Kentsel Dönüşüme İlişkin Vergi ve Harç İstisnalarının Daraltılması Sorununun Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Sayı: 105, 91 - 112, 01.06.2017

Ufuk Gergerlioğlu

Öz

Kentsel dönüşüm, bir taraftan bireylerin yaşamları için daha güvenilir bir ortam oluşturmakta diğer taraftan da bireylere daha geniş bir sosyal yaşam alanı sunmaktadır. Bu çerçevede kentsel dönüşümü gerçekleştirmek için Türkiye’de 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 2012 yılında yürürlüğe girmiştir. Devlet kentsel dönüşüm sürecine işlerlik kazandırmak için bu Kanun aracılığı ile vergi, harç vb. yükümlülüklere ilişkin istisnalar getirmiştir. Ancak bu Kanun’un uygulamasına bakıldığında mükellef ile kamu idaresi arasında bazı sorunların yaşandığı görülmektedir. Bilhassa bu sorun, mükelleflerin ve kamu idaresinin talep etmiş olduğu özelgelerde açığa çıkmaktadır. Bu Kanun kapsamında yayımlanan bazı özelgeler, mükelleflerin aleyhine bir görünüm ortaya koymaktadır. Özellikle tapu yetkilileri, bu özelgelere bağlı olarak işlem yapmaktadırlar. Bu çalışmada Emlak Konut GYO A.Ş.’nin kendisi hakkında çıkarılan özelgeleri hangi gerekçelerle dava yoluna götürdüklerine ilişkin bilgi verilmektedir. Aynı zamanda ilgili dava sonuçlarına yönelik açıklamalarda da bulunulmaktadır. Tüm bu bilgiler ışığında bu çalışma, kentsel dönüşüm kapsamında yayımlanan özelgelerin idari ve hukuki açıdan nasıl bir etki ortaya koyduğunu göstermeyi amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler

Kentsel dönüşüm, Vergi istisnası, Harç istisnası, Özelge

ASSESSMENT OF THE NARROWING PROBLEM OF THE TAX AND FEE EXEMPTIONS REGARDING URBAN TRANSFORMATION

Öz

Urban transformation provides a more reliable environment for the lives of individuals on the one hand and a wider social living space for individuals on the other hand. In order to realize urban transformation within this framework, Law On the Transformation of Areas Under Disaster Risk no. 6306 entered into force in 2012 in Turkey. Turkish Government has provided exemptions towards obligations such as tax, fee etc. to functionalize the urban transformation process. However, when the application of this law is examined, it can be seen that some problems arise between the taxpayer and the public administration. This problem is revealed in particular in the advance ruling that taxpayers and public administrations have requested. Some advance rulings published under this Law appear to be against taxpayers. The land registry authorities in particular take action according to these advance rulings. This study gives information about how Emlak Konut GYO A.Ş. pursued a lawsuit against an advance ruling. At the same time, this study presents the outcome of the said lawsuit. In light of all this information, this study aims to show the administrative and legal effects of advance rulings in the context of urban transformation

Anahtar Kelimeler

Urban transformation, Tax exemption, Fee exemption, Advance ruling

Kaynakça

• Ak, Bülent, (2016), Özelge Uygulaması: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 64- 88, Sorumlu Vergicilik, KPMG, https://home.kpmg.com/content/dam/ kpmg/pdf/2016/06/tr-sorumlu-vergicilik-bulent-ak.pdf , (Erişim tarihi: 30.01.2016).
• Arıkan, Yahya (2013), ‘Özelge’ler Artık ‘Özel’ Değil, Cumhuriyet, http://www. cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/413498/__8216_Ozelge__8217_ler_ Artik___8216_Ozel__8217__Degil.html, (Erişim tarihi: 23.04.2017).
• Aykın, Hasan (2017), “Özelge Kimi Bağlar, Kimi Bağlamaz?, Vergi Dosyası, https://vergidosyasi.com/2017/01/24/ozelge-kimi-baglar-kimi- baglamaz/ , (Erişim tarihi: 19.04.2017).
• Aykın, Hasan (2016), “Mükelefin Özelge Yoluyla İzahat Talep Hakkı, Hukuki Sonuçları ve Bazı Tartışmalı Konular”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 125: 147-186.
• Bağlan, Ç. (2013), “Özelgelerin Artan Önemi”, Verginet.net, http://www.verginet. net/dtt/1/Ozelgelerin-Artan-Onemi.aspx, (Erişim tarihi: 05.12.2016).
• Balkır, Z. G. (2010) “Konut Hakkı ve İhlalleri: Kentli Haklarının Doğuşu”, II. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, 4-6 Kasım 2014, Denizli.
• Bilici, Nurettin (2016), Vergi Hukuku, 37. Baskı, Ankara: Savaş Yayınevi.
• Bingöl, Ozan (2014), Vergi Uygulamalarında Muktezalar ve Sonuçları, http:// www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ozanbingol/023/, (Erişim Tarihi: 19.02.2017).
• Bozdoğan, Mine Nur (2012), Yeni Özelge Sisteminin İncelenmesi, Yanılma ve Vergi İncelemesine İlişkin Yeni Esaslar Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Mali Çözüm, http://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/112malicozum/4_mine_ nur_bozdogan.pdf, (Erişim tarihi: 19.04.2017).
• Çelik, Celal, (2003), Vergi Hukukunun Yardımcı Kaynağı Olarak İdari Düzenlemeler, Vergi Dünyası, Sayı: 261, Mayıs, http://www.degerymm. com.tr/icerik/5WUxrg6S838 F4eL955E801b1KrEvsN.pdf, (Erişim tarihi:: 30.01.2017).
• Demirkıran, Senem (2008), Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü: Bursa Büyükşehir Belediyesi Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Doğrusöz, Bumin (2005), Özelge ve Düşündürdükleri, Dünya Gazetesi, 26 Eylül 2005.
• Gökbel, Doğan (2008), Vergi Mükelleflerine Daha Fazla Belirlilik için Özelge Uygulaması, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekim Sayısı, 3(2): 171-187.
• Gökdemir, A. & Demirel C. (2014), “Güvenli ve Sağlıklı Konut Hakkı”, Adli Bilimciler Derneği, 1. Ulusal Sağlık Hukuku Kongresi, https://www. medikalakademi.com.tr/?get_group _doc=18/1399452510-saglikli- konut-hakki.pdf , (Erişim tarihi: 09.12.2016).
• Gümüş, Erhan (2013), “Son Düzenlemeler Çerçevesinde Vergi İncelemelerinde Özelgelerin Önemi”, Mali Çözüm, 17-40.
• Karyağdı, Nazmi (2013), “Eski Özelgeler Çöpe mi?”, Vergi Dünyası, Temmuz, Sayı 383, http://www.vergialgi.net/vergi/eski-ozelgeler-cope-mi/, (Erişim Tarihi: 15.02.2017).
• Kocaer, Ş. (2016), “Vergi Özelgeleri Kimi Bağlar Kimi Bağlamaz”, Dünya Gazetesi, http://www.dunya.com/gundem/vergi-ozelgeleri-kimi-baglar- kimi-baglamaz-haberi-308136, (Erişim tarihi: 05.12.2016).
• KPMG (2016), Özelge Başvuru Rehberi, http://kpmgvergi.com/PDF/Yayinlar/ Guncel-Yayinlar/2016/ozelge-edinme-rehberi-05.02.2016.pdf, (Erişim tarihi: 19.04.2017).
• Oy, Osman ve Nazik, Selahattin (2016), Kentsel Dönüşüm Kapsamında Rezerv Yapı Alanı – Riskli Alan ve Riskli Yapılar, Beta, 2. Baskı, İstanbul.
• Öner, Erdoğan (2015), Vergi Hukuku, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Özer, Yunus E., Yönten, Aslı, Yılmaz, Feriştah (2013), Afet Riski Taşıyan Bölgelerdeki Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Sosyo Beşeri Faktörlerin İncelenmesi Üzerine Bir Çalışma: Uzundere TOKİ Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Örneği, VII. Kamu Yönetimi Sempozyumu, Hatay, http://kisi.deu.edu.tr/yunusemre.ozer/KENTSEL %20DONUSUM.pdf, (Erişim tarihi:: 01.02.2017).
• Özkan, Hasan, Kubilay, Ceren, Georgiou, Papa (2014), Açıklamalı-Örnekli Kentsel Dönüşüm Uygulaması, Cross Basım ve Yayıncılık, İstanbul.
• Özsunay, Ergun (2015), 6306 sayılı Kanun ve Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin Düşünceler, Vedat Kitapçılık, İstanbul.
• Sarı, Mehmet. C. (2016), Uygulamalar, Teoriler ve Örneklemeler ile Kentsel Dönüşüm Rehberi, Aygan Yayıncılık, İstanbul.
• Şişman, Aziz, Kibaroğlu, Didem (2009), Dünyada ve Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamaları, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 11-15 Mayıs, Ankara.
• Şenyüz, Doğan, Yüce, Mehmet, Gerçek, Adnan (2017), Vergi Hukuku, 8. Baskı, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa.
• Tuncer, Selahattin (2010), “6009 Sayılı Yasa ile Özelge (Mukteza)’de Yapılan Yeni Düzenlemeler, http://www.adaletbiz.com/makale/amp/7, (Erişim tarihi: 19.04.2017).
• Üzeltürk, Hakan (2013), “Mukteza Komedisi”, Legal Mali Hukuk Dergisi, Mayıs, http://www.vergialgi.net/makaleler/mukteza-komedisi/ , (Erişim tarihi: 15.02.2017).
• TKGM (2014), 6306 Sayılı Kanun/ AYM İptal Kararları, https://www.tkgm.gov.tr/ sites/ default/files/icerik/ekleri/ilgi_b_0.pdf, (Erişim tarihi: 30.01.2017).