Avrupa Birliği Hukukunun Önceliği İlkesi

Yıl 2015, Sayı: 99, 5 - 28, 01.12.2015

İlhan Aras

Öz

Avrupa Birliği hukukunun ilkelerinden biri olan öncelik ilkesi, geçmişten günümüze önemli bir konu olmuştur. Öyle ki, öncelik ilkesi Avrupa Birliği’nin siyasi bütünleşmesinin bir yansıması olarak da kabul edilebilir. Çalışmada, ilk olarak öncelik ilkesinin ortaya çıkışı ve Adalet Divanının çeşitli kararları yoluyla gelişimi ele alınmıştır. Sonraki bölümde, üye devletlerin ilkeye yönelik yaklaşımlarına değinilmiş ve son olarak ilkenin antlaşmalar düzeyindeki durumu incelenmiştir. Çalışmada, ayrıca yarım yüzyılı aşan geçmişiyle öncelik ilkesinin günümüze kadarki dönüm noktaları belirtilmiştir. Çalışma, literatür ve ilgili Adalet Divanı kararları çerçevesinde oluşturulmuştur. Üye devletlerin öncelik ilkesine yönelik farklı itirazlarına rağmen, mahkeme kararından Lizbon Antlaşması’na uzanan süreçte öncelik ilkesinin Avrupa Birliği’nin yapı taşlarından biri olduğu görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Öncelik İlkesi, Avrupa Birliği Adalet Divanı

THE PRINCIPLE OF THE PRIMACY OF THE EUROPEAN UNION LAW

Öz

The principle of primacy, which is one of the principles of the European Union law, has been an important issue from past to present. In fact, the principle of primacy can be accepted as a reflection of the political integration of the European Union. In the study, firstly, the occurrence of the principle of primacy and its evolution through various decisions of the Court of Justice are dealt with. In the next chapter, the approach of member states towards this principle is mentioned, and finally the state of principle is examined at treaties level. Furthermore, the milestones of the principle of primacy with a history of more than half a century which extends over today are also addressed. The study is constituted within the framework of literature and related decisions of the Court of Justice. Despite the different objections of member states for the principle of primacy, it is seen that the principle of primacy is one of the building blocks of the European Union in the process ranging from the Court decision to the Treaty of Lisbon.

Anahtar Kelimeler

European Union, Principle of Primacy, Court of Justice of the European Union

Kaynakça

• Albi, Anneli (2007), “Supremacy of EC Law in the New Member States: Bringing Parliaments into the Equation of ‘Cooperative Constitutionalism”, European Constitutional Law Review, Vol. 3, Issue 1.
• Aras, Salih (1988), “Uluslarüstü (Supranasyonal) Hukuk ve Avrupa Topluluğu Andlaşmalarının Uluslarüstü Karakteri”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 4.
• Arsava, Füsun (2011), “Avrupa Birliği Adalet Divanı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları ve Bu Kararların Birlik Ülkelerine Yansıması”, Danıştay ve İdari Yargı Günü 143. Yıl, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları No: 82.
• Avbelj, Matej (2011), “Supremacy or Primacy of EU Law–(Why) Does it Matter?”, European Law Journal, Vol. 17, No. 6.
• Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma, www.ikv.org.tr/images/files/A2-tr. pdf (Erişim Tarihi: 19.04.2016).
• Azrak, Ali Ülkü (1988), Avrupa Topluluklarında İdari Yargının Genel Esasları, İ. Ü. Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Başlar, Kemal (1997), “Avrupa Birliği’nin Normatif Supranasyonelliği”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 30, Sayı 3.
• Bell, John (2005), “French Administrative Law and the Supremacy of European Laws”, European Public Law, Volume 11, Issue 4.
• Bozkurt, Enver, Özcan, Mehmet ve Köktaş, Arif (2011), Avrupa Birliği Hukuku, 5. Baskı, Asil Yayın, Ankara.
• Bşrca, Gráinne De. (2003), “Sovereignty and the Supremacy Doctrine of the European Court of Justice”, Sovereignty in Transition, Ed. Neil Walker, Hart Publishing, Oxford and Portland.
• Cairns, Walter (2002), Introduction to European Union Law, Second Edition, London- Sydney: Cavendish Publishing Limited.
• Case 6/60, Humblet v. Belgium, (1960).
• Case 6/64, Costa v. Enel, (1964).
• Case 11/70, Internationale Handelsgesellschaft mbH v Einfuhr- und Vorratsstelle für Getreide und Futtermittel, (1970).
• Case 14/68, Wilhelm v. Bundeskartellamt (1969).
• Case 26/62, Van Gend & Loos v. Netherlands, (1963).
• Case 34/73, Fratelli Variola v. Amministrazione delle Finanze (1973).
• Case 93/71, Leonesio v. Ministero Dell’Agricultura e Foreste (1972).
• Case 106/77, Finanze dello Stato v. Simmenthal SPA, (1978).
• Case C-213/89, Factortame Ltd and others v. United Kingdom, (1990).
• Case C-285/98, Tanja Kreil v Bundesrepublik Deutschland, (2000).
• Cuthbert, Mike (2009), European Union Law, Seventh Edition, Routledge-Cavendish, London-New York.
• Davutoğlu, Ahmet (2003), “Küreselleşme ve AB-Türkiye İlişkileri Çerçevesinde Ulusal Egemenliğin Geleceği”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 20.
• European Council, Opinion of the Council Legal Service, Brussels, 22 June 2007, 11197/07 (JUR 260).
• Erdoğan, Mustafa (1986), “Avrupa Ekonomik Topluluğu Hukukunda Dolaysız Etki İlkesi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 41, Sayı 1.
• Günuğur, Haluk (2012), “Avrupa Birliği Hukuku”, Der. Rıdvan Karluk ve Betül Yüce Dural, Avrupa Birliği, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Horspool, Margot ve Humphreys, Matthew (2006), European Union Law, 4th Edition, Oxford University Press, New York.
• İnceoğlu, Sibel (2005), “Türkiye: AB’nin Yetkileri Karşısında Nasıl Bir Egemenlik Anlayışı”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 22, www.anayasa.gov.tr/files/pdf/ anayasa_yargisi/anyarg22/sibel.pdf (Erişim Tarihi: 29.04.2016).
• Kaczorowska, Alina (2011), European Union Law, Second Edition, Routledge, London and New York.
• Kaneti, Selim (1990), “Avrupa Topluluğu Hukukunun Üstünlüğü Karşısında Türkiye Cumhuriyeti Anayasası”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 7.
• Karakaş, Işıl (2002), “Avrupa Birliği’nde Egemenlik Yetkilerinin Devredilmesi Sorunsalı”, Avrupa Birliği Hukuku, Çev. ve Yay. Haz.: İdil Işıl Gül ve Lami Bertan Tokuzlu, İsveç Başkonsolosluğu, İstanbul.
• Kovar, Robert (1981), “The Relationship between Community Law and National Law”, Thirty Years of Community Law, Luxembourg: Commission of the European Communities.
• Kruis, Tobias (2011), “Primacy of European Union Law-from Theory to Practice”, Ritsumeikan Law Review, No. 28.
• Kwiecień, Roman (2005), “The Primacy of European Union Law over National Law under the Constitutional Treaty”, German Law Journal, Vol. 6, No. 11.
• Mayer, Franz C. (2005), “Supremacy–Lost?–Comment on Roman Kwiecień”, German Law Journal, Vol. 6, No. 11.
• Middelaar, Luuk van (2014), Avrupa: Bir Geçiş Süreci, Çev. Bilal Çölgeçen, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Oder, Bertil Emrah (2005), “Avrupa Birliği’nde Çokmerkezli Anayasacılığın Yapısal Sorunları: Yetki Çatışmaları ve İkincillik İlkesi Işığında Türkiye İçin Karşılaştırmalı Gözlemler”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 22.
• Oder, Bertil Emrah (2004), Avrupa Birliği’nde Anayasa ve Anayasacılık, Anahtar Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
• Özbakan, Işıl (1989), “Avrupa Topluluğu Hukukunun Önceliği ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Topluluk Hukukunun Önceliğindeki Rolü”, Maliye Dergisi, Sayı 92.
• Ravluševičius, Pavelas (2011), “The Enforcement of the Primacy of the European Union Law: Legal Doctrine and Practice”, Jurisprudence, Vol. 18, Issue 4.
• Reçber, Kamuran (2010), Avrupa Birliği Kurumlar Hukuku ve Temel Metinleri, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa.
• Reestman, Jan Herman (2005), “Primacy of Union Law”, European Constitutional Law Review, Vol. 1, Issue 1.
• Schmid, Christoph U. (1999), Ways out of the Maquis Communautaire on Simplification and Consolidation and the Need for a Restatement of European Primary Law, European University Institute, Working Paper RSC, 99/6 http:// cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/1611/99_6t.htm?sequence=1 (Erişim Tarihi: 23.04.2016).
• Steiner, Josephine ve Woods, Lorna (2009), EU Law, Tenth Edition, Oxford University Press, New York.
• Stiernstrom, Martin (2005), “The Relationship Between Community Law and National Law”, Jean Monnet/Robert Schuman Paper Series, Vol. 5, No. 33, 1-14, http://aei.pitt.edu/8162/ (Erişim: 26.04.2016).
• Tapan, Ruhi (1999), “Avrupa Birliği (AB) Hukukunun Kaynakları ve Ulusal Hukuka Etkileri Avrupa Adalet Divanı”, Sayıştay Dergisi, Sayı 32.
• Taşdemir, Hakan ve Karadağ, Haluk (2008), “Birincil ve İkincil Kaynaklar Bakımından Topluluk Hukukunun Önceliği ve Uluslarüstü Niteliği”, Kamu Hukuku Arşivi, Cilt 11, Sayı 1.
• Tezcan, Ercüment (2007), Avrupa Birliği Komisyonu, USAK Yayınları, Ankara.
• Treaty Establishing A Constitution For Europe, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, 2005.
• Trstenjak, Verica (2013), “National Sovereignity and the Principle of Primacy in EU Law and their Importance for the Member States”, Beijing Law Review, Vol. 4, No. 2.
• Warner, J. P. (1977), “The Relationship between European Community Law and the National Laws of Member States”, The Law Quarterly Review, Vol. 93.
• Yazıcı, Serap (2005), “Avrupa Birliği Süreci: Ulus Devletten Ulusüstü Devlete Geçişte Hukuk Devletinin Değişen İçeriği”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 54, Sayı 4.