M. Kansu’nun Lefkoşa’yı Yürümek I-II Kitaplarında Başkent Lefkoşa’yı Duyumsamak

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 88 - 106, 31.12.2023

Şevket Öznur , Ahmet Uçar

https://doi.org/10.62122/sautad.1368111

Öz

Çevreyle sanatçı arasında sıkı bir ilişki söz konusudur. Sanatın doğuşuna ve gelişimine bakıldığında doğanın önemli bir payı olduğu görülmektedir. İlk insanların doğa olaylarını anlamlandırabilmek için mitolojiye sığınmaları ve söz konusu mitolojik karakterlere yönelik sanatsal eylemlerde bulunmaları bu bağlamda akla getirilebilir. Belli bir çevre içerisinde yaşayan sanatçı da o çevre içerisindeki uyaranları filozoflarda ve çocuklarda benzeri görülen hayret duygusuyla gözlemlemekte ve bunları estetik malzeme olarak kullanmaktadır. Kıbrıs Türk edebiyatında önemli bir yeri olan M. Kansu da Lefkoşa’da gerçekleştirdiği sabah yürüyüşleri sırasında gözlemlediği tüm olay, durum ve görüntüleri şiir, öykü, deneme türlerinin tekniklerini sentezleyerek sunmuştur. Bu çalışmada Kansu’nun Lefkoşa’yı Yürümek I-II kitapları “Lefkoşa’da doğa”, “Lefkoşa’da yaşam” , “Lefkoşa’da sorunlar” ile “Lefkoşa kaynaklı bilinç akışı ve metinler arası ilişkiler” başlıkları altında incelenmiştir. Doğaya yönelik izlenimlerden yola çıkılarak oluşturulan anlatılarda sanatçı özellikle Lefkoşa’daki Kanlı Dere üzerinde durmaktadır. Kanlı Dere karşısında bilinç akışı yaşayan sanatçı, görünenle görünmeyeni bir araya getirerek geçmiş, şimdi ve gelecek arasında da bağlantı kurmaktadır. Kansu, Lefkoşa’da doğadaki canlılar ve değişim üzerinde de durmaktadır. Sabahın erken saatlerinde yürüyüş yapan sanatçı doğadaki renk değişimine de tanık olmaktadır. Anlatılarda Lefkoşa’daki yaşam esnaf ve Güney Kıbrıs’a çalışmaya giden işçiler odağında işlenmiştir. Bu açıdan yaklaşıldığında Kansu’nun bu anlatılarında sosyolojik unsurların da yer aldığı dikkat çekmektedir. Sanatçı Lefkoşa’daki trafik sorunları ile çevre kirliliğini de gözlemlemektedir. Anlatılarda görülen bir diğer nokta ise yapılan gözlemlerin olduğu gibi yansıtılmamasıdır. Kansu, gördüklerini metinler arası ilişkiler kurarak ve bilinç akışı yaşayarak bütünsel bir şekilde ele almaktadır. Lefkoşa’daki yürüyüşleri sırasında geçmişi ve okuduğu metinleri anımsayan yazar, anlatıların zenginleşmesini sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Lefkoşa’yı Yürümek I-II, Lefkoşa, M.Kansu, Lefkoşa’da yaşam

Feeling the Capital Nicosia in M. Kansu's Walking Nicosia Books I-II

Öz

There is a close relationship between the environment and the artist. The artist living in a certain environment observes the stimuli in that environment with a sense of wonder similar to philosophers and children and uses them as aesthetic materials. Poet - Writer M. Kansu also presented all the elements he observed during his morning walks in Nicosia by synthesizing the techniques of poetry, story and essay genres. In this study, Kansu's Walking Nicosia I-II books were examined under the titles "Nature in Nicosia", "Life in Nicosia", "Problems in Nicosia" and "Stream of consciousness originating from Nicosia and intertextual relations". In narratives about nature, the artist particularly focuses on Kanlı Dere in Nicosia. Having a stream of consciousness in front of Kanlı Dere, the artist also establishes a connection between the past, present and future by bringing together the visible and the invisible. Kansu also focuses on the creatures and change in nature in Nicosia. The artist, who walks in the early morning hours, also witnesses the color change in nature. In the narratives, life in Nicosia is focused on tradesmen and workers who go to Southern Cyprus to work. The artist also observes the traffic problems and environmental pollution in Nicosia. Another point seen in the narratives is that Kansu handles what he sees holistically by establishing intertextual relationships and experiencing a stream of consciousness. The author, who remembered the past and the texts he read during his walks in Nicosia, enriched the narratives.

Anahtar Kelimeler

M.Kansu, Life in Nicosia, Lefkoşa’yı Yürümek I-II., Nicosia

Kaynakça

• Adanır, E. (2018). M.Kansu’yla yazım dünyasında yürümek. Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği Yayını.
• Adanır, E. (2020). Zat-ı muhteremin mektupları. Edebiyatist Yayınları.
• Akalın, T. (2007). Bir bahar özlüyorum. Gökada Yayınları.
• Aruoba, O. (2008). Başo kelebek düşleri. Metis.
• Aylanç, M. (2017). Boşluğun varoluşsal kaynaklarında dolaşmak: Mehmet Kansu ve Boşluk adlı öykü kitabı üzerine. Bakırdan. 1, 31-33. https://www.ciu.edu.tr/sites/default/files/2022-06/bakirdan.14_aralik_sayi_1.pdf
• Berk, İ. (1994). İstanbul kitabı. Adam Yayınları.
• Berk, İ. (2019). Galata. Yapı Kredi Yayınları.
• Beyatlı, Y. K. (2019). Kendi gök kubbemiz. İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• Burağan, A. (2015). Poyraz’ın çığlığı. Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği.
• Cahit, N. (2002). Gül damlası. Işık Kitabevi Yayınları.
• Deliceırmak, O. (1998). Süleyman Uluçamgil bütün eserleri. KKTC Milli Eğitim Bakanlığı.
• Erkut, Z. (2020). Jans Mans Sokağı çocukları. Khora Yayınları.
• Fischer, E. (2010). Sanatın gerekliliği. Payel Yayınları.
• Gaarder, J. (2002). Sofie’nin dünyası. Pan Yayıncılık.
• Gürkan, H. M. (2006). Dünkü ve bugünkü Lefkoşa. Galeri Kültür Yayınları.
• Hakeri, B. H. (2000). Kültürümüzde sanatçılar ve yazarlar isimler sözlüğü. Hakeri Yayınları.
• Kabaklı, A. (2003). İstanbul güldestesi. Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kansu, M. (2009). Lefkoşa’yı yürümek –1 göllenmiş kirli suya baktım. Ürün Yayınları.
• Kansu, M. (2010). Lefkoşa’yı yürümek – 2 yok mu şarkısı güneşin. Ürün Yayınları.
• Kansu, M. (2010). Çıplak ayakla dolaşmak, çölde. Khora Yayınları.
• Karakartal, O. (2019, Haziran 10). Kıbrıs Türk şiirinde öncü-avangard bir şair: M. Kansu ve yeni kitabı. Kıbrıs Gazetesi. https://www.kibrisgazetesi.com/kibris-turk-siirinde-oncu-avangard-bir-sair-m-kansu-ve-yeni-kitabi-makale,8407.html
• Karay, R.H. (2011). İstanbul’un bir yüzü. İnkılap Kitabevi.
• Levent, M. (2020). Lefkoşa beni duyuyor musun?. Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği ve YDÜ KAM Yayınları.
• Mengi, M. (2017). Eski Türk edebiyatı tarihi. Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş.
• Pamuk, O. (2019). Kara kitap. Yapı Kredi Yayınları.
• Rauf, M. (2023). Eylül. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Odabaşı, Y. (2001). 1975 – 2000 son çeyrek yüzyıl şiir antolojisi. Scala Yayıncılık.
• Öncül, T. (1996). İ hora – şeher-. Pygmalion Yayınları.
• Özay, K. (2022). Sevda ile bulut - toplu eserleri. Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği.
• Öznur, Ş. (2003). Uzay çağı ozanı Osman Türkay. Gökada Yayınları.
• Öznur, Ş. (2018). Can dostum, hocam Kansu. İçinde E. Adanır. (Haz.) M. Kansu’yla yazın dünyasında yürümek (Haz. Eralp Adanır). Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği Yayını.
• Selenge, Ö. (1998). Sana sevdam sarı. Işık Kitabevi Yayınları.
• Tunalı, İ. (2012). Estetik. Remzi Kitabevi.
• Uşaklıgil, H. Z. (2017). Aşk-ı memnu. Özgür Yayıncılık.
• Uyar, T. (2018). Korkulu ustalık. Yapı Kredi Yayınları.
• Zaferyıldızı, Ş. (2014). Sakla kendini. Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği.