal Zekâ ile Girişimcilik Eğilimi Arasında Öz Yeterliliğin Aracılık Rolü: Çukurova Üniversitesinde Bir Alan Araştırması. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 4(6), 1-19.
• Chen, G., Gully, S. M., & Eden, D. (2004). General Self‐Efficacy and Self‐Esteem: Toward Theoretical and Empirical Distinction Between Correlated Self‐Evaluations. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 25(3), 375-395.
• Çoban, A. E., & Hamamcı, Z. (2006). Kontrol Odakları Farklı Ergenlerin Karar Stratejileri Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 393-402.
• Dawson, C., & HENLEY, A. (2012). “Push” Versus “Pull” Entrepreneurship: an Ambiguous Distinction?. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research.
• De Noble, A. F., Jung, D., & Ehrlich, S. B. (1999). Entrepreneurial self-efficacy: The development of a measure and its relationship to entrepreneurial action. Frontiers of entrepreneurship research, 1999(1), 73-87.
• Doğan, R. Ş., & Yılmaz, V. (2017). Üniversite öğrencilerinin girişimcilik niyetlerinin betimlenmesine yönelik bir yapısal eşitlik modeli önerisi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 742-764.
• Eccles, J. S. (1994). Understanding Women's Educational and Occupational Choices: Applying The Eccles Et Al. Model Of Achievement-Related Choices. Psychology of Women Quarterly, 18(4), 585-609.
• Ekici, E., & Turan, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimi: planlanmış davranışlar teorisi ve girişimcilik eğitiminin rolü. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(1), 201-215.
• Emül, E. & Demirel, E. T. (2018). Etik İklim Algısının Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Etkisi: Elazığ Örneği. Turkish Studies (Elektronik), 13(7), 83-122.
• Endratno, H. (2018). The Effect of Self-Confidence and Subjective Norm on students’ Entrepreneurial Intention. In 3rd International Conference on Education, Sports, Arts and Management Engineering (ICESAME).
• Engle, R. L., Dımıtrıadı, N., Gavidia, J. V., Schlaegel, C., Delanoe, S., Alvarado, I. & Wolff, B. (2010). Entrepreneurial İntent: A Twelve‐Country Evaluation of Ajzen's Model of Planned Behavior. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research.
• Erbatu, G. (2008). Kültürel Boyutları İçerisinde Girişimcilik Eğilimi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Gençay, E., & Döven, M. S. (2019). Kişilik Özelliklerinin Girişimcilik Niyetine Etkisi: Mersin Üniversitesi’nde Bir Araştırma. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 89-123.
• Gökçen, E. & Alper, E. N. (2022). Girişimcilik Dersinin İşletme Öğrencilerinin Girişimcilik Niyetine Etkisi: Yalova Üniversitesi Örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 159-173.
• Gül, H., & Beyşenova, A. (2018). Kontrol Odağı ve Girişimcilik Eğilimi İlişkisi: KTMÜ Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Manas Journal Of Social Studies, 7(2), 213-234.
• Güney, S., Yalçın, Ö., & Çetin, A. (2007). Girişimcilik ve Kültür. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(2), 53-77.
• Harrow, M., Hansford, B. G., & Astrachan-Fletcher, E. B. (2009). Locus of Control: Relation to Schizophrenia, to Recovery, and to Depression and Psychosis—A 15-Year Longitudinal Study. Psychiatry research, 168(3), 186-192.
• Hassan, R. A., & Wafa, S. A. (2012). Predictors Towards Entrepreneurial İntention: A Malaysian Case Study. Asian Journal of Business and Management Sciences, 1(11), 1-10.
• Hofstede, G. (1984). Culture's Consequences: International Differences in Work-Related Values, (Vol. 5). Sage. İntentions. Journal of Business Venturing, 15(5/6), 411–432.
• Igwe, A., Ogbo, A., Agbaeze, E., Abugu, J., Ezenwakwelu, C., & Okwo, H. (2020). Self-Efficacy and Subjective Norms as Moderators in the Networking Competence–Social Entrepreneurial Intentions Link. SAGE Open, 10(3), 2158244020934878.
• Kalkan, A. (2011). Kişisel Tutum, Öznel Norm ve Algılanan Davranış Kontrolünün Girişimcilik Niyeti Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 189-206.
• Karabulut, A. T. (2016). Personality traits on entrepreneurial intention. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 229, 12-21.
• Karagöz, Y. (2019). SPSS-AMOS-META Uygulamalı İstatistiksel Analizler (2. Baskı). Nobel Yayın, Ankara
• Kautonen, T., Van Gelderen, M., & Fink, M. (2015). Robustness of the Theory of Planned Behavior İn Predicting Entrepreneurial İntentions and Actions. Entrepreneurship theory and practice, 39(3), 655-674.
• Kıral, E. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin mükemmeliyetçilik algısı ve kontrol odağı ile ilişkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kirkwood, J. (2009). Motivational factors in a push‐pull theory of entrepreneurship. Gender in Management: An International Journal.
• Krueger Jr, N. F., Reilly, M. D., & Carsrud, A. L. (2000). Competing models of entrepreneurial intentions. Journal of business venturing, 15(5-6), 411-432.
• Kusmintarti, A., Thoyib, A., Ashar, K., & Maskıe, G. (2014). The relationships among entrepreneurial characteristics, entrepreneurial attitude, and entrepreneurial intention. IOSR Journal of Business and Management, 16(6), 25-32.
• Levenson, H. (1974). Activism and powerful others: Distinctions within the concept of internal-external control. Journal of personality assessment, 38(4), 377-383.
• Liñán, F., & Chen, Y. W. (2009). Development and cross–cultural application of a specific instrument to measure entrepreneurial intentions. Entrepreneurship theory and practice, 33(3), 593-617.
• Lortie, J., & Castogıovanni, G. (2015). The theory of planned behavior in entrepreneurship research: what we know and future directions. International entrepreneurship and management journal, 11(4), 935-957.
• McGee, J. E., Peterson, M., Mueller, S. L., & Sequeıra, J. M. (2009). Entrepreneurial self–efficacy: Refining the measure. Entrepreneurship theory and Practice, 33(4), 965-988.
• Munir, H., Jianfeng, C., & Ramzan, S. (2019). Personality traits and theory of planned behavior comparison of entrepreneurial intentions between an emerging economy and a developing country. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research.
• Naktiyok, A., Nur Karabey, C., & Caglar Gulluce, A. (2010). Entrepreneurial self-efficacy and entrepreneurial intention: the Turkish case. International entrepreneurship and management journal, 6(4), 419-435.
• Newman, A., Obschonka, M., Schwarz, S., Cohen, M., & Nielsen, I. (2019). Entrepreneurial self-efficacy: A systematic review of the literature on its theoretical foundations, measurement, antecedents, and outcomes, and an agenda for future research. Journal of vocational behavior, 110, 403-419.
• Ojıaku, O. C., Nkamnebe, A. D., & Nwaizugbo, I. C. (2018). Determinants of entrepreneurial intentions among young graduates: perspectives of push-pull-mooring model. Journal of Global Entrepreneurship Research, 8(1), 1-17.
• Ören, K., & Biçkes, M. (2011). Kişilik Özelliklerinin Girişimcilik Potansiyeli Üzerindeki Etkileri (Nevşehir'deki Yüksek Öğrenim Öğrencileri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma). Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 16(3).
• Özdemir, A., Özgüner, M., & Alkış, H. (2018). Üniversitelerde verilen girişimcilik eğitimi girişimci kişilik özelliklerini nasıl etkiler? Deneysel bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(2), 430-447.
• Özden, K., Temurlenk, M. S. & Başar, S. (2008). “Girişimcilik Eğilimi: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi Öğrencileri üzerine bir Araştırma”. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları:112 Kongreler Dizisi, (16):229-240.
• Özler, N. D. E., Giderler, C., & Baran, H. (2017). Öz Yeterlilik Ve Kontrol Odağının Bireylerin Girişimcilik Niyeti Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 736-747.
• Piperopoulos, P., & Dimov, D. (2015). Burst bubbles or build steam? Entrepreneurship education, entrepreneurial self‐efficacy, and entrepreneurial intentions. Journal of small business management, 53(4), 970-985.
• Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs: General and Applied, 80(1), 1–28. https://doi.org/10.1037/h0092976
• Santos, S. C., & liguori, E. W. (2019). Entrepreneurial self-efficacy and intentions: Outcome expectations as mediator and subjective norms as moderator. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research.
• Sezer, C. (2013). Kariyer olarak girişimcilik ve girişimcilik niyetini etkileyen faktörlerin içerik analizi ile belirlenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 49-60.
• Sıvarajah, K., & Achchuthan, S. (2013). Entrepreneurial intention among undergraduates: Review of literature. European Journal of Business and Management, 5(5), 172-186.
• Su, Y., Zhu, Z., Chen, J., Jın, Y., Wang, T., Lın, C. L., & Xu, D. (2021). Factors influencing entrepreneurial intention of university students in china: Integrating the perceived university support and theory of planned behavior. Sustainability, 13(8), 4519.
• Tabak, A., Erkuş, A., & Meydan, C. H. (2010). Denetim odağı ve yenilikçi birey davranışları arasındaki ilişkiler: Belirsizliğe tolerans ve risk almanın aracılık etkisi. https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/272/928610.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Tegtmeıer, S., Kurczewska, A., & Halberstadt, J. (2016). Are women graduates jacquelines-of-all-trades? Challenging Lazear’s view on entrepreneurship. Small Business Economics, 47(1), 77-94.
• Tentama, F., & Abdussalam, F. (2020). Internal Locus of Control and Entrepreneurial Intention: A Study on Vocational High School Students. Journal of Education and Learning (EduLearn), 14(1), 97-102.
• Thompson, E. R. (2009). Individual entrepreneurial intent: Construct clarification and development of an internationally reliable metric. Entrepreneurship theory and practice, 33(3), 669-694.
• Timuroğlu, M. K., & Çakır, S. (2014). Girişimcilerin yeni bir girişim yapma niyetlerinin risk alma eğilimi ile ilişkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 119-136.
• Trevelyan, R. (2011). Self-efficacy and effort in new venture development. Journal of Management & Organization, 17(1), 2-16.
• Wılson, F., Kıckul, J., & Marlıno, D. (2007). Gender, entrepreneurial self–efficacy, and entrepreneurial career intentions: Implications for entrepreneurship education. Entrepreneurship theory and practice, 31(3), 387-406.
• Yener, S. & Salur, S. (2017). Girişimciliğin Belirleyeni Olarak Girişimsel Öz-yeterlilik. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 10, Sayı 2, ss.1337-1354
• Yiıldırı, M. H., & Sunman, G. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerinde Kültürel Boyutların Rolü·. Third Sector Social Economic Review, 55(4), 2093-2107.
• Zampetakis, L. A., Gotsi, M., Andriopoulos, C., & Moustakis, V. (2011). Creativity and entrepreneurial intention in young people: Empirical insights from business school students. The International Journal of Entrepreneurship and Innovation, 12(3), 189-199.