Küreselleşmenin Kamu Hizmetine Yansıması ve Türk Kamu Yönetimine Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 61 - 87, 30.06.2023

Mehmet Akif Özer , Serpil Yıldırım

Öz

Günümüzde oldukça yaygınlaşmış olan ve etkili olduğu tüm alanlarda hızlı dönüşümlerle kendini gösteren küreselleşme, yeni dünya düzeninde ve onun temel dayanaklarında belirleyici aktör olmaya devam etmektedir. Bu makalenin odağında yer alan kamu hizmeti ve Türk kamu yönetimindeki ilgili kuram ve açılımları da söz konusu süreçten payına düşeni almıştır. Özellikle gelişmiş ülkelerdeki değişim ve dönüşümden etkilenen Türk kamu yönetimi, küresel aktörlerin de yönlendirmesiyle yönetim alanında yaşanan değişim ve dönüşüm sürecine eklemlenmiştir. Makalede bu kapsamda öncelikle kamu hizmeti ile ilgili kavramsal çerçeve çizilmekte, ardından değişim ve dönüşüm sürecinde serbestleştirme, hizmette yerellik, özelleştirme, yeni kamu hizmeti anlayışı gibi hususlarla ilgili bilgiler verilmektedir. Makalenin son kısmında ise bu anlayış değişimiyle şekillenen Türk kamu yönetiminde kamu hizmeti sürecinde görülen modern yönetim uygulamalarından en yaygın olanları (Toplam Kalite Yönetimi, Stratejik Yönetim, Performans Yönetimi ve İnsan Kaynakları Yönetimi) ile ilgili kısa bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Kamu Hizmeti, Değişim, Türk Kamu Yönetimi, Etkinlik

Reflection of Globalization on Public Service and Its Impact on Turkish Public Administration

Öz

Globalization, which has become increasingly widespread and influential in various domains, continues to be a determining actor in the new world order and its fundamental foundations. The concept of public service and its relevant theories and developments in Turkish public administration have also been affected by this process. Turkish public administration, particularly influenced by the changes and transformations in developed countries and guided by global actors, has become integrated into the process of change and transformation in the field of governance. In this article, the conceptual framework related to public service is outlined, followed by information on liberalization, localization of services, privatization, and the new understanding of public service in the context of change and transformation. The final section of the article provides a brief evaluation of the most common modern management practices (Total Quality Management, Strategic Management, Performance Management, and Human Resources Management) observed in the process of public service in Turkish public administration shaped by this paradigm shift.

Anahtar Kelimeler

Globalization, Public Service, Change, Turkish Public Administration, Efficiency

Kaynakça

• Akçakaya, M. (2012). Kamu sektöründe performans yönetimi ve uygulamada karşılaşılan sorunlar. Karadeniz Araştırmaları, 32, 171-202.
• Akdemir, B. (2005). Küresel rekabet ortamında insan kaynakları yönetiminin değişen rolü: Stratejik insan kaynakları yönetimi. Journal of Social Policy Conferences (No. 49).
• Aktan, C. C. (2012). Organizasyonlarda toplam kalite yönetimi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 249-256.
• Altın, A. (2013). Kamu hizmeti anlayışında değişim. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 101-118.
• Andrews, R., Boyne, G. A., Law, J., & Walker, R. M. (2009). Centralization, organizational strategy, and public service performance. Journal of Public Administration Research and Theory, 19(1), 57-80.
• Ayhan, E., & Önder, M. (2017). Yeni kamu hizmeti yaklaşımı: yönetişime açılan bir kapı. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(2), 19-48.
• Balcı, A. (2005). Kamu örgütlerinde toplam kalite yönetimi uygulanması: olumlu perspektifler ve olası zorluklar. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 196-211.
• Barca, M. (2005). Stratejik yönetim düşüncesinin evrimi: Bilimsel bir disiplinin oluşum hikâyesi. Yönetim Araştırmaları Dergisi 5(1), 7-38.
• Bayat, B. (2008). İnsan kaynakları yönetiminin stratejik niteliği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(3), 67-91.
• Bilgin, K. U. (2007). Kamuda ölçülebilir denetime hazırlık “performans yönetimi”. Sayıştay Dergisi, (65), 53-87.
• Croci-Angelini, E. (2011). Globalization and public administration: Complex relationship. International Journal of Public Administration, 34(1-2), 4-12.
• Çal, S. (2009). Kamu hizmeti kavramı üzerine kimi düşünceler. İçinde, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, (s. 1-96). Vedat Yayıncılık.
• Çilingir, S. (2017). AB hukukunda subsidiarite ilkesi ve uygulanması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 349-371.
• Demir, H., & Karakütük, M. (2003). Yerel yönetimler ve hizmette yerellik: Subsidiarite ilkesi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 65-77.
• Demirkale, S., Karaburç, Ö., & Öztürk, L. (2022). Yerel yönetimlerde subsidiarite ilkesinin etkileri ve uygulanabilirliği. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 14(1), 48-70.
• Denek, S. (2019). Yeni kamu hizmeti düşüncesi: Değişen kamu hizmeti anlayışı. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 418-439.
• Denhardt, J. V., & Denhardt, R. B. (2015). The new public service revisited. Public Administration Review, 75(5), 664-672.
• Denhardt, R. B., & Denhardt, J. V. (2000). The new public service: Serving rather than steering. Public Administration Review, 60(6), 549–559.
• Doğan, S., & Demiral, A. G. Ö. (2008). İnsan kaynakları yönetiminde çalışanların kendilerine doğru yolculuk yöntemi: Yetenek yönetimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 145-166.
• Doğanoğlu, F. (2001). Küreselleşme ve insan kaynakları yönetimi. Öneri Dergisi, 4(16), 173-181.
• Durna, U. ve Eren, V. (2002). Kamu sektöründe stratejik yönetim. Amme İdaresi Dergisi, 35(1), 55-75.
• Eryılmaz, B. (2019). Kamu yönetimi (12. Baskı). Umuttepe Yayınları.
• Farazmand, A. (2001). Küreselleşme ve kamu yönetimi. (S. Kaygalak, Çev.). Mülkiye Dergisi, 25(229), 245-278.
• Feiock, R. C., Moon J. M., & Park, H. J. (2008). Is the world “flat” or “spiky”? rethinking the governance implications of globalization for economic development. Public Administration Review, 68(1), 24–35.
• Ferguson, B. (2019). The role and activities of the public service. In Competing for influence: The role of the public service in better government in australia (p. 167-222). ANU Press.
• Göçoğlu, V. (2020). Kamu hizmetlerinin sunumunda dijital dönüşüm: nesnelerin interneti üzerine bir inceleme. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 615- 628.
• Görmez, K. (1997). Yerel demokrasi ve Türkiye. Vadi Yayınları.
• Güçlü, N. (2003). Stratejik yönetim. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2). 61-85.
• Güran, M. C. (2005). Kamu hizmetlerinde performans ölçümü, Türkiye'deki kamu üniversiteleri için bir performans ölçümü uygulaması. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Hayward, D. (2017). Globalization and Public Administration. In Global Encyclopedia of Public Administration, Public Policy, and Governance. Springer International Publishing AG.
• Helvacı, M. A. (2002). Performans yönetimi sürecinde performans değerlendirmenin önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 155-169.
• İleri, H. (1998). Türkiye'de özelleştirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(1), 149-162.
• İlkorkor, Y. E. (2013). Kamu hizmetlerinde etkinliği sağlama. İdarecinin Sesi Dergisi, 158, 31-36.
• Karakılçık, Y., & Özcan, A. (2005). Yerellik (subsidiarite) ilkesinin türk yerel yönetim dizgesinde uygulanabilirliğinin irdelenmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 14(4), 5- 30.
• Karasoy, H. A. (2014). Türk kamu yönetiminde performans yönetimine bir bakış. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22), 257-274.
• Kıyan, Z., & Yüksel, H. (2011). GATS ve küreselleşen kamu hizmetleri: Türkiye ve Türk Telekom örneği. Amme İdaresi Dergisi, 44(1), 25-49.
• McGregor Jr, E. B. (1983). The public-service problem. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 466, 61-76.
• Orkunoğlu, I. F. (2010). Özelleştirme ve alternatifleri. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 22, 1-22.
• Öğüt, A., Akgemci, T., & Demirsel, M. T. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi bağlamında örgütlerde işgören motivasyonu süreci. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 277-290.
• Özer, M. A. (2018). McKinsey’in 7-S sistemi. M. A. Özer (Edt.), Yönetim teorileri içinde (2. Baskı, s. 20-24). Gazi Kitabevi.
• Özer, M. A. (2019a). 21. yüzyılda yönetim ve yöneticiler (4. Baskı). Gazi Kitabevi.
• Özer, M. A. (2019b). Yönetim guruları (2. Baskı). Gazi Kitabevi.
• Özer, M. A., & İrdem, İ. (2020). Çıkmazları karşısında bürokrasi ve ötesi. Gazi Kitabevi.
• Özgür H. (2004). Kamu örgütlerinde stratejik yönetim. M. Acar & H. Özgür (Edt.), Çağdaş kamu yönetimi II konular kuramlar kavramlar içinde, (s. 1-34), Nobel Akademik Yayıncılık.
• Parlak, B., & Sobacı, Z. (2010). Kuram ve uygulamada kamu yönetimi ulusal ve küresel perspektifler (3. Baskı). Bursa: Alfa Aktüel.
• Parlak, N. K. (2000). Uluslararası insan kaynakları yönetiminin gelişimi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 93-108.
• Perry, J. L., & Buckwalter, N. D. (2010). The public service of the future. Public Administration Review, 70, 238-245.
• Sezgin, Ş. (2010). Politika transferi ve Türkiye'de özelleştirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (27), 1-9.
• Solak, A. O. (2012). Evrensel hizmetlerin sunulduğu piyasalarda serbestleştirme ve özelleştirme: Ekonomik etkinlik açısında bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 177.
• Şen, N. G., & Acar, Ü. (2017). Kamu hizmetlerinin sunumunda alternatif yöntem ve modeller: Türkiye’den uygulama örnekleri. Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(2), 147-172.
• Tandırcıoğlu, H. (2002). Geçiş ekonomilerinde özelleştirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 198-226.
• Tokatlıoğlu, M., & Şen, S. (2019). Kamu hizmetlerinin sunum ve finansmanında kamu özel işbirliği modeli: Avrupa Birliği ve Türkiye”. International Journal of Public Finance, 4(2), 205-235.
• Türk, Y. Z. (2014). Türkiye’de özelleştirme uygulamalarının analizi. Uzmanlık Tezi, Kalkınma Bakanlığı Yayınları.
• Usta. A. (2010). Kamu kurumlarında örgütsel performans yönetim süreci. Sayıştay Dergisi, 78, 31-58.
• Wanna, J. (2015). Delivering under pressure: Public service, productivity and performance. J. Wanna, H. A. Lee & S. Yates (Edt.) In Managing under austerity, delivering under pressure: Performance and productivity in public service (s. 3-12). ANU Press.