Sayıştay Denetçilerinin Denetimle İlgili Algıları, Beklentileri ve Görüşleri Üzerine Bir Anket Çalışması

Yıl 2014, Sayı: 92, 5 - 34, 01.03.2014

Müslüm Parlak Zeliha Parlak

Öz

Denetim bir konunun elde edilen deliller etrafında değerlendirilerek ilgili kuruma ve kamuoyuna sunulması işidir. Kamu sektörünün denetiminde teftiş ve iç denetim gibi iç denetimle birlikte Sayıştay denetçileri tarafından Meclis adına gerçekleştirilen dış denetim de bulunmaktadır. Denetimle ilgili herkes her zaman farklı şekillerde görüşler ortaya koymaktadır. Ancak, denetimle görevli olanların düşünceleri kamuoyuna genelde yansımamaktadır. İç denetim yapanların denetimler hakkındaki düşünceleri ile ilgili çeşitli çalışmalar olmasına rağmen dış denetim yapanların düşünceleri ile ilgili çalışma bulunmamaktadır. Dış denetimle görevli denetçilerin denetimin çeşitli yönleriyle ilgili düşünceleri bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışma sonuçlarına göre denetçilerin, denetimle ilgili değerlendirmelerinde pozitif, katkıda bulunmaya dönük, yararlı olma düşüncesinde, kaliteli çıktılar üretilmesinin ve sorumluluklarının bilincinde oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sayıştay, Sayıştay denetçisi, Denetim, Denetim algısı, Denetim beklentisi

A SURVEY ON THE PERCEPTIONS, EXPECTATIONS AND OPINIONS OF THE AUDITORS OF THE TURKISH COURT OF ACCOUNTS ON AUDIT

Öz

Auditing covers assessing a subject matter in the light of the evidence collected and presenting it to the public and the relevant institution. The audit of the public sector includes not only the internal audit consisting of inspection and internal audit but also the external audit performed by the auditors of the Turkish Court of Accounts TCA on behalf of the Turkish Grand National Assembly TGNA . With respect to auditing, different opinions are put forward by different individuals all the time. However, the opinions of those who are in charge of auditing are not usually reflected to the public. Although there are various studies on the opinions of those conducting internal audits about audits, there is no study seeking the opinions of the external auditors. The opinions of the external auditors on diverse aspects of the audit were addressed in the present study. It was determined in the study that auditors make positive assessments concerning the audit, are committed to make contributions, are willing to be useful and are aware of their responsibilities and the necessity of producing outputs of high quality

Anahtar Kelimeler

Turkish Court of Accounts, Auditors of the Turkish Court of Accounts, Audit, Audit perception, Audit expectation

Kaynakça

• Acar, Durmuş, Serpil Senal, Hayrettin Usul, ‘Bağımsız Denetim Kalitesi: Denetim Firmaları Üzerine Bir Araştırma’, http://www.iibf.selcuk.edu.tr/iibf_dergi/ dosyalar/211348092686.pdf, (Erişim Tarihi: 04.07.2013).
• Akbulut, Erol (2003), ‘Sayıştay Denetimi ve Yolsuzlukla Mücadeledeki İşlevi’, Sayıştay Dergisi, Sayı: 50-51,Temmuz-Aralık.
• Akpınar, Elçin (2006), Kamu Yönetiminde Denetim Olgusu ve Türkiye’de Kamu Yönetiminin Denetlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Yüksek Lisans Tezi, http://tez.sdu.edu.tr/Tezler/ TS00480.pdf (Erişim Tarihi: 28.07.2013).
• Akyel, Recai, ‘Kamu Harcamalarında Sayıştay Denetimi’, http://sayistay.gov.tr/haber- duyuru/upload/kamu%20denetimi.pdf, (Erişim Tarihi: 15.07.2013).
• Akyel, Recai, H. Ömer Köse (2010), ‘Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi için Etkin Denetimin Gerekliliği’, Türk İdare Dergisi, S: 466, Mart 2010, ss: 9-45.
• Akyel, Recai, H. Ömer Köse (2011), ‘Kamu Mali Yönetiminde İyi Yönetişim İçin Sayıştayların İletişim Kapasitesinin Güçlendirilmesinin Önemi’, Sayıştay Dergisi, Sayı: 82, Temmuz-Eylül.
• Al, Hamza (2007), ‘Kamu Kesiminde Yeni Denetim Yaklaşımları: Süreç Odaklı Denetimden Sonuç Odaklı Denetime Geçiş’, Amme İdaresi Dergisi, C: 40,S: 4, Aralık, ss: 45-61.
• Batırel, Ömer Faruk (1979), Kamu Bütçesi, İ.İ.T.İ.A Nihad Sayar-Yayın ve Yardım Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Bilge, Semih, Murat Kiracı (2010), Kamu Sektöründe İç Denetim ve İç Denetimin Başarıyla Uygulanmasında Rol Oynayan Faktörler (Kamu İç Denetçileri Üzerine Bir Araştırma), Gazi Kitabevi, Ankara.
• Çataloluk, Cuma (2008), ‘Batı Toplumlarında Toplumsal Yapı Değişimleri ve Bütçe Hakkının Gelişimi’, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, ss: 72-94.
• Devlet Planlama Teşkilatı (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı ‘Denetim Sisteminin Etkinliğinin Artırılması Ve Performans Denetimine Geçiş Alt Komisyonu’nca Hazırlanan Yayımlanmamış Rapor, Ankara.
• Durukan, M. Banu, Aysun Kapucugil İkiz (2007), ‘ Denetim Kalitesi, Kalite ve Hizmet Kalitesine İlişkin Modeller: Kavramsal Çerçeve’, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 82, ss: 35-62.
• Gherai, Dana (2011), ‘Audit Expectation Gap in the Public Sector in Romania’, Annals of the University of Oradea-Economic Science Series, V: 20, Issue: 2, pp: 510- 516.
• Goolsarran, Swatantra A. (2007), ‘The Evolving Role of Supreme Audit Institutions’, Journal of Government Financial Management, Vol. 56 Nbr. 3, October.
• Humphrey, Christopher, Peter Moizer, Stuart Turley (1993), ‘The Audit Expectations Gap in Britain: An Empirical Investigation’, Accounting and Business Research, V: 23, N: 91A, pp: 395-411.
• ISSAI-1260- Yönetimden Sorumlu Kişilerle İletişim, http://www.issai.org/ media/13052/issai_ 1260_e_pdf, (Erişim Tarihi: 02.07.2013)
• Işık, Hikmet, Erol Akbulut (1995), ‘Sayıştay ve Parlamento İlişkileri’, Sayıştay Dergisi, Sayı: 17, Nisan- Haziran.
• İnan, Atilla (1997), ‘İç Denetim ve Dış Denetim Kuruluşları Arasındaki İlişkinin Geliştirilmesi’, Sayıştay Dergisi, Sayı: 25, Nisan-Haziran.
• Karakaş, Arzu (2008), Dış Denetçilerin Bağımsızlığına İlişkin Düzenlemeler ve Bu Düzenlemelerin Yeterliliğinin Tespitine Yönelik Bir Pilot Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Muhasebe Bilim Dalı.
• Kasim, Mohd Ariff, Siti Rosmaini Mohd Hanafi (2008), ‘The Existence of Audit Expectation Gap in Malaysia’, Malaysian Accounting Review, V: 7, N: 1, pp: 89-106.
• Kayrak, Musa ‘Evolving Challenges for Supreme Audit Institutions in Struggling with Corruption’, Journal of Financial Crime, Vol. 15 Iss: 1, pp. 60-70.
• Khosravi, Hassan (2012), ‘Auditors and Effective Communication Skills’, International Journal of Government Auditing, April.
• Koçak, Süleyman Yaman, Tamer Kavakoğlu (2010), ‘İl Özel İdarelerinde İç Denetim Sisteminin Değerlendirilmesine İlişkin Bir Araştırma’, Sayıştay Dergisi, Sayı: 77, Nisan- Haziran.
• Lee, Teck-Heang, Md. Ali Azham (2008), İThe Evolution of Auditing: An Analysis of the Historical Developmentı, Journal of Modern Accounting and Auditing, Vol. 4, No. 12 (Serial No. 43).
• Lee, Teck-Heang, Md. Ali Azham, Doria Bien (2009), ‘Towards an Understanding of the Audit Expectation Gap’, The Icfai University Journal of Audit Practice, V: 6, N: 1, pp: 7-35.
• McEnroe, John E., Stanley C. Martens (2001), ‘Auditors’ and Investors’ Perceptions of the “Expectation Gap”’, Accounting Horizons, V: 15, N. 4, December, pp: 345-358.
• Polat, Necip (2003) ‘Yolsuzlukların Sebeplerinin, Sosyal ve Ekonomik Boyutlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu Çerçevesinde Saydamlık, Hesap Verme Sorumluluğu ve Denetimin Etkinliği’ Sayıştay Dergisi, Sayı: 49, Nisan-Haziran.
• Porter, Brenda, Ciaran O hOgartaigh, Rachel Baskerville (2012), ‘ Audit Expectation- Performance Gap Revisited: Evidence from New Zealand and the United Kingdom Part 1: The Gap in New Zealand and the United Kingdom in 2008’, International Journal of Auditing, V: 16, Issue: 2, pp: 101-129.
• Schick, Allen G.,Lawrence A. Ponemon (1993), ‘The Influence of Auditors’ Perceptions of Organizational Decline on Audit Risk’, Organization Science, V: 4,N: 1, pp: 92-107.
• Şirin, Mehmet ‘Uluslararası Denetim Standartları Çerçevesinde Denetim Kanıtları, Kanıt Toplama Teknikleri ve İstatistiki Örnekleme Yönetmeleri’ http://www. hazine.org.tr/tr/images/ uluslararasi%20denetm%20standartlari.pdf (Erişim Tarihi: 01.07.2013)
• Yılmaz, H. Hakan, Mustafa Biçer (2010), ‘Parlamentonun Bütçe Hakkını Etkin Kullanımının Yeni Bütçe Sistemi Çerçevesinde Değerlendirilmesi’, Maliye Dergisi, Sayı: 158, Ocak-Haziran, ss: 201-225.
• Suzuki, Yutaka (2004), ‘Basic Structure of Government Auditing by a Supreme Audit Institution’, Government Auditing Review, V:11, pp: 39-53.
• Taylor, Donald H., G. William Glezen (1997), Auditing: An Assertions Approach, John Wiley &Sons, 7th Edition, New York.
• Uzay, Şaban, ‘Türkiye’de Denetçi Bağımsızlığı’, http://iibf.erciyes.edu.tr/akademi/ mh/suzay/suzay _d1e.pdf, (Erişim Tarihi: 01.07.2013)
• Sayıştay Başkanlığı (2003), Denetimde Kalite Yönetimi/Güvencesi/Kontrolü, Araştırma/İnceleme/ Çeviri Dizisi 29, Ankara.
• Sayıştay Başkanlığı (2012), Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Standartları (ISSAI)- I-, Sayıştay Başkanlığı 150. Kuruluş Yıldönümü Yayınları, No:3, Ankara.
• Sayıştay Başkanlığı (2014), 2013 Yılı Faaliyet Raporu, Nisan, Ankara.
• Zhang, Ping (2007), ‘The Impact of the Public’s Expectations of Auditors on Audit Quality and Auditing Standards Compliance’, Contemporary Accounting Research, V: 24, N: 2, pp: 631-654.