AVRUPA BİRLİĞİ REKABET POLİTİKASINDA DEVLET YARDIMLARI VE TÜRKİYE’NİN UYUMU

Yıl 2010, Sayı: 76, 101 - 132, 01.03.2010

Buket İlhan

Öz

Ülkeler rekabet ortamına uyum sağlamaları ve rekabet güçlerini diğer ülkelere karşı artırmaları için kendi teşebbüslerini çeşitli yollarla desteklemektedir. Bu desteklerin en önemlilerinden biri devlet yardımlarıdır. Devletler belli teşebbüslere, bölgelere ve sektörlere devlet yardımı sağlayarak bunların rekabet avantajını diğer ülkelerdeki rakiplerine karşı yükseltmektedir. Ancak, devlet yardımları teşebbüsler arasında adil olmayan bir rekabet ortamı yaratarak uluslararası serbest rekabet düzeninin işleyişini bozmakta ve kaynakların etkin bir şekilde dağılımını engellemektedir. Bundan dolayı çeşitli uluslararası kuruluşlar, devlet yardımlarını kontrol etmek için çalışmalar yapmaktadır. Devlet yardımlarının denetlenmesine önem veren uluslararası bir kuruluş olan AB Komisyonu, devlet yardımları alanında sahip olduğu geniş yetkilerle devlet yardımlarını etkin bir biçimde denetlemektedir. AB’ye tam üyelik başvurusu yapmış olan Türkiye açısından da devlet yardımları uygulamaları, üye ülkelerin Türkiye karşısında maruz kalabilecekleri haksız rekabet açısından önem arz etmektedir. Bu amaçla öncelikle AB’nin devlet yardımları mevzuatı ve denetleme sistemi ele alınmış, daha sonra Türkiye’nin devlet yardımları mevzuatı incelenerek Türkiye’nin AB devlet yardımları mevzuatına uyumu açıklanmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Rekabet Politikası, Avrupa Birliği, Devlet Yardımları, Uyumlaştırma

STATE AIDS IN THE EUROPEAN UNION COMPETITION POLICY AND ADAPTATION OF TURKEY

Öz

National governments support undertakings operating within their boundaries with different ways in order to adapt them to this competitive situation and increase their competitive powers. The most important one of these support measures is state aids. States increase competitive advantages of specific undertakings, regions and sectors against their opponents in other states by giving state aid to them. However, state aids frustrate the operation of international free competition and prevent the most efficient allocation of resources by causing unjust competition between undertakings. Therefore, various international organizations have been paying efforts in order to control state aids. One of these international organizations that attach importance to supervision of state aids is European Union Commission, which supervises state aids effectively thanks to its broad authority. To Turkey, which applied to EU for full membership, state aids practices bear importance for unfair competition that member countries can face toward Turkey. For this aim, before all else, EU state aid law and supervision system is examined and then adjustment of Turkey to EU state aid legislation is tired to be clarified by examining state aid legislation of Turkey

Anahtar Kelimeler

Competition Policy, European Union, State Aids, Harmonization

Kaynakça

• ABGS (Avrupa Birliği Genel Sekreterliği) (2009), “2009 Yılı AB İlerleme Raporu” IlerlemeRaporlari/turkiye_ilerleme_rap_2009.pdf, 28.10.2009. Erişim Tarihi
• BAUDENBACHER C. (1997), A Brief Guide to European State Aid Law, Kluwer Law International, New York.
• BAYKAL, M. C. (2000), “KOBİ’lere Yönelik Devlet Yardımlarının Avrupa Birliği ve Türkiye Karşılaştırması”, Yeni Türkiye Dergisi, Yeni Türkiye Araştırma ve Yayın Merkezi, Sayı:36, Ankara.
• BAYKAL, M. C. (2007), “Yatırımlara ve KOBİ’lere Yönelik Devlet Yardımları”, http://www.tosyovbursa.org/v2/upload/dosyalar/ Yatirimlara%20ve%20KOBIlere%20Yonelik%20Devlet %20Yardimlari%20ve%20Uygulamalari-Dr.M.Cevdet%20BAYKAL.pps, Erişim Tarihi: 16.09.2009. 2008-06-13
• BİLİCİ, N. (2005), Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri, Seçkin Yayınları, Ankara.
• ÇİLOGLU, İ. (2003), “Türk Sanayisinin Gelişimi ve Teşvikler”, Hazine Dergisi, Hazine Müsteşarlığı, Cumhuriyet’in 80. Yılı Özel Sayısı, Ankara. DTM (Dış http://www.foreigntrade.gov.tr/AB/katmapro.htm, Erişim Tarihi: 30.09.2009
• Müsteşarlığı), (2009), “Katma Protokolü”
• DTM (Dış Ticaret Müsteşarlığı), (2009), “Türkiye’de İhracatın Gelişimi” http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/IHR/Turkiye_ihr_gelisimi. doc, Erişimi Tarihi: 30.09.2009.
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı), (2006), Devlet Yardımları İhtisas Komisyonu Raporu, 9. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı), (2004), Devlet Yardımlarını Değerlendirme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: 2681, Ankara.
• EKER, A. (2000), “Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Dış Ticaret Rejimleri ve Teşvik Politikaları”, Yeni Türkiye AB Özel Sayısı 2, Yeni Türkiye Medya Hizmetleri, Yıl:6, Sayı:2, İstanbul.
• EUROPEAN COMMISION (2009a), Total State Aid By Member State in Million Euro, studies_reports/studies_reports.html, Erişim Tarihi: 07.09.2009.
• http://ec.europa.eu/competition/state_aid/
• EUROPEAN COMMISION (2009b), “Handbook On Community State Aid Rules For studies_reports/sme_handbook.pdf, Erişim Tarihi: 13.09.2009.
• http://ec.europa.eu/competition/state_aid/
• EUROPEAN COMMISSION, (2001), “Commussion Regulation No 70/2001 on the Application of Articles 87 and 88 of the EC Treaty to State Aid to SME, OJ L 10”, http://europa.eu.int, Erişim Tarihi: 16.09.2009.
• EUROPEAN COMMISSION, (1999), “Community Guidelines on State Aid for Rescuing and Restructuring Firms in Difficulty. OJ C 288”, http://europa.eu.int, Erişim Tarihi: 16.09.2009.
• EUROPEAN COMMISSION, (1996), “Community Framework for State Aid for Research and Development. OJ C 45”, http://europa.eu.int, Erişim Tarihi: 18.09.2009.
• FACENNA, G. (2004), “State Aid and Enviromental Protection”, The Law of State Aid in the European Union, Oxford University Press, New York.
• HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI, (2007), “2006/10921 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”, http://www.hazine.gov.tr/mevzuat/ karar_2006_10921.pdf, Erişim Tarihi: 02.08.2009.
• HAKENBERG, W. and ERLBACHER F. (2003), “State Aid Law in the European Courts in 2001 and 2002”, European Competition Law Review, Sweet and Maxwell Limited, Volume: 24, Issue: 9, London.
• KESMEN, B. (2001), “Avrupa Birliği’nde Devlet Yardımları”, Maliye Dergisi, Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Sayı:137, Ankara.
• KITSO (Kıbrıs Türk Sanayi Odası) (2009), “Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği http://www.kibso.net/site/turkce/dtr2.pdf, 16.12.2009. Avrupa Birliği Rekabet Politikası”
• KÖKSAL, T. (2002), Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Devlet Yardımları Sistemlerinin Uyumlaştırılması, Etki Yayıncılık, Ankara.
• LEBLEBİCİ, F. (2002), Devlet Yardımları Uygulamasının Maliyeti ve Ekonomik Göstergeler ile Mukayesesi, DPT Yayın No:1663, Ankara.
• NICOLAIDES, P. & KEKELEKIS, M. (2004), “An Assessment of EC State Aid Policy on Rescue and Restructuring of Companies in Difficulty”, European Competition Law Review, Sweet and Maxwell Limited, Cilt:25, Sayı:9, Londra.
• RUBINI, L. (2004), “The International Context of EC State Aid Law and Policy: The Regulation of Subsidies in the WTO”, The Law of State Aid in the European Union, Oxford University Press, New York.
• QUIGLEY, C. & COLLINS, A. (2003), EC State Aid Law and Policy, Hart Publishing, U.S.A..
• ODER, B. (2000), Avrupa Birliği Hukuku, Tekinalp/Tekinalp, Beta Yayınları, 2. Gözden Geçirilmiş Bası, İstanbul.
• ÖZKARABÜBER, M. (2003), Avrupa Birliği ve Türkiye’de Devlet Yardımlarının Kontrolü, Rekabet Kurumu Yayınları, Ankara.
• PINAR, A. ve İNCE ARIKAN, S. (2003), “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Bağlamında Devlet Yardımları”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Ankara Üniversitesi, Cilt:3, Sayı:1, Ankara.
• PLENDER R. (2004), “Definition of Aid”, The Law of State Aid in the European Union, Oxford University Press, New York.
• REHBINDER, M. (2004), “Recent Developments in Commission State Aid Policy and Practice”, The Law of State Aid in the European Union, Oxford University Press, New York.
• REKABET KURUMU (2009), “2008 Yılı Avrupa Birliği Komisyonu İlerleme Raporu”, http://www.rekabet.gov.tr/index.php?Sayfa=sayfahtml&Id=619, Erişim Tarihi: 16.10.2009.
• REKABET KURUMU (2004), “Ulusal Programda Devlet Yardımlarının Konumu”, Rekabet Bülteni, HSC Yayınları, Sayı: 11, Ankara.
• RUMFORD C. (1997), Sanayiye Devlet Yardımı: Türkiye ve Gümrük Birliği, (Çev. Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu), Intermedia, İstanbul.
• SARAÇOĞLU, F. (2006), Avrupa Birliğinde Vergi Uyumlaştırma Süreci ve Türkiye, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara.
• SAK, G. ve PINAR, A. (2002), “Avrupa Birliği Kapsamında Devlet Yardımları ve Türkiye’de Kamu Bankacılığı Deneyimi Üzerine Gözlemler”, Avrupa Birliğine Geçiş Süreci ve Türk Kamu Maliyesinin Uyumu (17. Türkiye Maliye Sempozyumu), TÜRMOB Yayınları–185, Ankara.
• SENYURT, D. (1995), Küçük ve Orta Boy İşletmelerin Avrupa Birliği ve Türkiye’de Teşviki, TGSD Yayınları, Ankara.
• SOLTESZ, U. (2005), “The New Multisectoral Framework on Regional Aid – Overkill or An Appropriate Measure?”, European Competition Law Review, Sweet and Maxwell Limited, Volume: 26, Issue: 2, London.
• TEKİNALP, Ü. (1997), Avrupa Birliği Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul.